Ana de Dinamarca

Ana de Dinamarca

Nome orixinal	(en) Anne of Denmark
Biografía
Nacemento	12 de decembro de 1574 Skanderborg Slot, Dinamarca (en)
Morte	2 de marzo de 1619 (44 anos) Hampton Court, Reino Unido
Causa da morte	edema
Lugar de sepultura	Abadía de Westminster
Relixión	Luteranismo
Actividade
Ocupación	consorte, filántropa, aristócrata, mecenas
Profesores	Thomas Robinson (pt)
Participou en
	The Vision of the Twelve Goddesses (en)
	The Masque of Blackness (en)
Outro
Título	Raíña consorte (1603–1619) Raíña consorte (1589–1619) Queen Consort of Scotland (en) Raíña consorte de Inglaterra
Familia	Casa de Oldemburgo
Cónxuxe	Xacobe VI de Escocia e I de Inglaterra (1589–1619), morte da persoa
Fillos	Henrique Stuart, unnamed son Stuart, Isabel da Boémia, Margaret Stuart, Carlos I de Inglaterra, Robert Stuart, Duke of Kintyre and Lorne, unnamed son Stuart, Mary Stuart, Sofia de Inglaterra
Pais	Frederico II de Dinamarca   e Sofia de Mecklenburg-Güstrow
Irmáns	Cristián IV de Dinamarca John, Prince of Schleswig-Holstein Ulrich von Dänemark Isabel de Dinamarca Augusta da Dinamarca Edviges da Dinamarca
Sinatura
Descrito pola fonte	Dictionary of National Biography A Cyclopaedia of Female Biography Encyclopædia Britannica

Ana de Dinamarca, nada en Skanderborg o 12 de decembro de 1574 e finada en Londres o 2 de marzo de 1619, foi a esposa do rei Xacobe VI de Escocia e I de Inglaterra e raíña consorte de Escocia desde 1589 ata a súa morte, e tamén de Inglaterra e Irlanda desde 1603.

Segunda filla do rei Frederico II de Dinamarca e de Sofía de Mecklemburgo-Güstrow, Ana casou con Xacobe aos catorce anos. Tiveron tres fillos que sobreviviron á infancia, incluído o futuro rei Carlos I. Demostrouse que era unha raíña independente e que estaba disposta a usar a política escocesa de faccións nos seus conflitos con Xacobe pola custodia do príncipe Henrique Frederico e o trato da súa amiga Beatriz Ruthven. Ao parecer, Ana amaba o rei ao comezo do seu matrimonio, mais a parella foise separando e finalmente pasaron a vivir separados, a pesar de manter un certo grao de respecto e afecto mutuos.

En Inglaterra, Ana cambiou as súas enerxías para patrocinar as artes e construír a súa propia corte, acollendo un dos salóns culturais máis ricos de Europa. Sufriu varios ataques de enfermidade despois de 1612 e retirouse gradualmente do centro da vida da corte. Aínda que se informou de que Ana sempre foi protestante, as probas apuntan a que se converteu ao catolicismo nalgún momento da súa vida.

Os historiadores tradicionalmente consideraron Ana como unha raíña sen peso, frívola e autocompracente. Non obstante, as recentes revalorizacións recoñeceron a súa independencia e, en particular, a súa importancia como mecenas das artes durante a era xacobita.

Anne naceu no castelo de Skanderborg, Dinamarca. O seu nacemento foi un gran golpe para o seu pai, o rei Frederico II, que arelaba desesperadamente un fillo.^[1] A súa nai Sofía de Mecklemburgo-Güstrow tiña só dezasete anos; tres anos máis tarde deu a luz un neno, o futuro rei Cristián IV de Dinamarca.^[2]

Ana foi criada en Güstrow polos seus avós maternos Isabel e Ulrico III, Duque de Mecklemburgo-Güstrow, xunto coa súa irmá máis vella, Isabel. A diferenza da corte itinerante dinamarquesa, onde Frederico era famoso polos seus grandes banquetes, beber en exceso e comportamento inadecuado (incluíndo a infidelidade matrimonial), Güstrow deulle a Ana unha vida frugal e estable durante os seus primeiros anos.^[3] Cristián tamén foi enviado a Güstrow en 1579, despois de que o Riksråd (consello privado dinamarqués) conseguise solicitar a súa retirada de Dinamarca, e Ana e Isabel finalmente regresaron con el.^[4]

