Mazandarán

Mazandarán

مازرون اوستان (mzn)
Localización
36°33′56″N 53°03′32″L / 36.5656, 53.0588
Estado	Irán
Capital	Sari
Contén a división administrativa	Amol County (en) Babol County (en) Babolsar County (en) ../... 22+
Poboación
Poboación	3.283.582 (2016) (137,72 hab./km²)
Lingua usada	lingua persa Lingua mazanderani
Xeografía
Superficie	23.842 km²
Bañado por	Mar Caspio
Comparte fronteira con	Golestan (pt) Provincia de Alborz Gilan (pt)
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+3:30 (pt) , horario estándar UTC+4:30 (pt) , horario de verán Iran Standard Time Zone (en)
ISO 3166-2	IR-02
Páxina web	ostan-mz.ir

A provincia de Mazandarán ( Mazandaran.ogg (axuda · info), en persa: استان مازندران, Ostān-e Māzandarān), é unha provincia iraniana localizada ao longo da costa sur do mar Caspio e na zona central da cordilleira de Alborz, no norte de Irán.

A provincia é unha das provincias máis densamente poboadas de Irán^[1] e posúe diversos recursos naturais, especialmente grandes reservas de petróleo e gas natural.^[2] Os catro condados máis grandes da provincia son Sari, Amol, Nur e Tonekabon.^[3] Foi fundada en 1937.^[4]

A natureza diversa da provincia caracterízase por chairas, pradarías, bosques e selvas^[5] situadas entre as praias do mar Caspio e a abrupta e nevada serra de Alborz,^[6] incluíndo o Monte Damavand, un dos picos e volcáns máis altos de Asia.^[7]

Mazandarán é un importante piscicultor,^[8] e a acuicultura proporciona un engadido económico importante á agricultura tradicional predominante.^[9] Outra importante contribución á economía é a industria do turismo, pois persoas de todo Irán adoitan visitar a área.^[10] Mazandarán é tamén un centro en crecemento de biotecnoloxía.^[2]

A provincia cobre unha área de 23,842 km².^[11] Sari é a capital da provincia.

Mazandarán está dividido a 20 condados (shahrestān en persa). Todos os xahrestáns deben o seu nome ao seu centro administrativo, excepto Savadkooh.

Dátanse ocupacións humanas na área de polo menos hai 75,000 anos.^[12] Escavacións recentes en Gohar Tape en Rostamkola proban asentamentos humanos de máis de 5,000 anos, sendo a área considerada un dos sitios históricos máis importantes de Irán.^[13] Xogou unha función importante no desenvolvemento cultural e urbano da rexión.^[14] Mazandarán é unha das áreas máis antigas sen un patrimonio nómade significativo, senón máis ben sedentario. O pobo tradicional da rexión son os mazanderanis,^[15] que falan unha lingua iraniana estreitamente ligada co gilaki e o sangiseri, mais tamén ten semellanzas con varias linguas caucásicas, reflectindo a historia da rexión e os seus pobos. A principios do século XX, Reza Xa conectou o norte de Elbourz coas ladeiras do sur construíndo sete estradas novas e ferrocarrís, e as provincias de Mazandarán e Guilán empezaron a ser coñecidas polo nome de Shomal polos iranianos (que significa "o norte" en persa). Mazandarán é unha provincia do Caspio do norte de Irán^[16] Localizado na costa do sur do mar Caspio, limita polo norte con Rusia (a través do mar), e coas provincias de Golestán, Semnán, Teherán, Alborz, Qazvin e Guilán. Sari é a cidade máis grande e a capital provincial.

A provincia de Mazandarán inclúese na Primeira Rexión, dentro das cinco rexións nas que se xuntan as provincias, só para propósitos de coordinación e desenvolvemento, desde o 22 de xuño de 2014.^[17]

Antes da chegada de falantes iranios a Irán, os habitantes nativos desta rexión eran cazadores e pastores de subsistencia. Os estudos arqueolóxicos realizados en covas en Behshahr datan restos de ca. 9500 a. C. Os amardos eran os que habitaban toda a rexión montañosa arredor do mar Caspio, incluíndo a actual Amol.

