Aicéatón

Aicéatón
	;
Substaint cheimiceach	aicme eintiteas ceimiceach
Mais mhóilíneach	58.042 Da
Tacsón ina n-aimsítear é	Homo sapiens, Malus domestica, planda sinséir, Coffea arabica, Abies concolor, Abies lasiocarpa, Picea glauca, Picea pungens, Picea engelmannii, giúis Dhúghlais, Pinus contorta, Acer saccharinum, Opuntia ficus-indica, Cinnamomum sieboldii, Micromeria myrtifolia, Psidium guajava, Gossypium hirsutum, ológ, Freesia hybrida, Ageratum conyzoides, Nepeta racemosa, Artemisia judaica, crann mangaistíní, Thymus longicaulis, Origanum sipyleum, Tuber melanosporum, Basella alba, Mangifera indica, Citrus grandis, Citrus hystrix, mandairín, Pueraria montana var. lobata, Angelica dahurica var. formosana, Malus pumila, Cannabis sativa, seadóg, hopa, Carica papaya, sprús Lochlannach, Streptomyces caespitosus, Thymus sibthorpii, Citrus maxima, Citrus deliciosa, Escherichia coli agus Passiflora edulis
Ról	só-ghineach, ketone bodies (en) agus príomh-mheitibilít
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceach	C₃H₆O
SMILES canónta	Model 2D; CC(=O)C
InChI	Model 3D
Airí
Dlús	0.7902 g/cm³ (a 20 °C, leacht)
Luas forleata fuaime	1,203 m/s (20 °C, leacht)
Comhéifeacht athraonta	1.3588
PKa	19.16 (a 25 °C)
Móimint leictreach dhépholach	2.88 D
Pointe leáite	−96 °C ; −95 °C ; −94 °C ; −94.8 °C
Fiuchphointe	56 °C (a 760 Torr); 56 °C ; 56.05 °C (a 101.325 kPa)
Móimint leictreach dhépholach	2.88 D
Eantalpacht chaighdeánach an fhoirmithe	−216.5 kJ/mol
Galbhrú	180 mmHg (a 20 °C)
Guais
Teorainn inlasta íochtair	2.5 vol%
Teorainn inlasta uachtarach	12.8 vol%
Dáileog mharfach íosta	150,000 mg/m³ (luch saotharlainne, ionanálú); 8,000 mg/kg (madra, instealladh inpheireatóineach); 500 mg/kg (francach saotharlainne, instealladh inpheireatóineach); 4,000 mg/kg (luch saotharlainne, riar infhéitheach); 1,576 mg/kg (coinín, riar infhéitheach); 8,000 mg/kg (madra, riarachán béil); 714 mg/kg (duine, riarachán béil); 3,490 mg/kg (mamach, riarachán béil); 2,857 mg/kg (duine, riarachán béil); 5,000 mg/kg (madra, muc ghuine, insileadh fo-chraicneach); 1,159 mg/kg (duine)
Dáileog mharfach airmheánach	44 g/m³ (luch saotharlainne, ionanálú, 4 h); 50,100 mg/m³ (francach saotharlainne, ionanálú, 8 h); 1,297 mg/kg (luch saotharlainne, instealladh inpheireatóineach); 5,500 mg/kg (francach saotharlainne, riar infhéitheach); 3,000 mg/kg (luch saotharlainne, riarachán béil); 5,800 mg/kg (francach saotharlainne, riarachán béil); 5,340 mg/kg (coinín, riarachán béil)
Teocht uathadhainte	465 °C
Meánteorainn nochta ualaithe ama	590 mg/m³ (10 h, luach ar iarraidh); 2,400 mg/m³ (8 h, Stáit Aontaithe Mheiriceá); 500 ppm (, an Astráil, an Bheilg, an Fhionlainn, an Fhrainc, an Nua-Shéalainn, an Ríocht Aontaithe); 250 ppm (, an Danmhairg, an tSualainn); 1,200 mg/m³ (, an Ghearmáin); 1,210 mg/m³ (, an Ungáir); 200 ppm (, an tSeapáin); 750 ppm (, an Chóiré Theas); 1,000 ppm (, Meicsiceo, na hOileáin Fhilipíneacha, an Tuirc); 1,780 mg/m³ (, an Ísiltír); 125 ppm (, an Iorua); 600 mg/m³ (, an Pholainn); 200 mg/m³ (, an Rúis)
Short-term exposure limit (en)	1,000 ppm (an Astráil, an Bheilg, an Chóiré Theas); 625 ppm (an Fhionlainn); 2,420 mg/m³ (an Ungáir); 1,260 ppm (Meicsiceo); 1 ppm (an Nua-Shéalainn); 1,800 mg/m³ (an Pholainn); 800 mg/m³ (an Rúis); 500 ppm (an tSualainn); 1,500 ppm (an Ríocht Aontaithe)
Splancphointe	0 °F
Láithreach contúirteach don bheatha nó sláinte	5,950 mg/m³
	NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response (); Rialachán (CE) Uimh. 1272/2008 (GHS02: flame (en) , GHS07: comhartha uaillbhreasa)
Cód Kemler	33
Eile
	leacht inlasta Aicme IB

Is é an t-aicéatón^[1]^[2] nó an própánón^[3] an ceann is simplí de na céatóin. Tá sé sothuaslagtha san uisce, agus is tuaslagóir é ann féin. Is í an fhoirmle cheimiceach atá aige ná (CH₃)₂CO, is é sin, dhá mheitilghrúpa timpeall an charbóinilghrúpa. Is iomaí cineál úsáide a bhaintear as an aicéatón sa tionsclaíocht cheimiceach mar amhábhar, ach is mar dhíobhach vearnaise ingne agus mar chaolaitheoir péinte is mó a aithníonn Tadhg an mhargaidh é.

Bíonn aicéatón ar fáil go nádúrtha in orgánach an duine, agus de réir dhealraimh, ní carcanaigin (ábhar ailse) é. Is féidir leis an aicéatón cur isteach ar an lárchóras néarógach, ach le nimhiú aicéatóin a tharraingt ort féin caithfidh tú cainníocht infheicthe de a shlogadh nó tamall fada a chaitheamh á análú isteach. Thairis sin, an t-othar a thiocfaidh ina bheo as nimhiú aicéatóin, is dual dó biseach iomlán a fháil. Mar sin ní féidir a rá go mbeadh nimh ann. Scéal eile é go bhfuil sé as pabhar so-adhainte. Is é an splancphointe atá aige ná -20 °C, agus le teocht is airde ná sin, cuirfidh splanc nó bladhaire meascán an aeir agus an aicéatóin ghalaithe trí thine de phléasc, ar acht go bhfuil codán an aicéatóin sa mheascán níos airde ná 2.5% agus níos ísle ná 12.8%.

Tagairtí

↑ ““acetone” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-07-11.
↑ Tomás de Bhaldraithe, eag.: “English-Irish Dictionary (de Bhaldraithe): acetone” (ga). Teanglann.ie. An Gúm (1959). Dáta rochtana: 2023-07-11.
↑ ““propanone” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-07-11.

[Tearma-1] ““acetone” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-07-11.

[EID-2] Tomás de Bhaldraithe, eag.: “English-Irish Dictionary (de Bhaldraithe): acetone” (ga). Teanglann.ie. An Gúm (1959). Dáta rochtana: 2023-07-11.

[Tearma2-3] ““propanone” | téarma.ie”. Téarma.ie: An Bunachar Náisiúnta Téarmaíochta don Ghaeilge. An Coiste Téarmaíochta. Dáta rochtana: 2023-07-11.

[1]

[2]

[3]