Ana tivo un crecemento familiar feliz e íntimo en Dinamarca, principalmente grazas á súa nai, quen coidaba persoalmente dos seus fillos cando estaban enfermos.^[5] Os pretendentes de toda Europa buscaron as mans de Ana e Isabel no seu matrimonio, incluído o rei Xacobe VI de Escocia, que consideraba Dinamarca como un reino reformado relixiosamente e un socio comercial rendible.^[6]

A outra pretendente seria de Xacobe era Catarina de Borbón, oito anos máis vella ca el, irmá do rei Henrique III de Navarra, que era a elección preferida da raíña Isabel I de Inglaterra.^[7][8] Con todo, Frederico acabou prometéndoa ao duque Henrique Xulio de Brunswick-Luneburg, prometéndolle aos escoceses "a segunda [filla] Ana, se ao rei lle gusta, teraa".^[9]

A posición constitucional de Sofía fíxose difícil en 1588 coa morte de Frederico,^[10][11] e ela viuse envolta nunha loita polo poder contra o Riksråd polo control de Cristián. Como casamenteira, Sofía demostrou ser máis dilixente que o seu marido e, superando puntos de fricción como o importe do dote e a situación nas Orcadas,^[12][13] logrou selar un acordo en xullo de 1589.^[14][15] Aparentemente, Ana estaba entusiasmada coa unión.^[16] O espía inglés Tomás Fowler informou o 28 de xullo de 1589 de que estaba "tan namorada da maxestade do rei coma se fose a morte rompela, tendo feito varias boas probas para mostrar o cariño que a súa maxestade non lle corresponde de ningún xeito devolver".^[17] A insinuación de Fowler de que Xacobe prefería os homes^[18] foi oculta á moza Ana, que bordaba camisas para o seu prometido mentres trescentas costureiras traballaban no seu vestido de noiva.^[19]

Independentemente da verdade dos rumores, Xacobe precisaba dun matrimonio real para continuar a liñaxe da Casa dos Estuardo.^[20] "Deus é o meu testemuño", explicou, "podería absterme máis tempo do que o benestar do meu país podería ter permitido, [se non tivese] o meu atraso creado nos peitos de moitos un gran celo pola miña incapacidade, coma se fose un stock estéril".^[21] Ana casou por poderes con Xacobe o 20 de agosto de 1589 no castelo de Kronborg, con George Keith, quinto conde Marischal e representante do rei, deitándose xunto a Ana no leito matrimonial ao final da cerimonia.^[22]

Anne marchou a Escocia dez días despois, mais a súa frota foi afectada por varios infortunios: en dúas ocasións en Helsingør os canóns navais dispararon e feriron ou mataron persoas próximas e tripulantes, as tormentas dificultaron a viaxe, dous barcos que a acompañaban chocaron, o seu barco Gideon presentaba varias fugas e viuse obrigado a deterse en Noruega para realizar reparacións e comezou a ter filtracións de novo máis tarde e as tripulacións comezaron a sentirse inseguras sobre a viaxe. Víronse obrigados a regresar á costa de Noruega, desde onde viaxou a Oslo por terra acompañada por Keith e outros embaixadores escoceses e daneses.^[23]

O 12 de setembro Lord Dingwall desembarcou en Leith, informando de que "viñera en compañía da frota da raíña durante trescentas millas e foi separado deles por unha gran tormenta: temíase que a raíña estivese en perigo nos mares".^[24] Alarmado, Xacobe pediu xaxún nacional e oracións públicas, velou na ría de Forth pola chegada da raíña,^[25] escribiu varias cancións, comparando, nunha delas, a situación que estaba a vivir coa de Hero e mandou un pequeno destacamento na procura de Ana, levando consigo unha carta escrita para ela en francés: "Só quen me coñece tan ben como o seu reflexo no espello podería expresar, amada, os terrores que experimentei por mor dos ventos contrarios e tormentas violentas aos que se enfronta desde que se embarcou..."^[26] Informado en outubro de que os dinamarqueses cesarían as travesías marítimas durante o inverno e, no que Willson chamou "o único episodio romántico da súa vida",^[27] Xacobe partiu de Leith cunha frota de trescentos homes para buscar a súa raíña en persoa, chegando a Oslo o 19 de novembro despois de viaxar por terra desde Flekkefjord.^[28] Segundo un relato escocés, Xacobe presentouse a Ana "con botas e todo" e, desarmándoa das súas protestas, deulle un bico ao xeito escocés.^[29]