O territorio coñecido como Mazandarán mudou de mans entre varias dinastías desde cedo na súa historia. Hai varias fortalezas do Imperio Parto e do Imperio Sasánida, e moitos lugares de enterramento espallados pola provincia. Durante esta era, Mazandarán formaba parte de Hircania, sendo unha das provincias importantes desta. No 662, dez anos despois da morte de Iazdeguerd III, o último emperador sasánida, un grande exército musulmán baixo as ordes de Hassan ibn Ali invadiu Tabarestán.

Á chegada do imperio sasánida, o rei de Mazandarán (Tabaristán e Padashkhwargar) era Gushnasp,^[18] cuxos antepasados reinaron na rexión baixo o imperio parto desde a época de Alexandre o Grande. En 529–536, Mazandarán foi gobernado polo príncipe sasánida Kawus, fillo de Kawadh.^[18] Anushirawan, o rei sasánida, derrotou a Zarmihr, quen afirmaba descender do lendario Kaveh o Ferreiro.^[18] Esta dinastía gobernou a zona até 645, cando Gil Gilanshah (un descendante do rei sasánida Jamasp e un fillo de Piruz) uniu Mazandarán a Guilán.^[18]

No 651 o imperio sasánida caeu, e todos os dominios do imperio gradualmente foron caendo baixo control árabe, excepto a rexión do Caspio de Irán (como Tabaristán).

Tabaristán mantivo unha existencia independente do Califato Omeia que substituíu o imperio sasánida a principios do século VII, con dinastías zoroastristas independentes tales como a Bavanda e a Karen, que mantiveron unha eficaz guerra de guerrillas contra o islam. Formouse un estado xiíta alide durante un curto período tempo antes de acabar nas mans dos príncipes Ziyaridas. Mazandarán, ao contrario que o resto das terras iranianas, mantivo un zoroastrismo maioritario até o século XII, grazas ao seu illamento e a unha férrea poboación que loitou durante séculos contra os exércitos do Califa. Durante o período postislámico as dinastías locais dividíanse en tres clases: familias locais de orixe preislámica; saídes alides; e outras familias locais de importancia secundaria.^[18]

Os Bawandidas, quen afirmaban descender de Kawus, proporcionaron tres dinastías.^[18] A primeira dinastía (665–1007) foi derrocada na conquista de Tabaristán por Ziyarid Kabus b. Wushmgir.^[18] A segunda dinastía reinou desde 1073 a 1210, até que Mazandarán foi conquistado por 'Ala al-Din Muhammad Khwarzamshah.^[18] A terceira gobernou desde 1237 a 1349 como vasalos dos mongois.^[18] Afrasiyab Chulawi matou o último representante dos Bawandidas.^[18]

Os Karinidas afirmaban descender de Karin, irmán de Zarmihr, que era un gobernante preislámico sasánida.^[18] O seu último representante, Mazyar, foi matado en 839.^[18]

Os Paduspanidas afirmaban descender dos Dabuyidas do norte.^[18] Gobernaron desde o 660 durante o reinado dos alides de quen eran vasalos. Logo foron vasalos dos Buyidas e Bawandidas, que os botaron en 1190.^[18] A dinastía, restaurada en 1209–10, sobreviviu até os tempos de Timur; a rama descendente de Kawus, o fillo de Kayumarth, reinou até 1567, e outra rama, descendente de Iskandar, o fillo de Kayumarth, até 1574.^[18]

Durante os séculos IX e XI, houbo varias incursións militares acometidas polos rus' entre 864 e 1041 polas costas do mar Caspio de Irán, Acerbaixán e Daguestán, coñecidas como as expedicións dos rus' no mar Caspio.^[19] Inicialmente, os rus' apareceron en Serkland no século IX viaxando como mercadores pola ruta comercial do Volga, vendendo peles, mel e escravos. As primeiras redadas producíronse a pequena escala entre finais do século IX e principios do século XX. Os rus' realizaron a súa primeira expedición grande en 913, chegando en 500 barcos, facendo pillaxes nas partes occidentais de Gorgán así como en Mazandarán e Guilán, tomando escravos e bens.

