[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Airbus A380

avión de pasaxeiros

O Airbus A380, fabricado polo consorcio europeo Airbus desde o 2005 ata 2021, é un avión para o transporte de viaxeiros (entre 555 e 850 viaxeiros), o que o converte no maior avión comercial da historia. Trátase dun catrimotor de dous pisos e fuselaxe ancha e debido ao seu tamaño moitos aeroportos tiveron que modificar e mellorar as súas instalacións para acomodalo. Inicialmente foi chamado Airbus A3XX e deseñouse para desafiar o monopolio de Boeing no mercado dos avións de gran tamaño. O 27 de abril do ano 2005 realizou o seu primeiro voo experimental, e o 25 de outubro do 2007 realizou o seu primeiro voo comercial coa aeroliña Singapore Airlines.

A380
TipoPasaxeiros
FabricanteAirbus
Primeiro voo27 de abril de 2005
Introducido25 de outubro do 2007 con Singapore Airlines
Estadoen servizo
Principais usuariosEmirates
Singapore Airlines
Qantas
Lufthansa
Produción2004-2021
Unidades construídas254 (incluídos 3 avións de probas)[1]
Custo unitario428 millóns de dólares[2]

Só existen unha variante do Airbus A380 en fabricación, o A380-800.

O piso superior do A380 esténdese ao longo de toda a fuselaxe. Isto fai que o A380-800 teña unha cabina de 478 metros cadrados de espazo útil, un 40% máis que o seguinte avión en tamaño, o Boeing 747-8,[3] que proporciona asentos para 525 persoas nunha configuración de tres clases ou para ata 853 en configuración de só clase económica. O A380-800 ten un alcance de 15.700 quilómetros, suficientes para voar se escalas dende Dallas a Sydney, e unha velocidade de cruceiro de Mach 0.85 (sobre 900 km/h a altura de cruceiro), semellante á do Boeing 747.

Entre 2005 e 2021 Airbus produciu 254 avións (incluídos 3 avións de probas)[2]

Debido ás dificultades co cableado eléctrico, a produción inicial atrasouse dous anos e os custos de desenvolvemento case se duplicaron. Entregouse por primeira vez a Singapore Airlines o 15 de outubro de 2007 e entrou en servizo o 25 de outubro. A produción alcanzou un máximo de 30 unidades ao ano en 2012 e 2014. Non obstante, despois de que o maior cliente, Emirates, reducise o seu último pedido en febreiro de 2019, Airbus anunciou que a produción do A380 remataría en 2021. O 16 de decembro de 2021, Emirates recibiu o seu A380 número 123, que foi o número 251 en todal e o último entregado por Airbus. O custo de desenvolvemento estimado do A380 en 25.000 millóns de dólares non foi recuperado cando Airbus rematou a produción.[4]

Desenvolvemento

editar

Antecedentes

editar

A mediados de 1988 enxeñeiros de Airbus dirixidos por Jean Roeder comezaron a traballar en segredo no desenvolvemento dun avión de pasaxeiros de moi alta capacidade (UHCA polas súas siglas en inglés), tanto para completar o seu propio rango de produtos como para rematar co dominio que tiña Boeing nese segmento do mercado dende principios dos anos 70 co seu 747.[5] McDonnell Douglas ofreceu á venda sen éxito o seu máis pequeno concepto do MD-12 de dobre cuberta.[6][7] Roeder obtivo a aprobación para futuras avaliacións do UHCA despois dunha presentación formal ao presidente e o CEO en xuño de 1990. O megaproxecto anunciouse no Farnborough Air Show dese ano, co obxectivo de reducir os custos de operación un 15% con respecto ao 747-400.[8] Airbus organizou catro equipos de deseño, un por cada un dos seus socios (Aérospatiale, British Aerospace, Deutsche Aerospace AG e CASA) para propoñer novas tecnoloxía para os seus futuros deseños de avións. Os deseños presentáronse en 1992 e usáronse os máis competitivos.[9]