Ana e Xacobe casaron formalmente no Palacio do Bispo Vello de Oslo o 23 de novembro de 1589, "con todo o esplendor posible que o tempo e o lugar permitían".^[30] Para asegurarse de que os noivos entendesen a cerimonia, o ministro David Lindsay levou a cabo o servizo en francés, describindo a Ana como "unha princesa á vez pura e fermosa (...) dá un gran consentimento á súa maxestade".^[31] Seguiu un mes de celebracións e, o 22 de decembro, despois de reducir o seu séquito a cincuenta membros, Xacobe visitou os seus novos parentes no castelo de Kronborg en Elsinore, onde o novo matrimonio foi recibido pola raíña viúva Sofía, Cristián IV, de doce anos, e os seus catro rexentes.^[32] A parella viaxou a Copenhaguen o 7 de marzo onde participou na cerimonia de voda da irmá máis vella de Ana, Isabel, partindo dous días despois cara a Escocia.^[33] Chegaron a Leith o 1 de maio e, cinco días despois, Anne fixo a súa entrada en Edimburgo nunha carruaxe dourada traída de Dinamarca e con Xacobe cabalgando ao seu lado.^[34]

Ana foi coroada o 17 de maio de 1590 na abadía de Holyrood na primeira coroación protestante da historia de Escocia.^[35] Durante a cerimonia de sete horas, a condesa de Mar abriu o seu vestido para que o padre Robert Bruce puidese verter "unha boa cantidade de aceite" en "partes do seu peito e do brazo", converténdose así en raíña.^[36] Os pais da igrexa escocesa estaban completamente en contra deste elemento da cerimonia, considerándoo un ritual pagán e xudeu, pero Santiago insistiu en que tiña a súa orixe no Antigo Testamento.^[37] O rei entregou a coroa ao chanceler Maitland quen a colocou na cabeza de Ana.^[38] Entón Ana fixo un xuramento prometendo defender a verdadeira relixión, a veneración de Deus e "oporse e desprezar todas as supersticións papais e calquera cerimonia ou ritual contrario á palabra de Deus".^[39]

Segundo todos os relatos da época, Xacobe foi nun principio encantado pola súa noiva, pero esta paixón evaporouse rapidamente e a parella comezou a discutir con frecuencia a pesar de que nos primeiros anos de matrimonio Xacobe trataba a Ana con paciencia e cariño.^[40] Entre 1593 e 1595 Xacobe mantivo unha relación con Anne Murray, máis tarde Lady Glamis, á que se dirixiu en verso como "a miña amante e o meu amor"; a propia raíña Ana tamén se converte no branco de rumores escandalosos.^[41] En Basilikon Doron, escrito polo rei entre 1597 e 1598, Xacobe describiu o matrimonio como "o maior tormento ou miseria terreal que pode acontecer nun home".^[42]

Desde o primeiro momento do matrimonio, Ana recibiu presións para darlle a Xacobe e a Escocia un herdeiro masculino,^[43] mais os anos 1591 e 1592 pasan sen signos de embarazo, o que leva a calumnias sobre o gusto de Xacobe pola compañía masculina murmura contra Ana "porque aínda se mostra sen descendencia".^[44] Así, hai un grande alivio cando, o 19 de febreiro de 1594, Ana deu a luz o seu primeiro fillo, o príncipe Henrique Frederico.^[45]

A Ana informouse rapidamente de que non tería influencia na educación do seu fillo. Xacobe escolleu a súa antiga enfermeira, Helen Little, como xefa da gardería e Henrique foi colocado no mesmo berce de carballo que pertencera ao seu pai.^[46] Para angustia de Ana, Xacobe insistiu en enviar o seu fillo ao Castelo de Stirling baixo o coidado do conde de Mar para cumprir a tradición escocesa.^[47]