Na era safávida Mazandarán foi colonizado por grandes cantidades de xeorxianos, circasianos, armenios e outros pobos do Cáucaso, cuxos descendentes aínda viven en Mazandarán. Existen lugares en Mazandarán que aínda levan o nome de "Gorji" (do xeorxiano) neles, a pesar de que a maioría dos xeorxianos e circasianos están totalmente asimilados aos mazandaranis. A historia da colonización xeorxiana está descrita por Iskandar Beg Munshi, na Tarikh-e Alam-Ara-ye Abbasi do século XVII, e tanto a colonización circasiana como xeorxiana por Pietro Della Valle, entre outros autores.^[20]

Antes do reinado de Nader Xa, a provincia foi brevemente ocupada polo exército ruso despois da guerra ruso-persa de 1722–23, volvendo a pertencer a Persia en 1735. Tamén despois das guerras ruso-persas de 1804–13 e 1826–28 a influencia rusa no norte de Irán, e especialmente en Mazandarán e Guilán, deixou certa pegada.

Durante o reinado de Fath-Ali Xa Qajar, a verdosa rexión de Mazandarán foi gañando fama como área recreativa. Tapuria permaneceu independente até 1596, cando Xa Abbas I, mazandarani por parte da súa nai, incorporou Mazandarán ao seu imperio safávida, forzando a moitos armenios, circasianos, xeorxianos, kurdos e qajaritas a asentarse en Mazandarán. Pietro della Valle, quen visitou unha localidade próxima de Firuzkuh en Mazandarán, anotou que as mulleres mazandaranis nunca levaban o veo e non dubidaban en falarlle aos estranxeiros. Tamén anotou a cantidade extremadamente grande de circasianos e xeorxianos na rexión, e que nunca atopara persoas con tanto civismo como os mazandaranis.

Hoxe, a propia Persia, Fars, Mazanderán no mar Caspio e moitas outras terras deste imperio están cheas de habitantes xeorxianos e circasianos. Moitos deles seguen sendo cristiáns hoxe en día, mais dun xeito duro, xa que non teñen curas nin ministros que os atendan.

Pietro della Valle

Despois do período safávida, os qajaritas empezaron a facer campañas cara ao sur desde Mazandarán con Agha Mohammad Khan, quen incorporou Mazandarán ao seu imperio en 1782. O 21 de marzo de 1782, Agha Mohammad Xa proclamou Sari como a súa capital imperial. Mazandarán foi lugar de guerras locais naqueles anos, o cal propiciou a transferencia da capital desde Sari a Teherán por Fath Ali Xa.

Mazandarán atópase na costa do sur do mar Caspio. Está bordeado polas provincias de Golestán, Semnán e Teherán.^[21] Tamén ten fronteiras con Qazvin e Guilán ao oeste. Mazandarán divídese xeograficamente en dúas partes: as chairas litorais, e as áreas montañosas. A cordilleira de Alborz rodea a faixa litoral e chairas do Caspio, a xeito de enorme muro. Debido a brisa do mar permanente e aos ventos locais das costas do sur e orientais do mar Caspio, fórmanse pequenas montañas areosas, creándose unha especie de barreira natural entre o mar e a chaira. Os terreos do Alborz atópanse normalmente nevados, os cales discorren paralelos á costa sur do mar Caspio, dividindo a provincia a moitos vales illados. A provincia posúe un clima moderado subtropical cunha temperatura media de 25 °C no verán e sobre 8 °C durante o inverno. A pesar de que a neve pode caer fortemente nas montañas en inverno, é raro que neve a nivel do mar.