En xaneiro de 1993 Boeing e varias compañía do consorcio de Airbus iniciaron un estudo conxunto sobre a viabilidade dun Transporte Comercial Moi Grande (VLCT), co obxectivo de formar unha asociación para compartir o limitado mercado.[10][11] Este estudo conxunto abandonouse dous anos despois xa que os intereses de Boeing disminuíran debido a que os analistas pensaban que un produto así apenas cubriría os gastos de desenvolvemento proxectados en 15 000 millóns de dólares. A pesar do feito de que só dúas aeroliñas expresaran interese en público en mercar un avión así, Airbus xa estaba levando a cabo o seu propio proxecto para un grande avión. Os analistas pronosticaron que Boeing seguiría sacando modelos derivados do 747, cun custo de desenvolvemento moito menor, e que a construción de avións grandes non era a mellor opción xa que avións máis pequenos poderían voas as mesmas rutas.[12]

En xuño de 1994 Airbus anunciou o seu plan para desenvolver o seu propio grande avión de pasaxeiros, designado A3XX.[13][14] Airbus considerou varios deseños, incluído unha infrecuente combinación de dúas fuselaxes dos seus A340, o avión máis grande da compañía nese momento, unha ao lado da outra.[15] O A3XX tivo que enfrontarse ao estudo do VLCT e aos novos avión que desenvolvería Boeing como sucesores de 747.[16][17] Dende 1997 ata 2000, cando a crise financeira en Oriente Medio escureceu as perspectivas do mercado, Airbus refinou o seu deseño, centrándose nunha redución de entre o 15 e o 20% dos custos de operación sobre o Boeing 747-400. O A3XX tería dúas cubertas que lle proporcionarían un maior volume de pasaxeiros en comparación cos tradicionais deseños dun só piso. Esta decisión tomouse tras leva a cabo unha extensa análise do mercado cuns 200 grupos focais.[18][19]

O 19 de decembro de 2009 o consello de supervisión da reestruturada Airbus votou lanzar un programa de 8 800 millóns de euros para fabricar o A3XX, rebautizado como o A380,[20][21] con 50 pedidos en firme de seis clientes de lanzamento.[22] A designación como A380 rompeu coas anteriores familias de Airbus, que progresaran secuencialmente dende A300 ata A340. Foi elixida debido a que o número 8 asemellábase á sección cruzada da dobre cuberta, e é un número da sorte nalgúns países asiáticos onde o avión sería comercializado.[15] A configuración do avión rematouse a principios de 2011, e a fabricación dos primeiros compoñentes do A380 comezou en xaneiro de 2002.

Custo total do desenvolvemento

editar

No ano 2000 o custo de desenvolvemento proxectado orixinalmente era de 9 500 millóns de euros.[23] En 2004 Airbus estimou que se lle sumarían outros 1 500 millóns a esa cantidade.[24] No ano 2006, con 10 200 millóns investidos Airbus deixou de publicar os custos do programa e posteriormente engadiu outros 4 900 millóns tras as dificultades co cableado eléctrico e polos dous anos de atraso, chegando a un custo estimado duns 18 000 millóns de euros.[23]

En 2014 estimouse que o avión tivera un custo de desenvolvemento duns 25 000 millóns de dólares.[25] O ano seguinte Airbus dixo que os custos foran de 15 000 millóns de euros, aínda que os analistas crían que a cifra era duns 5 000 millóns máis.[26]

Fabricación

editar
 
Transporte das partes do A380 ata Tolosa

As principais seccións estruturais do A380 fabrícanse en Francia, Alemaña, España e o Reino Unido. Debido ao gran tamaño das seccións, os métodos de transporte tradicionais resultaron ser inviables,[27] polo que son levadas á planta de montaxe Jean-Luc Lagardère en Tolosa por trasportes especializados por estrada e mar, aínda que algunhas partes lévanse usando o avión de transporte A300-600ST Beluga.[28] Os compoñentes do A380 son subministrados por provedores de todo o mundo, sendo os catro principais por valor Rolls-Royce, Safran, United Technologies e General Electric.[18]

