Tabú

O tabú^[1] era, orixinalmente, unha institución de fundamento relixioso que atribuía carácter sagrado a determinados seres, obxectos ou lugares, prohibindo calquera contacto con eles. Posteriormente, o termo pasou a designar calquera tipo de prohibición.^[2]

A palabra é de orixe polinesia. Deriva do tabu tongano e do tapi maorí, termos que se refiren á prohibición dun determinado acto, baseado na crenza de que tal acto invadiría o campo do sagrado, o que implica perigo ou maldición para os individuos comúns.

O termo foi rexistrado por primeira vez polo capitán James Cook durante a súa visita a Tonga en 1771. Despois introduciuse no idioma inglés e posteriormente estendeuse a outros idiomas. Aínda que os tabús foron asociados inicialmente con culturas polinesias no Pacífico Sur, os tabús están ou estiveron presentes en practicamente todas as sociedades.

Segundo Sigmund Freud, o tabú é a base da "Idolatrí­a" e a violación dese interdito provocaría un castigo divino, unha "Maldición", unha "Herdanza Maldita", que incidiría sobre o individuo culpado ou sobre todo o grupo social. Para Freud e Levi-Strauss, expresaría un sentimento colectivo sobre un determinado comportamento ou asunto, dividindo un ambiente entre "amigos" dun lado e "inimigos" do outro lado. Segundo Sigmund Freud, o incesto e o parricidio serían os únicos tabús universais a nivel individual, constituíndo a base da civilización.^[3] Porén, aínda que o canibalismo, o asasinato dentro do mesmo grupo de parentesco e o incesto sexan tabú na maiorí­a das sociedades, procuras posteriores encontraron excepcións para todos eles: por tanto, non se coñece ningún tabú que sexa universal.^{[4][5][6][7][8][9][10]}

En lingüística, é a imposición dunha prohibición de dicir nomes de certas cousas ou persoas. Normalmente, para escapar aos tabús, utilízanse eufemismos ou disfemismos.^[11]

Os tabús da linguaxe divídense en tres grupos, de acordo co uso ou a motivación psicolóxica: uns son debido ao medo, outros a un sentimento de delicadeza e outros, aínda, a un sentido de decencia e decoro. Os tabú de medo teñen que ver co pavor en relación aos seres sobrenaturais, que impuxeron tabú sobre os seus nomes, como, por exemplo, o demo. As criaturas e as cousas vulgares dotadas de calidades sobrenaturais poden tornarse albo de terror e tabú. Os nomes dos obxectos inanimados poden tamén ser afectados por unha prohibición. Os de delicadeza derivan da tendencia a evitar referencias directas a asuntos desagradabades, tales como a doenza, a morte ou defectos físicos e mentais. Os de decencia son xeralmente asociados a sexo e/ou moral. Chámanse tabuismos as palabras, locucións ou acepcións tabú, consideradas groseiras ou ofensivas demais na maiorí­a dos contextos.^[12]

• Tapu