A finais de 1594, Ana comezou unha furiosa campaña pola custodia de Henrique, recrutando unha facción de partidarios para a súa causa, incluíndo o chanceler John Maitland de Thirlestane.^[48] Temendo ata onde podía chegar Ana, Xacobe esixiulle a Mar que prometese por escrito que nunca entregaría a Henrique a ninguén a menos que tivese ordes de facelo do propio rei, "porque na seguridade do meu fillo está a miña seguridade", e que nunca entregaría a Henrique á raíña, nin no caso da súa propia morte.^[49] Ana esixiu que se levase o asunto ao Consello, mais Xacobe negouse a facelo.^[50] Despois de varias escenas públicas en que Xacobe a fixo chorar por este asunto,^[50] Ana quedou tan angustiada que en xullo de 1595 sufriu un aborto espontáneo.^[51] A partir dese momento, Ana abandonou a súa campaña, mais crese que o dano no matrimonio era incurable. En agosto de 1595, John Colville escribiu: "Non hai máis que odio agochado cun astuto disimulo entre o rei e a raíña, intentando cada un con falta de respecto superar o outro".^[52]

Ana atopou un intento tardío de recuperar a custodia do seu fillo en 1603, cando Xacobe marchou a Londres co conde de Mar para asumir o trono inglés despois da morte da raíña Isabel I.^[53] Embarazada nese momento, Ana viaxou a Stirling acompañada dunha forza de nobres "ben posicionados" coa intención de sacar a Henrique, de nove anos, que apenas a vira nos cinco anos anteriores; mais a nai e o irmán de Mar non permitiron que a raíña entrase no castelo con máis de dous compañeiros.^[54] A inflexibilidade dos gardiáns de Henrique deixouna tan furiosa que Ana sufriue outro aborto espontáneo: segundo David Calderwood, a raíña "deitouse furiosa e deu a luz un fillo o dez de maio".^[55]

Cando o conde de Mar volveu con instrucións de Xacobe que ordenaba a Ana que se unise a el en Inglaterra, a raíña escribiu ao seu marido dicindo que se negaba a facelo a non ser que tivese a custodia de Henrique.^[56] Esta "acción materna contundente", como a describiu a historiadora Pauline Croft, finalmente obrigou a Xacobe a ceder a pesar de desaprobar a actitude de Ana e de cualificar o seu comportamento nunha carta a Mar como "teimudo".^[57] Despois dunha breve convalecencia do seu aborto espontáneo, Ana viaxou de má gana ao sur co príncipe Henrique,^[58] causando sensación en Inglaterra. Lady Anne Clifford informou de que ela e a súa nai mataran tres cabalos na súa carreira por ver a raíña e que cando Xacobe coñeceu a Ana preto de Windsor "había un número infinito de lords e unha corte tan grande que non creo que eu nunca volva ver algo parecido".^[59]

Os observadores da época constatan varios incidentes de discordia matrimonial entre Ana e Xacobe. A chamada conspiración de Gowrie en 1600, en que o mozo conde de Gowrie, John Ruthven, e o seu irmán Alexander Ruthven foron asasinados polos servos de Xacobe por supostamente atacar o rei, o que provocou a expulsión das súas irmás Beatrix e Barbara Ruthven como damas de compañía de Ana que lles tiña "o maior crédito".^[60] A raíña, embarazada de cinco meses,^[61] négase a erguerse da cama a non ser que a chamen as súas damas e tamén pasou dous días sen comer. Cando Xacobe tentou forzala, a raíña advertiulle que tivese coidado de como a trataba xa que ela non era o conde de Gowrie.^[62] Xacobe tranquilizouna temporalmente pagando un famoso acróbata para que a entretivese,^[63] mais ela nunca se rendiu e o seu apoio incansable aos Ruthven durante os seguintes tres anos foi tomado o suficientemente en serio polo goberno como para ser visto como un problema de seguranza.^[64] En 1602, despois de que se descubrise que Ana introducira de contrabando a Beatrix Ruthven en Holyrood, Xacobe examinou a fondo a casa;^[65] en 1603 Xacobe finalmente cedeu á campaña de Anne e proporcionou a Beatrix Ruthven unha pensión de 200 libras ao ano.^[66]

Produciuse un breve enfrontamento en 1613 cando Ana disparou accidentalmente ao can favorito de Xacobe despois dunha cacería; logo da súa furia inicial, Xacobe acabou resolvendo a disputa ofrecendo un diamante por valor de 2000 libras á súa muller en lembranza do can que se chamaba "Jewel" (xoia).^[67] En 1603, Xacobe tivo unha discusión con Ana sobre os criados da súa casa inglesa, enviándolle unha mensaxe dicindo que "a súa maxestade viu a túa continua obstinación dun xeito horrendo".^[68] Pola súa banda, Ana estaba en contra do consumo excesivo de alcohol de Xacobe: en 1604 confioulle a un diplomático francés que “o rei bebe tanto e se comporta tan desfavorablemente en todos os aspectos. Só espero un resultado prematuro e infeliz."^[69]