Para o movemento dos grandes compoñentes estruturais do A380 deseñouse unha complexa ruta coñecida como o Itinéraire à Grand Gabarit. Esta implicou a fabricación dunha frota de buques e barcazas de carga rodada (ro-ro), a construción de instalacións portuarias e o desenvolvemento de estradas novas ou modificadas para acomodar convois de grandes dimensións por terra. As seccións dianteira e posterior da fuselaxe son transportadas nun dos tres barcos ro-ro dende Hamburgo ata o Reino Unido.[29] As ás son fabricadas en Broughton, no norte de Gales, e posteriormente trasortadas en barcaza ata o porto de Mostyn para o seu transporte en barco.[30]

En Saint-Nazaire, no oeste de Francia, o barco cambia as seccións da fuselaxe de Hamburgo por seccións xa montadas máis grandes, algunhas das cales inclúen o nariz. O barco descárgaas en Bordeos. O barco recolle a barriga e as seccións de cola de Construcciones Aeronáuticas SA en Cádiz e lévaas a Bordeos. Dende alí, as partes do A380 son transportadas en barcaza ata Langon, e por convois por estrada ata a planta de montaxe en Tolosa. Para evitar danos pola manipulación directa, as partes fíxanse a moldes personalizados montadas en vehículos con rodas auto-impulsadas.

Despois da montaxe, o avión voa ata Hamburgo para ser pintado e equipado. Airbus deseñou as instalacións de montaxe e a cadea de subministracións para un cociente de produción de catro A380 por mes.[30]

Probas

editar
 
Primeiro voo do A380

Fabricáronse cinco A380 para probas e demostracións.[31] O primeiro avión, con rexistro F-WWOW, deuse a coñecer en Tolosa o 18 de xaneiro de 2005.[32] O aparello voou por vez primeira o día 27 de abril dese mesmo ano. Ese avión, equipado con motores Rolls-Royce Trent 900, voou dende o aeroporto de Tolosa Blagnac cunha tripulación de seis persoas lideradas polo piloto xefe de probas Jacques Rosay.[33]

O 1 de decembro de 2005 o A380 acadou a súa velocidade máxima de deseño, Mach 0,96 (a súa velocidade de cruceiro é de Mach 0,85), nun lixeiro picado. No ano 2006 o A380 realizou a súa primeira proba a grande altitude no Aeroporto Internacional Bole, en Adís Abeba. Realizou a súa segunda proba a grande altitude no mesmo aeroporto en 2009. O 10 de xaneiro de 2006 voou ao Aeroporto Internacional José María Córdova en Colombia, finalizando as probas transatlánticas, e posteriormente foi ata o Aeroporto El Dorado para probar o funcionamento dos motores en aeroportos a grande altitude. O avión chegou a Norteamérica o 6 de febreiro, aterrando en Iqaluit, Canadá, para as probas en clima frío.[34]

O 14 de febreiro de 2006, durante a proba de resistencia destrutiva das ás no MSN5000, a á de proba fallou a un 145% da carga límite, preto do 150% requirido. Airbus anunciou modificacións engadindo 30 kg na á para proporcionarlle a resistencia necesaria.[35] O 26 de marzo o A380 someteuse á certificación de evacuación en Hamburgo. Con 8 das 16 saídas bloqueadas aleatoriamente, 853 pasaxeiros e 20 tripulantes saíron do avión á escuras en 78 segundos, por debaixo dos 90 segundos requiridos para a certificación.[36] Tres días despois o A380 obtivo as aprovacións da European Aviation Safety Agency (EASA) europea e a Federal Aviation Administration (FAA) estadounidense para transportar 853 pasaxeiros.[37]

O primeiro A380 en usar motores GP7200, co número de serie MSN009 e rexistro F-WWEA, voou o 25 de agosto de 2006.[38][39] O 4 de setembro de 2006 realizouse o primeiro voo de probas co avión cargado de pasaxeiros. O aparello voou dende Tlosa con 474 empregados de Airbus a bordo para probar as instalacións e comodidades para a pasaxe.[40] No mes de novembro de 2006 unha nova serie de probas demostrou o rendemento do avión durante 150 horas de voo baixo condicións operativas típicas dunha aeroliña.[41] Cara ao ano 2014 o A380 continuaba realizando voos de proba.[42]

