Bakhuzen
| Bakhuzen | ||
| ||
| Sint-Odulfustsjerke | ||
| Bestjoer | ||
| provinsje |  Fryslân
| |
| gemeente |  De Fryske Marren
| |
| Sifers | ||
| Ynwennertal | 1.035 (1 jannewaris 2023)[1] | |
| Oar | ||
| Ferkearsieren | N359 N928 | |
| Postkoade | 8574 | |
| Tiidsône | UTC +1 | |
| Simmertiid | UTC +2 | |
| Koördinaten | 52° 52' NB 5° 28' EL | |
| Offisjele webside | ||
| bakhuizen.nl | ||
| Kaart | ||
  | ||
| Kaart | ||
| ||
| Himrik fan Bakhuzen yn de eardere gemeente Gaasterlân-Sleat | ||
Bakhuzen is in doarp tusken De Moarre en it Murnser Klif yn de gemeente De Fryske Marren. Oant 1955 foarme Bakhuzen mei Murns ien doarp. Bakhuzen leit op de râne fan it pleistosene sângebiet (gaasten) op weagjende boaiem tusken 1-10 meter boppe NAP. It Bakhúster heech is bekend om it moaie útsicht oer de greiden en de Iselmar. Foar de kust leit it natoergebiet de Mokkebank.
Bakhuzen hie op 1 jannewaris 2023 1.035 ynwenners.
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De namme Bakhuzen komt yn 1412 foar as Backhysen, letter ek Baccahuzen. It komt nei alle gedachten fan de foarnamme Bakke. As gebiet sil de namme grif âlder wêze troch it Bakhústerheech, in hichte fan sawat 7 meter fan balstienliem dat ûnderdiel is fan it Bakhústerwaad en it Murnser Klif. Dat gebiet waard mei de oanlis fan de earste bekende seedyk tusken Murns en Laaksum ynpoldere. Wannear't dat wie is ûnbekend, mar de seediken yn Fryslân binne oanlein nei it jier 800. De lêste spoaren fan dy âld dyk binne yn de jierren 1970 troch ruilverkaveling hielendal ferdwûn. De earste bewenning wie mooglik op "de Burde", dat buert en of wetterkant betsjutte kin, wetterkant dus de ein fan it klif. De hege grûnen wienen om op te wenjen, it lege "simmerlân" mear foar healân yn 'e simmer. En op de grins by it wetter ûntstie in buert. Tsjintwurdich is "de Burde" it bedriuweterrein.
Nei de oanlis fan de seedyk wie de wei nei see ôfsluten, de alde "Bakhústerfeart" as wetterwei. Mooglik is de syl yn de rin fan de tiid geskikt makke foar skippen. Oant ein foarrige iuw wennen yn Bakhuzen in soad skûtsjeskippers. In soad ynwenners wiene letter boer of skipper, de fiskerij ferhûze nei de oanlis fan de diken nei Murns. Yn it jier 1744 hienen Murns en Bakhuzen tegearre 286 ynwenners en yn 1749 254, besteande út 67 húshâldings, 167 persoanen fan 12 jier en âlder en 87 bern ûnder de 12 jier.
Tusken 1950 en 1970 wurken in soad Bakhústers by de firma Mous (stielkonstruksje). Yn 1975 gie it fabryk ticht.
Mienskip
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Bakhuzen wurket in soad gear mei de oanbuorjende doarpen Murns en Riis. Sa is der it doarpsbelang BMR, de foarletters fan de trije doarpen. Doarpskrante "Op 'e Hichte" wurdt om 'e moanne útbrocht. Bakhuzen hat in doarpshûs: De Gearte. Foar de jongerein is der soas ’t Swalkershûs. Der is in katolike basisskoalle: 'De Takomst'. Alle jierrren wurdt it Mokkebankfestival hâlden.
Sint-Odulfustsjerke
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De Wikipedy hat ek in side Sint-Odulfustsjerke (Bakhuzen).
De hjoeddeiske Odulfustsjerke datearret fan 1914 en ferfong in âlder tsjerkegebou út 1857. Sûnt 1412 tsjerken de Bakhústers yn de tsjerke fan Murns, dy't út it benediktynske (Odulfus)-kleaster fan Starum wei stifte wie. Nei de reformaasje wie it roomsk-katolike leauwe ferbean en wie de tsjerke oerdroegen oan de protestanten. Yn de jierren 1630-1657 wie op Elfbergen by Aldemirdum in staasje. Ek yn in nôtmole tusken Bakhuzen en Himmelum wie in staasje, no noch bekend as de "Mole Pôle". Sûnt 1663 wie der wer in skûltsjerke en waard Bakhuzen in hast hielendal roomske mienskip.
Ferienings
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Fuotbalferiening Bakhuzen
- Euphonia - muzyk (anno 1898)
- Bakhuusterheech Sjongers - koar
- Biljertklup "Heechhiem"
- Sportfederaasje BEO
- KBO - roomsk aldereinbûn
- Tennisferiening Bakhuzen
- Toanielferiening St. Martinus
Bokkedaam
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Mei karnaval wurdt Bakhuzen sûnt 1979 omdoopt yn Bokkedaam troch it oerlangjen fan de doarpskaai oan jeugd-karnavalsprins Petrus. Middeis is der faak kostumearre fuotbal, jûns wurde de festiviteiten fuortset en wurde ek delegaasjes fan de fjouwer oare Fryske karanvalsferienings útnûge.
Befolkingsferrin
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Jier | 1954 | 1959 | 1964 | 1969 | 1974 | 2005 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ynwenners | 833 | 955 | 1.078 | 1.220 | 1.196 | 1.026 | 1.045 |
Ferskaat
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Op 8 april 2006 waard yn Bakhuzen it Skearmuseum iepene.
Berne yn Bakhuzen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Anne Franszoon Jongstra (1808-1871), politikus
- Josef Mous (1882-1963), direkteur fan de Steatsminen yn Limburch
- Flip Veldmans (1949-2018), organist
Iepenbier ferfier
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Streekbus, line 44: Balk - Sondel - Nijemardum - Aldemardum - Riis - Murns - Bakhuzen - Himmelum - Koudum - Hylpen - Warkum - Parregea - Tsjerkwert - Boalsert
- Buertbus, line 103: Himmelum - Bakhuzen - Murns - Warns - Starum
- Linetaksy, line 544: Sondel - Nijemardum - Aldemardum - Riis - Murns - Bakhuzen - Himmelum - Koudum - Hylpen - Warkum - Parregea - Tsjerkwert - Boalsert
Strjitten
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]A. Rampionstrjitte, Ageommeleane, Bakwei, De Burde, De Fûke, De Kei, De Mesk, De Simmen, De Steke, Feartswâl, Gaastwei, Havenstrjitte, Hear Jacobstrjitte, Hollewei, It Skod, J Nagelhoutleane, Koaiwei, Master Dollestrjitte, Middenpaad, Pastoar Coendershof, Plantsoen, Rysterdyk, Sint Odulphusstrjitte, Skuniadyk, Teeuwes de Boerstrjitte, Túnkershof, Watteaustrjitte, Wite Burch, Wytlânspaad.
Sjoch ek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