En Londres, Ana adoptou un estilo de vida cosmopolita mentres que Xacobe prefire refuxiarse da capital no seu pavillón de caza en Royston.^[70] O capelán de Ana, Godfrey Goodman, resumiu máis tarde a relación real: "O propio rei era un home moi casto, e había pouco na raíña que o fixese devoto a ela; con todo, amábanse como marido e esposa podían, cando non vivían xuntos”.^[71] Ana trasladouse ao palacio de Greenwich e despois a Somerset House, á que renomeou Denmark House. Despois de 1607, Ana e Xacobe raramente viviron xuntos,^[72] nun momento en que a raíña xa tiña sete fillos e sufrira polo menos tres abortos espontáneos. Despois da curta vida da súa última bebé, Sofía, en 1607, Ana decidiu que non quería ter máis fillos, algo que puido aumentar aínda máis a distancia entre a parella.^[73]

A morte do príncipe Henrique en 1612, aos dezaoito anos, probablemente a causa do tifo, e a partida da princesa Isabel, de dezaseis anos, para casar co elector Federico V do Palatinado en abril de 1613^[74] contribuíron a debilitar aínda máis o lazos entre Ana e Xacobe.^[75] A morte de Henrique foi un duro golpe para Ana; o embaixador veneciano foi aconsellado que non presentase o pésame á raíña "xa que non pode soportar que se mencione; nin o recorda nunca sen abundancia de bágoas e suspiros". A partir deste momento, a saúde de Ana comezou a deteriorarse, o que a levou a afastarse do centro das actividades políticas e culturais, organizando o seu último baile de máscaras coñecido en 1604. despois do cal deixa de manter unha corte nobre.^[76] A súa influencia sobre Xacobe comezou a debilitarse visiblemente, xa que se fixo abertamente dependente dos poderosos favoritos.^[75]

Aínda que Xacobe sempre escolleu favoritos masculinos entre os seus cortesáns, a estas alturas comezaba a animalos a desempeñar un papel no goberno. Anne reaccionou de xeito moi diferente ás dúas persoas máis poderosas que dominaron a segunda metade do reinado inglés, Robert Carr, conde de Somerset e George Villiers, o futuro duque de Buckingham. Odiaba a Carr,^[75] mais deu pulo ao ascenso ao poder de Villiers, a quen Xacobe máis tarde nomeou duque no cuarto da raíña,^[77] e creou unha amizade con el, chamándoo o seu "can".^[78] Aínda así, Anne sentiuse cada vez máis ignorada tras o ascenso de Buckingham ao poder e converteuse nunha figura cada vez máis solitaria cara ao final da súa vida.^[79]

Outra fonte de discordia entre Ana e Xacobe foi o tema da relixión; por exemplo, Ana abstívose da comuñón anglicana durante a súa coroación.^[80] A raíña fora criada luterana, mais puido converterse tranquilamente ao catolicismo nalgún momento, un escenario político vergonzoso que alarmou os ministros da igrexa protestante escocesa e levantou sospeitas na Inglaterra anglicana.^[81]

A raíña Isabel I tamén estaba preocupada por esta posibilidade e enviou varias mensaxes a Ana, advertíndoa de que non escoitase os conselleiros papistas e pedíndolle os nomes de quen tentase convertela; Ana respondeu que non había que dar nomes xa que todos os esforzos neste sentido fracasaran.^[82] Ana chegou a ser o albo das críticas da igrexa protestante escocesa por manter a Henrietta Gordon, esposa do exiliado católico George Gordon, marqués de Huntly, como confidente.^[83] Despois do regreso de Huntley en 1596, o sacerdote de St. Andrews, David Black, chamou a Ana atea e afirmou durante un sermón que "a raíña dos escoceses era unha muller pola que, en nome da moda, o crego podería rezar, mais da que non podería esperarse ben ningún".^[84]