Airbus obtivo a certificación de tipo para o A380-841 e o A380-842 da EASA e a FAA o 12 de decembro de 2006 nunha cerimonia conxunta na sede francesa da compañía,[43][44] recibindo o códico ICAO A388.[45] O A380-861 obtivo a súa certificación o 14 de decembro de 2007.[44]

Produción e atrasos nas entregas

editar
 
Interior nu dun A380 de probas

A fabricación inicial do A380 viuse afectada por atrasos atribuídos aos 530 km de cableado de cada avión. Airbus citou como causas subxacentes a complexidade do cableado da cabina (98 000 cables e 40 000 conectores), o seu deseño e fabricación concorrentes, o alto grao de personalización para cada aeroliña, e fallos na xestión da configuración e control de cambios.[46][47] As instalacións alemás e españolas de Airbus continuaron usando a versión 4 do software de deseño CATIA, mentres que as británicas e francesas migraron á versión 5.[48] Este feito causou problemas xerais de xestión de configuración, en parte debido a que os arneses dos cables fabricados usando aluminio en vez de cobre precisaban unhas regras especiais de deseño, e estas non se podían transferir doadamente entre as dúas versións do software.[49]

Airbus anunciou o primeiro atraso en xuño de 2005 e notificou ás aeroliñas que as entregas adiaríanse seis meses.[48] Este feito reducía o número total de entregas programadas cara finais de 2009 de 120 a 90-100. O 13 de xuño de 2006 Airbus anunciou un segundo atraso, adiando a primeira entrega outros seis ou sete meses.[50] Aínda que a primeira entrega seguía estando programada para antes do final de 2006, as entregas de 2007 baixarían a tan só 9 aparellos, e cara finais de 2009 só se entregarían entre 70 e 80 avións. O anuncio causou unha caída do 26% no prezo das accións de EADS, a compañía nai de Airbus,[51] e levou á marcha do CEO de EADS Noël Forgeard, o CEO de Airbus Gustav Humbert, e do director do programa A380 Charles Champion.[48][52] O 3 de outubro de 2006, tras rematar unha revisión do programa A380, o CEO de Airbus Christian Streiff anunciou un terceiro atraso,[48] levando a primeira entrega ata outubro de 2007, seguida por 13 en 2008, 25 en 2009, e acadando o ritmo completo de produción de 45 avións por ano en 2010.[53] O atraso tamén aumentou o déficit de ganancias proxectado por Airbus ata o 2010 ata os 4 800 millóns de dólares.[48]

Como Airbus priorizou o traballo do A380-800 sobre o A380F, FedEx e United Parcel Service cancelaron os seus pedidos para o cargueiro[54][55][56], e Emirates e ILFC convertéronos en pedidos do A380-800.[57] Airbus suspendeu os traballos na versión de carga, aínda que continuaba ofrecéndoa pero sen unha data de entrada en servizo.[58][59] Para a versión de pasaxeiros Airbus negociou un calendario de entregas revisado e compensacións con 13 clientes.

A comezos de 2019 Airbús anuncia que deixará de fabricalos en 2021 debido á diminución dos pedidos, o último caso, de Emirates, debido ó cambio de xeito de voar da xente.[60]

