Endre Ady
Endre Ady (Érmindszent, 1877ko azaroaren 22a - Budapest, 1919ko urtarrilaren 27a) hungariar olerkari eta kazetaria izan zen. Askok XX. mendeko olerkari hungariarrik onena dela uste dute.
| Endre Ady | |
|---|---|
 (1908) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | diósadi Ady András Endre |
| Jaiotza | Ady Endre (en)  , 1877ko azaroaren 22a |
| Herrialdea |  Hungaria |
| Lehen hizkuntza | hungariera |
| Heriotza | Budapest, 1919ko urtarrilaren 27a (41 urte) |
| Hobiratze lekua | Fiumei kaleko hilerria |
| Heriotza modua | berezko heriotza: Espainiako gripea Sifilia |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Berta Boncza (en) (1915eko martxoaren 27a - 1919ko urtarrilaren 27a) |
| Haurrideak | ikusi
|
| Familia | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Calvinist College in Zilah (en) (1892 - 1896) Q13389335 (1896 - 1897) : legal science (en) Eötvös Loránd University (en) (1897 - 1898) : legal science (en) |
| Hizkuntzak | hungariera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta, kazetaria eta idazlea |
| Enplegatzailea(k) | Nyugat (en) |
| Kidetza | Framazoneria |
| Mugimendua | symbolism (en) |
| Izengoitia(k) | Ida |
      | |
Eskola kalbinista batean ikasi zuen eta 1896an lehen poema argitaratu zuen. Ondoren, zuzenbide ikasketak utzi eta kazetari lanak egin zituen. Debrecen hiriaz nekatu zen eta bertako Oradea egunkarian lan egin zuen. 1904 eta 1911 artean hainbat aldiz bisitatu zuen Paris, eta bere azken bidaiatik bueltan Parisen lehorreratu zen.
Nyugat (Mendebaldea) literatur aldizkariko editorea izan zen. 1909tik tratamendu medikoa maiz jaso zuen sifiliaren ondorioz.
Gizarte-aurrerapenean zuen sinesmen sendoagatik eta bere garaiko Europako esperientziaren funtsezko gaiak poesian aztertzeagatik nabarmendu zen: maitasuna, denborazkotasuna, fedea, indibidualtasuna eta abertzaletasuna.
Lanak
aldatu- Versek ("Olerkiak", 1899)
- Még egyszer ("Berriro", 1903)
- Új versek ("Olerki berriak", 1906)
- Vér és arany ("Odola eta urrea", 1907)
- Az Illés szekerén ("Eliasen gurdian", 1909)
- Szeretném, ha szeretnének ("Maitatua izan nahi nuke" 1910)
- A Minden-Titkok versei ("Sekretu guztien olerkiak", 1911)
- A menekülő Élet ("Badoan bizitza", 1912)
- Margita élni akar ("Margitak bizi nahi du", 1912)
- A magunk szerelme ("Gure maitasuna", 1913)
- Ki látott engem? ("Nork Ikusi hau?", 1914)
- A halottak élén ("Leading the Dead", 1918)
- Az utolsó hajók ("Azken itsasontziak", 1923)
Euskaratuak
aldatu- Goxeko adikunea. 1935. Itzultzailea: Sabin Muniategi.
- Emakumeak ertzean. 1936. Itzultzailea: Sabin Muniategi.
- Etzun nadin. Oi oe. 1937. Itzultzailea: Sabin Muniategi.
- Maitatua izatea nai nuke. 1966. Itzultzailea: Sabin Muniategi.
- Gora jaurtitako arria. 1987. Itzultzailea: Sabin Muniategi.[1]
Erreferentziak
aldatu- ↑ «Ady, Endre» Bertso eta olerkien hemeroteka (Noiz kontsultatua: 2023-12-15).