Cando o antigo informante Sir Anthony Standen foi descuberto levando a Ana un rosario, un agasallo do papa Clemente VIII, en 1608, Xacobe encarcerouno na Torre de Londres durante dez meses.^[85] Ana mostrou a súa irritación cara ao presente, mais finalmente conseguiu obter a liberación de Standen.^[73]

Do mesmo xeito que Xacobe, Ana apoiou partidos católicos tanto para os seus fillos como para a súa correspondencia cunha das posibles noivas, a infanta española María Ana, incluía unha solicitude para que dous frades fosen enviados a Xerusalén para rezar por ela e polo rei.^[86] O propio papado nunca estivo seguro de que lado estaría Ana; En 1612 o papa Paulo V aconsellou a un nuncio: “Non tendo en conta a incongruencia daquela raíña e os moitos cambios que fixo en materia relixiosa e mesmo a posibilidade de que sexa certo que é católica, unha persoa non debería emitir ningún xuízo".^[87]

En Escocia, Ana aproveitou as divisións na corte ao seu favor, especialmente apoiando os inimigos do conde de Mar.^[88] Como resultado, Xacobe non lle contaba segredos de estado. Henry Howard, un home activo na diplomacia máis secreta relacionada coa sucesión inglesa, recordaba adoito a Xacobe que aínda que Ana posuía todas as virtudes, Eva fora corrompida pola serpe.^[89] Na práctica, Ana estaba pouco interesada na política máis importante a non ser que se tratase dos seus fillos ou amigos.^[90]

En Inglaterra, Ana pasou da política ás actividades artísticas.^[91] A pesar de participar plenamente na vida da corte de Xacobe e de manter a súa propia corte, onde moitas veces recibía os que non eran aceptados polo seu marido, poucas veces escolleu bandos en política contra el. Calquera que fosen as dificultades que tivesen en privado, a raíña resultou ser unha boa posesión para Xacobe en Inglaterra, comportándose con discreción e graza en público. Ana tivo un papel crucial, por exemplo, ao convencer os visitantes estranxeiros e os embaixadores do prestixio da dinastía Estuardo e as súas conexións danesas.^[92]

O enviado veneciano, Nicolo Molin, escribiu a seguinte descrición de Ana en 1606:

É intelixente e prudente; e é consciente das desordes do goberno, en que non ten ningún papel, a pesar de que moitos cren que, como o rei está moi entregado a ela, pode ter un papel máis importante do que ela quere. Mais é nova e inmune aos problemas; ve que os que gobernan desexan quedar en paz e por iso profesa a indiferenza. O único que fai é pedir favores a outras persoas. É moi amable con quen a apoia, mais por outra banda é terrible, orgullosa e insoportable para quen non lle gusta.^[71]

Ana é vista tradicionalmente con desdén polos historiadores, que enfatizan a súa trivialidade e extravagancia.^[93] Xunto a Xacobe, hai unha tendencia por parte da tradición histórica de darlle pouca importancia, tradición que comezou cos historiadores antiestuardos a mediados do século XVII, que viron a orixe da guerra civil inglesa na compracencia e a vaidade da corte xacobita. O historiador David Harris Wilson, nos seus instintos liberais, dá o seguinte veredicto condenatorio na súa biografía de Xacobe de 1956: "Ana tiña pouca influencia sobre o seu marido. Ela non podía compartir os seus intereses intelectuais e confirmou a ridícula amoestación coa que Xacobe vía as mulleres. Deus nos bendiga! O rei casou cunha muller estúpida".^[94] A biógrafa do século XIX, Agnes Strickland, condena as accións de Ana para conseguir a custodia do príncipe Henrique: "O carácter de Ana de Dinamarca debeu ser moi baixo aos ollos de todos, tanto como muller como como raíña por ter (...) preferido ceder ao mero instinto de maternidade a risco de implicar o seu marido, o seu fillo e o seu reino no conflito e a miseria dun benestar antinatural".^[95]

Porén, nas últimas dúas décadas houbo unha reavaliación de Xacobe como un gobernante capaz que estendeu o poder real en Escocia e mantivo os seus reinos en paz durante o seu reinado,^[96] que foi acompañado dunha reavaliación de Ana como figura política influente e nai asertiva, polo menos durante o período en que o matrimonio real se mantivo estable.^[97] John Leeds Barroll argumenta na súa biografía cultural de Anne que as súas intervencións políticas en Escocia foron máis significativas, e certamente máis incómodas, que o que se dixo anteriormente; e Clare McManus, entre outros historiadores culturais, destaca a influencia de Ana no florecemento cultural xacobita, non só como mecenas de escritores e artistas, senón tamén como artista por dereito propio.^[98]