• 
  Costa do mar Caspio en Noor
• 
  Shalizar (campos de arroz)
• 
  Leiras
• 
  Aseman Kuh (pico do Alborz) visto desde Kahrizak Dare (lago), Lar.
• 
  Covas de Kafer Keli, Larijan, Monte Damavand
• 
  Fontes de Dyvasyab, Dasht-e Lar, Monte Damavand
• 
  Estrada Karaj Chalus
• 
  Parque forestal Javarom
• 
  Damavand, a cara oeste, provincia de Mazandarán, Irán
• 
  Encoro de Lafoor

Ecorrexións:

• Bosques mixtos hircanios caspianos
• Bosque estepario, ou estepa forestal, da cordilleira de Elburz

A produción total de madeira destes bosques estímase en 269 022 metros cúbicos. O parque nacional de Golestán e a divisoria de augas forestal de Shastkolateh atópanse na provincia de Golestán e de Mazandarán. A área total de bosque hircaniano estímase en 965 000 ha, das cales 487 195 ha son utilizadas comercialmente, 184 000 ha son protexidas e o resto son consideradas terras ou montes sen utilizar. As divisorias de augas de Kojoor, Dohezar e Sehezar atópanse nesta provincia. A estepa forestal do Elburz é unha ecorrexión consistente nun estreito arco árido e montañoso duns mil quilómetros ao sur do mar Caspio, que discorre polo norte de Irán desde a fronteira de Acerbaixán até case a fronteira con Turkmenistán. Cobre 63 300 quilómetros cadrados e comprende as pendentes meridionais e orientais das montañas do Alborz, así como os seus cumes. A ecorrexión dos bosques mixtos hircanianos caspianos, coas súas chairas e ladeiras cheas de verde, reciben a humidade precisa para manterse así do mar Caspio. A ecorrexión do deserto persa forma a súa fronteira meridional. A cordilleira do Alborz está composta principalmente por granito, así como por rochas sedimentarias tales como calcarias, shales, arenitas e tufos. E tamén rochas metamórficas tales como xistos, mármores e anfibolitas.^[22] O clima é árido cunha precipitación anual que varía desde 150 mm a 500 mm, caendo principalmente como forma de neve no inverno.

O agora extinto tigre do Caspio e o cabalo do Caspio son dous dos animais da provincia de Mazandarán.

A Convención relativa ás Zonas Húmidas de Importancia Internacional, especialmente como Hábitat de Aves Acuáticas celebrouse en 1971 en Mazandarán na cidade de Ramsar.

Provincia de Mazandarán

	Mar Caspio	Mar Caspio	Mar Caspio
	Provincia de Guilán Provincia de Qazvin		Provincia de Golestán
		Provincia de Mazandarán
	Provincia de Alborz	Provincia de Teherán	Provincia de Semnán

Ao contrario que o resto de Irán, Mazanderán está bañado por numerosos ríos e regatos de montaña, todos fluíndo desde as montañas cara ao mar. O viaxeiro alemán Gmelin, quen visitou este país arredor de 1771, di que no espazo de oito millas, na camiño desde Resht a Amot, avistou 250 correntes de auga, moitas delas sendo tan extremadamente anchas e profundas, que a pasaxe a través delas é ás veces impracticable durante semanas.

O clima de Mazandarán está baixo a influencia de varias características que o determinan: a latitude xeográfica, a cordilleira de Alborz, a elevación sobre o nivel de mar, a distancia ao mar, as terras áridas do sur de Turkmenistán, as correntes de ar rexionais e locais, e a diversa vexetación. Estas condicións provocan unha división climática da provincia en tres tipos: (1) clima caspiano moderado con veráns quentes e húmidos e invernos suaves e húmidos, (2) clima montañoso moderado con invernos fríos e longos e veráns suaves e curtos, e (3) clima montañoso frío con longos invernos fríos e veráns frescos e curtos. Nesta última rexión hai nevaradas durante case todo o ano, incluso no medio do verán.

