Malaisia

Malaisia
	Malaysia (ms)
	Bandeira Brasón
Himno	Negaraku
Lema	«Bersekutu Bertambah Mutu» ; «برسکوتو برتمبه موتو»
Localización
	3°46′50″N 102°18′52″L / 3.7805111, 102.31436167
Capital	Kuala Lumpur
Contén a división administrativa	Johor ; Kedah ; Kelatan ; Kuala Lumpur (1974–); Labuan (pt) (1984–); Malaca ; Negeri Sembilan (pt) ; Pahang (pt) ; Penang (pt) ; Perak ; Perlis (pt) ; Putrajaya (2001–); Sabah ; Sarawak ; Selangor ; Terengganu (pt)
Poboación
Poboación	32.447.385 (2020) (98,09 hab./km²)
Lingua oficial	lingua malaia
Relixión	Islam
Xeografía
Parte de	Sueste asiático
Superficie	330.803 km²
Bañado por	Estreito de Malaca, Estreito de Johor, Mar da China Meridional, Baía do Brunei (pt) , Mar de Sulu e Mar de Célebes
Punto máis alto	Monte Kinabalu (pt) (4.096 m)
Punto máis baixo	Océano Índico (0 m)
Comparte fronteira con	Tailandia ; Singapur ; Indonesia ; Brunei ; Filipinas
Datos históricos
Precedido por	Federação da Malásia (pt) , North Borneo (en) e Colônia de Sarawak (pt)
Creación	16 de setembro de 1963
Día festivo	Hari Merdeka (en) (31 de agosto); Malaysia Day (en) (16 de setembro); Eid al-Fitr (2 Shawwal); Eid al-Adha (10 Dhu al-Hijjah); Mawlid (12 Rabi' al-awwal (en) ); Isra e Miraj (pt) (27 Rajab (en) ); Ano novo musulmán (1 Muharam); Aninovo (1 de xaneiro); Aninovo (1 de xaneiro); Día Internacional dos Traballadores (1 de maio)
Organización política
Forma de goberno	monarquía constitucional ; monarquia federal (pt) ; monarquía electiva ; Monarquía parlamentaria
• Yang di-Pertuan Agong (pt)	Ibrahim Ismail de Johor (pt) (2024–)
Órgano executivo	Cabinet of Malaysia (en)
• Primeiro ministro	Anwar Ibrahim (pt) (2022–)
Órgano lexislativo	Parlamento da Malásia (pt) ,
Máxima autoridade xudicial	Federal Court of Malaysia (en)
Membro de	ASEAN Regional Forum (en) ; Organización Mundial do Comercio ; Organización Mundial da Saúde ../... 24+
PIB nominal	372.981.073.018 $ (2021)
Moeda	ringgit malaio (pt)
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+08:00; Asia/Kuala_Lumpur (en)
Dominio de primeiro nivel	.my
Prefixo telefónico	+60
Teléfono de emerxencia	999
Código de país	MY
Páxina web	malaysia.travel…

Malaisia^[1] é un país do sueste asiático, constituído pola península Malaia e mais pola Malaisia oriental, no norte de Borneo. O país está situado a aproximadamente 200 km ao norte do ecuador terrestre.

O termo Malaisia ou arquipélago Malaio xa se empregaba para designar a Indonesia.

Historia

A península Malaia, ocupada polos Malaios, estaba organizada nunha sociedade feudal, sendo un polo de comercio principal da Asia do Sueste.

Os comerciantes árabes foron os primeiros en se instalar no territorio no século XIV. A súa influencia foi decisiva sobre o futuro dos malaios, xa que converteron a poboación ao islam.

No século XV, os europeos, atraídos polo comercio das especias, chegaron despois de teren procurado a ruta das Indias orientais para suplantar o monopolio árabe do comercio. Os portugueses, os holandeses e os británicos sucesivamente disputáronse o control do estreito.

Malaisia independizouse en 1957. En 1981, Mahathir bin Mohamad converteuse en primeiro ministro e liderou o país cara á modernización ata a súa xubilación en 2003.

Política

Malaisia é membro do ASEAN (Asociación das Nacións de Asia do Sueste).

Administración

A Malaisia é unha federación composta de trece estados (nexeri) e de tres distritos federais (wilayah peresekutuan):

Península Malaia (capitais entre parénteses):

Malaisia oriental:

Xeografía

Malaisia está composta por dúas rexións:

Malaisia occidental ou Malaisia peninsular (ao sur de Tailandia) está dividida de norte a sur por unha longa cadea montañosa cuxo punto de maior altitude se sitúa a 2189 m (Monte Tahan) e onde subsisten vastas zonas forestais. A costa oeste é cha; a costa leste está composta de longas praias de area. Os cultivos e plantacións están situados ao longo das chairas costeiras. A parte norte (Perlis e Kedah) considérase o celeiro de arroz do país.

Malaisia oriental, situada ao norte de Indonesia (Borneo), componse dos territorios de Sarawak e de Sabah. Esta parte representa o 15 % da poboación e o 60% do territorio. Está basicamente composta de xungla e dun relevo abondo elevado (monte Kinabalu: 4 095 m).

Comparte fronteiras co Brunei (381 km), Indonesia (1.178 km) e Tailandia (506 km) e dispón de 4.675 km de costas. No 2003, a súa poboación era de 25 200 000 de habitantes.

Economía

Artigo principal: Economía de Malaisia.

Os recursos principais do país son:

Os recursos do subsolo: ouro, estaño, ferro, bauxita (da costa occidental), gas e o petróleo, explotados no litoral ao longo da costa oriental.
Da agricultura e silvicultura: bosque, caucho, aceite de palma e automóbiles. O país está especializado nos semi-condutores.

Demografía

Evolución da poboación entre 1961 e 2003 (cifra da FAO, 2005). Poboación en milleiros de habitantes.

A xente de Malaisia chámase malaisios. Non se debe confundir cos malaios, que son os que constitúen a poboación maioritaria (62 %) e histórica, mais non son os únicos habitantes. Hai aproximadamente un 25% de malaisios de descendencia chinesa e o 10 % é de descendencia india. Establecéronse hai varias xeracións. A poboación é nova e está en expansión (ela tense dobrado entre 1970 e 2000). A taxa de natalidade dos Malaios é moi superior á dos chineses.

O 75% da poboación de Malaisia reside na península Malaia.