Azija

Azija

přestrjeń:	44.614.000 km²
wobydlerstwo:	4,75 mrd. (2021)
ličba krajow:	49
p • d • w

Azija je po přestrjeni a wobydlerstwje najwjetši kontinent na swěće a mjezuje z Europu na zapadźe, z Ćichim oceanom na wuchodźe, z Indiskim oceanom na juhu a z Afriku na juhozapadźe.

W Aziji je cyłkownje nimale pjeć miliardow ludźi žiwe, wot toho wjace hač 2,5 miliardow jenož w Chinskej a Indiskej. To wučinja něhdźe 60 procentow swětoweho wobydlerstwa. W 49 krajach Azije rěči so wokoło 1.800 wšelakorych rěčow.

Nimo po wobydlerstwje a po přestrjeni najwjetšeho kraja (Chinska a Ruska) namakaja so w Aziji tež najwyši hórski rjećaz (Himalaja), najhłubši a zdobom najstarši jězor (Bajkal), najwjetši jězor (Kaspiske morjo), najhłubša mórska hrjebina (Marijanowa hrjebina), najhłubšo ležaca wodźizna (Mortwe morjo) a sydom wot dźesać najwjetšich metropolowych regionow swěta (Tokio-Yokohama, Jakarta, Šanghaj, Seoul, Mumbai, Manila a Delhi).

Mjeno stata a chorhoj	Přestrjeń (km²)	Ličba wobydlerjow (2002)	Hustosć wobydlerjow (wob./km²)	Hłowne město
Srjedźna Azija:
Kazachstan	2 346 927	13 472 593	5,7	Astana
Kirgizistan	198 500	4 822 166	24,3	Biškek
Tadźikistan	143 100	6 719 567	47,0	Dušanbe
Turkmenistan	488 100	4 688 963	9,6	Ašgabat
Uzbekistan	447 400	25 563 441	57,1	Taškent
Wuchodna Azija:
Chinska ludowa republika	9 584 492	1 384 303 705	134,0	Peking
Hongkong (ČLR)	1 092	7 303 334	6 688,0	—
Japanska	377 835	126 974 628	336,1	Tokio
Macao (ČLR)	25	461 833	18 473,3	—
Mongolska	1 565 000	2 694 432	1,7	Ulaanbaatar
Sewjerna Koreja	120 540	22 224 195	184,4	Pchjongjang
Južna Koreja	98 480	48 324 000	490,7	Soul
Chinska republika (Taiwan)	35 980	22 548 009	626,7	Tchaj-pej
Sewjerna Afrika:
Egyptowska	63 556	1 378 159	21,7	Kairo
Sewjerna Azija:
Ruska	13 115 200	39 129 729	3,0	Moskwa
Juhowuchodna Azija:
Brunei	5 770	350 898	60,8	Bandar Seri Begawan
Filipiny	300 000	84 525 639	281,8	Manila
Kambodźa	181 040	12 775 324	70,6	Phnompenh
Indoneska	1 419 588	227 026 560	159,9	Nusantara
Laos	236 800	5 777 180	24,4	Vientiane
Malaysia	329 750	22 662 365	68,7	Kuala Lumpur
Burma	678 500	42 238 224	62,3	Naypyidaw
Singapur	693	4 452 732	6 425,3	Singapur
Thailandska	514 000	62 354 402	121,3	Bangkok
Wuchodny Timor	15 007	952 618	63,5	Dili
Vietnam	329 560	81 098 416	246,1	Hanoj
Južna Azija:
Afghanistan	647 500	27 755 775	42,9	Kabul
Bangladeš	144 000	133 376 684	926,2	Dhaka
Bhutan	47 000	2 094 176	44,6	Thimphu
Indiska	3 287 590	1 045 845 226	318,2	Nové Dillí
Iran	1 648 000	66 622 704	40,4	Teheran
Malediwy	300	320 165	1 067,2	Malé
Nepal	140 800	25 873 917	183,8	Katmandu
Pakistan	803 940	147 663 429	183,7	Islamabad
Šri Lanka	65 610	19 576 783	298,4	Kolamba
Zapadna Azija:
Armenska	29 800	3 330 099	111,7	Jerewan
Azerbajdźan	41 370	3 479 127	84,1	Baku
Bahrain	665	656 397	987,1	Manama
Cypernska	9 250	775 927	83,9	Nikosia
Pasmo Gazy	363	1 203 591	3 315,7	Gaza
Georgiska	20 460	2 032 004	99,3	Tbilisi
Irak	437 072	24 001 816	54,9	Bagdad
Israel	20 770	6 029 529	290,3	Jeruzalem
Jordaniska	92 300	5 307 470	57,5	Amman
Kuwait	17 820	2 111 561	118,5	Kuwait
Libanon	10 400	3 677 780	353,6	Beirut
Oman	212 460	2 713 462	12,8	Maskat
Katar	11 437	793 341	69,4	Doha
Sawdi-Arabska	1 960 582	23 513 330	12,0	Rijád
Syriska	185 180	17 155 814	92,6	Damaskus
Turkowska	756 768	57 855 068	76,5	Ankara
Zjednoćene Arabske Emiraty	82 880	2 445 989	29,5	Abú Dhabí
Zapadny brjóh	5 860	2 303 660	393,1	—
Jemen	527 970	18 701 257	35,4	San'á
Dohromady	43 810 582	3 902 404 193	86,8

Někotre wotwisne abo okupěrowane teritorije:

• Ašmora a Kartiske kupy (awstralske)
• Kokos-kupy (awstralske)
• Hodowna kupa (awstralske)
• Palestina

• Eurazija

 Commons: Azija – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Staty a wotwisne kraje w Aziji

Afghanistan • Armenska • Azerbajdźan • Bahrain • Bangladeš • Bhutan • Brunei • China • Cypernska • Egyptowska² • Filipiny • Georgiska • Indiska • Indoneska³ • Irak • Iran • Israel • Japanska • Jemen • Jordaniska • Južna Koreja • Kambodźa • Katar • Kazachstan¹ • Kirgiska • Kuwait • Laos • Libanon • Malajzija • Malediwy • Mongolska • Myanmar • Nepal • Oman • Pakistan • Ruska¹ • Sawdi-Arabska • Sewjerna Koreja • Singapur • Sri Lanka • Syriska • Tadźikistan • Taiwan • Thailandska • Turkmenistan • Turkowska¹ • Uzbekistan • Vietnam • Wuchodny Timor • Zjednoćene Arabske Emiraty
Wotwisne teritorije
Hodowna kupa • Hongkong (China) • Kokosowe kupy • Macao (China) • Palestina • Tibet (China) • Ujgurska (China)
Zwadne teritorije
Abchaziska • Južna Osetiska • Nahórski Karabach • Turkowska republika Sewjerna Cypernska

¹ leži zdźěla w Europje. ² leži zwjetša w Africe. ³ leži zdźěla w Oceaniji.

Kontinenty

Afrika	Antarktika	Azija	Awstralija a Oceanija	Europa	Južna Amerika	Sewjerna Amerika
Afrika-Eurazija	Amerika	Eurazija	dawne Superkontinenty: Gondwana · Laurasija · Pangaea · Rodinija

Móžeš slědowace polěpšić: Tutón nastawk hišće je zarodk wo geografiskej temje Namakaj a dodaj žórła, kotrež tekst potwjerdźeja Jeli sy jedyn z mjenowanych njedostatkow skorigował(a), wotstroń prošu potrjecheny parameter předłohi {{Předźěłuj}}. Podrobnosće namakaš w dokumentaciji.