As chairas occidentais e centrais da provincia, até as abas setentrionais do Alborz, experimentan o clima suave da rexión do Caspio. En altitudes de 1,500 a 3,000 metros prevalece un clima montañoso moderado con longos invernos fríos e veráns curtos e suaves. Nesta rexión, a neve cobre partes da provincia mesmo no medio da estación cálida. De feito, a neve pode verse nesta rexión mesmo nos meses máis quentes do ano.

A poboación da provincia estivo medrando durante os últimos 50 anos. A seguinte táboa mostra a poboación da provincia.

A poboación é predominantemente mazandarani, cunha minoría de gilakis, acerbaixanos, xeorxianos, armenios, circasianos, turcománs e outros.

Nos últimos anos a rexión viu un fluxo entrante de iranianos desde outras rexións de Irán, moitos deles atraídos pola súa natureza e a costa.

A seguinte táboa ofrece unha listaxe ordenada das cidades máis poboadas de Mazandarán.

A primeira estación de tren foi feita pola dinastía Pahlavi.

Mazandarán está conectado con Teherán pola estrada de Haraz (Amol-Rudehen), a estrada de Kandovan (Chalus-Karaj) e a estrada de Firoozkooh (Qaem Shahr-Rudehen).

Á parte do aeroporto de Dasht-e Naz, que se atopa na capital, Sari, existen outros dous aeroportos, o aeroporto de Noshahr e o aeroporto internacional de Ramsar.

O ferrocraril de Mazandarán está xestionado polo Departamento Ferroviario Norte de Ferrocarrís Iranianos. O Departamento conecta a provincia con Teherán ao do sur e con Gorgán ao leste. As cidades de Sari, Qaemshahr e Pol Sefid son as principais estacións do Departamento. O ferrocarril transiraniano foi un importante proxecto de construción ferroviaria iniciado en 1927 e completado en 1938, baixo a dirección do monarca iraniano Reza Xa, e enteiramente realizado con capital local. Liga a capital Teherán co Golfo Pérsico e o mar Caspio.

O pobos da provincia foron tradicionalmente seculares, polo que as mulleres tiveron máis liberdade e independencia que os seus veciños persas.^[24]

O mazanderani ou tabari é unha lingua iraniana do noroeste. Existen varios dialectos do mazandarani falados na provincia de Mazandarán, así como na veciña provincia de Golestán. Hoxe en día, os mazandaranis tamén usan o persa (persa occidental).^[25] A xente alfabetizada pode comunicarse e ler en persa perfectamente.^[26]

As persoas que residen en Chalus empregan a lingua mazanderani. O dialecto de Kalarestaqi^[27] fálase ao oeste de Chalus e o dialecto de Kojuri^[28] no leste, así como tamén os residentes de Nowshahr.

Unha versión lixeiramente diferente do dialecto oriental do gilaki emprégase na cidade de Ramsar.^[29][30]

Na cidade de Galoogah fálase un dialecto do azarí.^[31]

A cociña da rexión é moi rica en produtos do mar, e o arroz está presente en moitas comidas. A cociña mazanderaní é diversa podéndose clasificar en dúas rexións: a cociña da costa é diferente da da montaña, mentres que a xente do Alborz emprega herbas. na costa destaca o peixe con arroz e verduras.

Na epopea persa do Shahnameh, Mazandarán menciónase en dúas seccións diferentes. A primeira mención é implícita, cando Fereydun pon a súa capital nunha cidade chamada Tamishe preto de Amol:

بیاراست گیتی بسان بهشت.................... به جای گیا سرو گلبن بکشت

از آمل گذر سوی تمیشه کرد .............. نشست اندر آن نامور بیشه کرد

E cando Manuchehr está regresando á capital de Fereydun, Tamisheh, en Mazandarán (coñecido como Tabarestán), tras a súa vitoria sobre Salm e Tur.^[32]

Na segunda sección, unha rexión chamada Mazandarán é mencionada na era de Kai Kavoos; é unha área habitada maioritariamente por divs (demos). O lendario Xa Kaykavoos, así como o heroe iraniano Rostam, irán a Mazandarán con intención de batallar cos demos.