Notas

editar
  1. ↑ AIRCRAFT OPERATORS SUMMARY : AIRBUS A380
  2. ↑ 2,0 2,1 Airbus (ed.). "Lista de prezos de Airbus 2015". Consultado o 1 de febreiro de 2015. 
  3. ↑ Flightglobal (ed.). "Boeing's 747-8 vs A380: A titanic tussle". Consultado o 27 de xaneiro de 2015. 
  4. ↑ Histórico: Airbus entrega el último A380, el avión comercial más grande del mundo
  5. ↑ Norris, 2005. p. 7
  6. ↑ md-eleven.net (ed.). "MD11/MD12-undeveloped models". Arquivado dende o orixinal o 11 de maio de 2008. Consultado o 18 de xuño de 2017. 
  7. ↑ McDonnell Douglas (ed.). "McDonnell Douglas Unveils New MD-XX Trijet Design". Archived from the original on 06 de novembro de 2011. Consultado o 18 de xuño de 2017. 
  8. ↑ Norris, 2005. pp. 16–17
  9. ↑ Norris, 2005. pp. 17–18
  10. ↑ Norris, 2005. p. 31
  11. ↑ Flightglobal (ed.). "Creating A Titan". Consultado o 18 de xuño de 2017. 
  12. ↑ Los Angeles Times (ed.). "Boeing, Partners Expected to Scrap Super-Jet Study". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  13. ↑ The Independent (ed.). "Airbus will reveal plan for super-jumbo: Aircraft would seat at least 600 people and cost dollars 8bn to develop". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  14. ↑ Interavia Business & Technology (ed.). "Airbus hits the road with A3XX". Arquivado dende o orixinal o 01 de xullo de 2017. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Guy Norris, Mark Wagner (2005). Zenith Press, ed. Airbus A380: Superjumbo of the 21st Century. ISBN 978-0-7603-2218-5. 
  16. ↑ Orlando Sentinel (ed.). "Aviation giants have Super-jumbo task". Arquivado dende o orixinal o 06 de outubro de 2017. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  17. ↑ Flightglobal (ed.). "Boeing looks again at plans for NLA". Archived from the original on 01 de xuño de 2011. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Morgan Stanley (ed.). "EADS: the A380 Debate". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  19. ↑ Lawler, Anthony. Leeham.net, ed. "Point-To-Point, Hub-To-Hub: the need for an A380 size aircraft" (PDF). Archived from the original on 23 de xullo de 2011. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  20. ↑ Los Angeles Times (ed.). "Airbus Giant-Jet Gamble OKd in Challenge to Boeing; Aerospace: EU rebuffs Clinton warning that subsidies for project could lead to a trade war". Arquivado dende o orixinal o 04 de xaneiro de 2016. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  21. ↑ Wired (ed.). "The Casino in the Sky". Archived from the original on 05 de novembro de 2012. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  22. ↑ CNN (ed.). "Airbus jumbo on runway". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Libération (ed.). "Airbus encaisse les coûts de l’A380". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  24. ↑ The New York Times (ed.). "Airbus Says Its A380 Jet Is Over Budget". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  25. ↑ The Guardian (ed.). "Airbus's Flagship Plane May Be Too Big To Be Profitable". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  26. ↑ The Telegraph (ed.). "Is Airbus's A380 a 'superjumbo' with a future or an aerospace white elephant?". Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  27. ↑ Morales, Jesús. "The A380 Transport Project and Logistics" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 09 de marzo de 2016. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  28. ↑ Smithsonian Channel (ed.). "Planes that changed the World, Episode #3: A380 Superjumbo". Arquivado dende o orixinal o 07 de novembro de 2016. Consultado o 19 de xuño de 2017. 
  29. ↑ Airbus (ed.). "A380: topping out ceremony in the equipment hall. A380: special transport ship in Hamburg for the first time". Archived from the original on 12 de marzo de 2008. Consultado o 30 de xullo de 2017. 
  30. ↑ 30,0 30,1 Flightglobal (ed.). "Towards Toulouse". Archived from the original on 11 de novembro de 2012. Consultado o 30 de xullo de 2017. 
  31. ↑ Flightglobal (ed.). "A380 powers on through flight-test". Archived from the original on 30 de setembro de 2007. Consultado o 30 de xullo de 2017. 
  32. ↑ BBC (ed.). "Giant plane a testimony to 'old Europe'". Consultado o 30 de xullo de 2017. 
  33. ↑ Aviation Week (ed.). "A titan takes off" (PDF). Consultado o 30 de xullo de 2017. 
  34. ↑ NBC (ed.). "Airbus tests A380 jet in extreme cold of Canada". Consultado o 31 de xullo de 2017. 