Ana compartía con Xacobe o defecto da extravagancia, a pesar de levar varios anos gastando o seu amplo dote.^[99] Encantáballe o baile e os concursos de beleza, actividades xeralmente condenadas pola igrexa presbiteriana escocesa, mais que tiveron moito éxito no Londres xacobita, onde a raíña creou un clima cultural "rico e hospitalario" na corte real,^[100] e converteuse nun asistente habitual do teatro e organizou prodixiosas festas de máscaras. Sir Walter Cope, cando Robert Cecil lle preguntou que escollese unha obra para a raíña durante a visita do duque Ulrich de Holstein, escribiu: "Burbage estivo aquí e di que non hai ningunha obra recente que a raíña non vise, pero que renovaron unha antiga chamada Love's Labour's Lost que, dixo el, pola súa perspicacia e alegría, agradou enormemente.^[101] Os bailes de máscaras de Ana, marcados por unha grande escala de representacións dramáticas e espectáculos,^[102] teñen unha ampla asistencia de embaixadores e dignatarios estranxeiros, que serviron como unha poderosa demostración da importancia da coroa inglesa en Europa. Zorzi Giustinian, embaixador veneciano, escribiu no nadal de 1604 sobre un baile de máscaras que “en opinión de todos, non hai outra corte que teña mostrado tanta pompa e riqueza”.^[103]

Os bailes de máscaras de Ana representaron case todas as actuacións femininas nas dúas primeiras décadas do século XVII e considéranse cruciais na historia da representación feminina.^[104] Ás veces Ana actuaba coas súas damas, ocasionalmente ofendéndose membros da audiencia. En The Vision of the Twelve Goddesses de 1604, interpretou o papel de Palas Atenea, vestida cunha túnica que algúns observadores consideraron demasiado curta; en The Masque of Blackness de 1605, Ana parecía estar embarazada de seis meses, causando un escándalo cando apareceu xunto coas súas amantes coa pel pintada de "blackamores". O escritor de cartas Dudley Carleton relatou que cando a raíña bailou máis tarde co embaixador español, este bicoulle a man, "aínda que existía o perigo de que a tinta deixase unha pegada nos seus beizos".^[105] Ana contrataba os maiores talentos da época para crear as súas máscaras, incluíndo Ben Jonson e Inigo Jones.^[106]

Jones, un arquitecto de talento e gusto europeo, tamén foi responsable do deseño da casa da raíña en Greenwich, construída para Anne, un dos primeiros edificios palladianos de Inglaterra;^[107] e o inventor dinamarqués Salomon de Caus organizou os seus xardíns de Greenwich e Somerset. A Ana gustáballe especialmente a música e foi mecenas do compositor luterano John Dowland,^[102] empregado anteriormente na corte do seu irmán en Dinamarca, así como dun número "máis que xeneroso" de músicos franceses.^[108]

Ana tamén se converteu na mecenas de artistas como Paul van Somer, Isaac Oliver e Daniël Mijtens, que lideraron o gusto inglés polas artes visuais na súa xeración.^[69] Con Ana, a Colección Real comezou a expandirse,^[102] unha tendencia seguida polo seu fillo Carlos. O historiador Alan Stewart suxeriu que moitas das tendencias consideradas xacobitas poden estar máis identificadas coas contribucións de Ana que coas de Xacobe, quen "quedou durmido durante algunhas das obras inglesas máis famosas".^[109]

A finais de 1617, os períodos de enfermidade de Ana fixéronse máis frecuentes e debilitantes; o escritor de cartas John Chamberlain informa que "a raíña aínda continúa mal disposta e, a pesar de poñer todas as súas queixas sobre a gota, a maioría dos médicos temen que a doenza ou a condición se estea a estender por todo o seu corpo". En xaneiro de 1619, o médico real Sir Theodore de Mayerne aconselloulle a Ana que cortase madeira para mellorar a súa circulación sanguínea, mais estas actividades empeoraron aínda máis a súa saúde.^[110] Xacobe visitou a Ana só tres veces durante a súa última enfermidade,^[111] aínda que o príncipe Carlos durmía adoito no cuarto da raíña en Hampton Court e estivo ao seu carón durante as súas últimas horas, cando a súa nai perdera a vista.^[112] Tamén estivo con ela ata o final a súa criada, Anna Roos, que a acompañara desde Dinamarca en 1590.^[113] A raíña Ana morreu aos corenta e catro anos, o 2 de marzo de 1619, por un edema severo.^[72]