Nun verso do Shahnameh, Zal dille a Kai Kavoos: "ouvín novas inquietantes de que o rei está planeando ir a Mazandarán".

De todos os xeitos, este Mazandarán non se considera equivalente á provincia moderna de Mazandarán, sendo unha terra ao oeste de Irán. A provincia actual formaba parte de Tabaristán; o nome Mazandarán é de creación máis tardía, quizais baseado na terminoloxía local.^[33]

N'A Pantasma da Ópera de Gaston Leroux, un dos personaxes era anteriormente daroga (xefe de policía) de Mazanderán.

O Ano Novo tabariano, ou Neowrez, ou Nowruz, ocorre nos días pintek do calendario tabariano. No calendario mazanderani, o ano divídese en 12 meses de trinta días e nun de cinco días, e normalmente empeza o 21 de marzo, sendo o Neowrez Khani unha das tradicións máis populares do pobo mazanderani.

Tirgan é a festividade iraniana do solsticio de verán, que se celebra anualmente o 13 de Tir (3, 4 ou 5 de xullo). Realízanse salpicaduras de auga, danzas, recitais de poesía, e tómanse comidas tradicionais como a sopa de espinacas e o sholezard. O costume de poñer fitas co arco da vella nos pulsos, que se levan durante dez días e logo se botan a unha corrente de auga, é tamén un xeito a festexar esta festividade os nenos. Outra festa famosa é o Varf Chal, cerimonia tradicional con case 800 anos típico de Mazandarán asociada coa auga que se celebra en Ab Ask. Tamén típico do lugar é o xogo de loita lochu.

A música desta rexión está relacionada co estilo de vida dos seus habitantes, e as súas cantigas tratan temas sobre os montes, o cultivo e outras actividades agrarias ou o pastoreo. O baile máis famoso desta rexión é o baile shomali, así como o baile do pau que fan os homes. Músicas populares da provincia son o Taleb e Zohre, o Amiri Khani e o Katuli.

As principais universidades de Mazandarán son:

• Universidade de Mazandarán, Babolsar
• Universidade de Mazandarán de Ciencias da Saúde, Sari
• Universidade de Babol Noshirvani, Babol
• Universidade de Babol, Babol
• Universidade de Sari, Sari
• Universidade de Shomal, Amol
• Universidade Allameh Mohaddes Nouri, Nur
• Universidade naval de Imam Khomeini, Nowshahr
• Universidade de Ciencia e Tecnoloxía de Mazandarán, Behshahr
• Universidade de Ciencia e Tecnoloxía de Irán, Nur

Mazandarán xerou unha gran cantidade de loitadores.^[34] O fútbol e o voleibol son outros xogos populares con xogadores nas Ligas de Irán e no seu equipo nacional. A halterofilia, o taekwondo, o tenis de mesa, o boxeo, o kickboxing, o kung fu, o karate, ou o rally, son outros deportes practicados con éxitos. Kalleh Mazandaran VC, Shamoushak Noshahr F.C. e F.C. Nassaji Mazandaran son tres equipos famosos da provincia. Kalleh gañou dúas veces a Liga de Voleibol de Irán e unha vez o Campionato Asiático de Clubs de Voleibol.

A provincia é unha das cinco máis ricas de Irán. O petróleo estimulou industrias tales como o procesado de alimentos, cementos, téxtiles, algodón e pesca, como tamén do caviar. A Organización do Patrimonio Cultura de Irán sita uns 630 sitios históricos e culturais significantes. Ao longo desta costa do mar Caspio prodúcese arroz, cereais, froitas, algodón, té, tabaco, cana de azucre, flores, auga mineral, caviar, lácteos, cárnicos e seda. Mazandarán, con 230.000 hectáreas de cultivo, produce sobre un millón de toneladas de arroz ao ano, o 42 por cento do total de Irán.^[35] Sobre uns 70 tipos de produtos agrícolas se cultivan en Mazandarán, o que abastece o 40% da demanda doméstica de arroz e o 50% dos cítricos. A provincia é o único produtor de kiwi de Irán.^[36] Mazandarán ten 3.500 unidades industriais e de produción.