  35. ↑ Flightglobal (ed.). "Airbus to reinforce part of A380 wing after March static test rupture". Archived from the original on 15 de abril de 2008. Consultado o 31 de xullo de 2017. 
  36. ↑ Flightglobal (ed.). "Airbus A380 evacuation trial full report: everyone off in time". Archived from the original on 21 de xuño de 2008. Consultado o 31 de xullo de 2017. 
  37. ↑ Flightglobal (ed.). "Pictures: Airbus A380 clears European and US certification hurdles for evacuation trial". Archived from the original on 12 de outubro de 2007. Consultado o 31 de xullo de 2017. 
  38. ↑ Cincinnati Business Courier (ed.). "GE joint venture engines tested on Airbus A380". Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  39. ↑ PR Newswire (ed.). "Airbus Test Flight With Engine Alliance Engines A Success". Arquivado dende o orixinal o 21 de xuño de 2015. Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  40. ↑ BBC (ed.). "Airbus A380 completes test flight". Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  41. ↑ USA Today (ed.). "Airbus A380 jets off for tests in Asia from the eye of a storm". Arquivado dende o orixinal o 03 de agosto de 2017. Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  42. ↑ AIN online (ed.). "Long-serving Flight Test Aircraft Play Different Roles". Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  43. ↑ EASA (ed.). "EASA Type-Certificate Data Sheet TCDS A.110 Issue 03" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de decembro de 2009. Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  44. ↑ 44,0 44,1 FAA (ed.). "FAA Type Certificate Data Sheet NO.A58NM Rev 2" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 09 de marzo de 2012. Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  45. ↑ ICAO (ed.). "Doc 8643 – Edition 40, Part1-By Manufacturer" (PDF). Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  46. ↑ EADS (ed.). "The A380 Program" (PDF). Archived from the original on 03 de novembro de 2006. Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  47. ↑ Flightglobal (ed.). "The race to rewire the Airbus A380". Archived from the original on 12 de outubro de 2007. Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  48. ↑ 48,0 48,1 48,2 48,3 48,4 The New York Times (ed.). "The Airbus saga: Crossed wires and a multibillion-euro delay - Business - International Herald Tribune". Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  49. ↑ Cadalyst (ed.). "What Grounded the Airbus A380?". Archived from the original on 26 de agosto de 2009. Consultado o 3 de agosto de 2017. 
  50. ↑ Forbes (ed.). "Major Turbulence For EADS On A380 Delay". Archived from the original on 12 de agosto de 2010. Consultado o 9 de agosto de 2017. 
  51. ↑ The New York Times (ed.). "Airbus Delay On Giant Jet Sends Shares Plummeting". Consultado o 9 de agosto de 2017. 
  52. ↑ The New York Times (ed.). "Airbus replaces chief of jumbo jet project". Consultado o 9 de agosto de 2017. 
  53. ↑ Airbus (ed.). "Airbus confirms further A380 delay and launches company restructuring plan". Archived from the original on 14 de outubro de 2006. Consultado o 9 de agosto de 2017. 
  54. ↑ The Washington Post (ed.). "Airbus Bust, Boeing Boost". Consultado o 11 de agosto de 2017. 
  55. ↑ The New York Times (ed.). "FedEx Rescinds Order for Airbus A380s". Consultado o 11 de agosto de 2017. 
  56. ↑ The New York Times (ed.). "UPS cancels Airbus A380 order". Consultado o 11 de agosto de 2017. 
  57. ↑ Flightglobal (ed.). "ILFC to defer its Airbus A380 order until at least 2013, ditching freighter variants for passenger configuration". Archived from the original on 12 de outubro de 2007. Consultado o 11 de agosto de 2017. 
  58. ↑ Flightglobal (ed.). "Airbus says A380F development 'interrupted' by UPS cancellation, but still on offer". Archived from the original on 30 de setembro de 2007. Consultado o 11 de agosto de 2017. 
  59. ↑ Flightglobal (ed.). "Airbus has no timeline on the A380 freighter". Archived from the original on 14 de marzo de 2008. Consultado o 11 de agosto de 2017. 
  60. ↑ Tsang, Amie; Segal, David (2019-02-14). "Airbus Retiring Its Jaw-Dropping Giant, the A380, in an Industry Gone Nimble". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Consultado o 2019-02-15. 

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Airbus_A380&oldid=6675476»