A pesar de ter descoidado a Ana nos últimos anos da súa vida, Xacobe viuse moi afectado pola súa morte.^[114] Non a visitara nos seus últimos días, nin estivo presente no seu funeral, xa que tamén estaba enfermo, con síntomas que incluían "desmaios, náuseas, terror, tristeza incrible..."^[115] Na autopsia descubriuse que Ana estaba "moi estragado por dentro, especialmente o fígado".^[112] Despois dunha prolongada demora, Ana foi enterrada na capela do rei Henrique na abadía de Westminster o 13 de maio de 1619. A tumba, creada por Maximilian Colt, foi destruída durante a guerra civil.^[116]

• Henrique Frederico (1594-1612), Duque de Rothesay desde o seu nacemento e coa ascensión do seu pai ao trono inglés, duque de Cornualla (1603) e príncipe de Gales (1610).
• Aborto espontáneo (1595).
• Isabel (1596-1662), casada con Frederico V, elector palatino e pretendente ao trono de Bohemia.
• Margarida (1598-1600).
• Carlos (1600-1649), nomeado duque de Albany (1603) e de York (1605); rei de Inglaterra como Carlos I, sucedendo o seu pai debido á morte do seu irmán máis vello.
• Roberto (1602), nomeado duque de Kintyre.^[117].
• Aborto espontáneo (1603).
• María (1605-1607).
• Sofía de Inglaterra (1606).

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Ana de Dinamarca

• Akrigg, G.P.V ([1962] 1978 edition). Jacobean Pageant: or the Court of King James I. Nova York: Athenaeum. ISBN 0-689-70003-2.
• Ackroyd, Peter (2006). Shakespeare: The Biography. Londres: Vintage. ISBN 0-7493-8655-X.
• Barroll, J. Leeds (2001). Anna of Denmark, Queen of England: A Cultural Biography. Philadelphia: University of Pennsylvania. ISBN 0-8122-3574-6.
• Cerasano, Susan, and Marion Wynne-Davies (1996). Renaissance Drama by Women: Texts and Documents. Londres e Nova York: Routledge. ISBN 0-415-09806-8.
• Croft, Pauline (2003). King James. Basingstoke e Nova York: Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-61395-3. 
• Fraser, Antonia ([1996] 1997 edition). The Gunpowder Plot: Terror and Faith in 1605. Londres: Mandarin Paperbacks. ISBN 0-7493-2357-4.
• Haynes, Alan ([1994] 2005 edition). The Gunpowder Plot. Stroud: Sutton Publishing. ISBN 0-7509-4215-0.
• Hogge, Alice (2005). God's Secret Agents: Queen Elizabeth's Forbidden Priests and the Hatching of the Gunpowder Plot. Londres: Harper Collins. ISBN 0-00-715637-5.
• McCrea, Scott (2005). The Case For Shakespeare: The End of the Authorship Question. Westport, Connecticut: Praeger/Greenwood. ISBN 0-275-98527-X.
• McManus, Clare (2002). Women on the Renaissance Stage: Anna of Denmark and Female Masquing in the Stuart Court (1590–1619). Manchester: Manchester University Press. ISBN 0-7190-6092-3. 
• Sharpe, Kevin (1996). "Stuart Monarchy and Political Culture," in The Oxford Illustrated History of Tudor & Stuart Britain. Ed. John.S.Morrill. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-289327-0.
• Stewart, Alan (2003). The Cradle King: A Life of James VI & I. Londres: Chatto and Windus. ISBN 0-7011-6984-2. 
• Strickland, Agnes (1848). Lives of the Queens of England: From the Norman Conquest. Vol VII. Philadelphia: Lea and Blanchard. Original from Stanford University, digitized 20 abril 2006. Full view at Google Books. Consultado o 10 maio 2007.
• Williams, Ethel Carleton (1970). Anne of Denmark. Londres: Longman. ISBN 0-582-12783-1. 
• Willson, David Harris (1963). King James VI & I. Londres: Jonathan Cape. ISBN 0-224-60572-0.