Alemaña, Rusia, Iraq, Francia, Turquía, Casaquistán, a India, Malaisia, os Emiratos Árabes Unidos, Afganistán, Belarús, Italia, Bahrain, Paquistán, Suíza, Ucraína, os Estados Unidos, España, os Países Baixos e Asia Central son os principais destinos de exportación de Mazandarán. A provincia no 2017 exportou bens cun valor de preto de 800 millóns de dólares.^[37] As principais exportacións da provincia consistían en produtos lácteos (57%), produtos alimenticios (12%), produtos industriais (10%), tubaxes e perfís (8%) e cemento (7%).^[38]

De 1951 a 1978 e especialmente tras a creación da Compañía Nacional de Petróleo Iraniana, realizáronse varias perforacións petrolíferas. A finais dos 1970, explotáranse 16 pozos, e todos de gas natural, e estudos técnicos amosaban que continuar con eles non resultaba rendible.

Sobre uns 15 millóns de iranianos e sobre 400,000 estranxeiros, son os turistas que visitaban cada ano a provincia. As súas principais atraccións turísticas son: máis de 800 sitios históricos e culturais rexistrados, 338 quilómetros de costa, fontes de auga en xunglas e montañas, cachoeiras e covas.

Filband, vila próxima á cidade de Babol, destaca polos seus ceos de nubes cumulosas, especialmente en primavera.^[39] Mazandarán foi escolleita como capital turística pola Organización de Cooperación Económica (ECO) en 2022.^[40]

• 
  Costa de Mazandarán
• 
  Casa Nima en Nour
• 
  Palacio de Ramsar
• 
  Shahrak-e Namak Abrud en Chalus
• 
  Xungla e río de Safarud
• 
  Costa de Ramsar
• 
  Babolsar
• 
  Templo do fogo de Amol
• 
  Neve en Tonekabon
• 
  Marals at Semes Kandeh Animal Shelter
• 
  Fonde de Div Asiyab en Larijan
• 
  Lago glacial en Alam Kuh Kelardasht
• 
  Ferrocarril de Neka
• 
  Museo de Reza Xa Pahlavi en Alasht
• 
  Ponte Davazdah Cheshmeh
• 
  Torre de Lajim en Savadkuh
• 
  Lago Elimalat
• 
  Praia
• 
  Fontes de Badab
• 
  Filband
• 
  Complexo de Farah Abad
• 
  Relevo de Nassereddin Xa
• 
  Casa Fazeli
• 
  Imamzadeh Abbas
• 
  Sefid Chah
• 
  Ponte Jomeh Bazaar

• Astrakán
• As Marcas
• Dar es Salaam
• Isiq-Köl
• Delta do Mekong

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Mazandarán

• W. Barthold (1984). "Gilan and Mazandaran". An Historical Geography of Iran. Traducido por Svat Soucek. Princeton University Press. pp. 230–242. ISBN 978-1-4008-5322-9. 

• Páxina oficial Arquivado 08 de xuño de 2007 en Wayback Machine.
• mazendron no instagram
• Mazandaran Cultural Heritage Organization
• Official website of Mazandaran TV Arquivado 26 de xuño de 2022 en Wayback Machine.
• Houchang E. Chehabi (ed.). "Regional Studies: Mazandaran". Bibliographia Iranica. USA: Iranian Studies Group at MIT. Arquivado dende o orixinal o 02 de novembro de 2021. Consultado o 15 de decembro de 2020.  (Bibliography)
• Registration Mazandaran Arquivado 29 de novembro de 2020 en Wayback Machine.
• Canción tradicional mazandarani cantada por Shusha Guppy nos 1970: Darling Dareyne