Valleta (Malta)

Valleta; Belt Valletta
	hiria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Malta
Maltako eskualdeak	Port Region (Port)
Alkatea	Alfred Zammit (en)
Izen ofiziala	Belt Valletta
Jatorrizko izena	Belt Valletta
Posta kodea	VLT
Geografia
Koordenatuak	35°53′52″N 14°30′45″E / 35.8978°N 14.5125°E
Azalera	80 ha
Altuera	56 m
Mugakideak	Floriana
Demografia
Biztanleria	6.444 (2014ko martxoaren 31); 725 (2012)
Dentsitatea	81 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1566 (egutegi gregorianoa)
Telefono aurrizkia	356
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Palermo eta Nobile Contrada dell'Aquila (en)
	localgovernmentdivisioncms.gov.mt…

Valleta^[1] (malteraz: La Valletta) Maltako hiriburua da, uhartearen ipar-ekialdeko kostaldean kokatua. 6.966 biztanle zituen 2011n. Penintsula harritsu batean datza hiria, Porto Grandeko eta Marsamuscettoko golkoen artean. Oso kokagune estrategikoa du, eta base militar bat dago, Britainia Handiko itsas armadak Mediterraneoko erdialdea zaintzeko erabili zuena. Valletak portua, unibertsitatea eta aireportua ditu.

2018an Europako kultura-hiriburua izan zen, Ljouwertekin batera (Frisia).

Klima

Datu klimatikoak (Valletta)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	24.5	23.7	25.6	30.2	33.8	38.9	41.9	43.1	35.8	30.0	26.2	24.3	43.1
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	15	15	16	18	22	26	30	30	27	23	19	16	21
Batez besteko tenperatura (ºC)	12	12	13	15	18	22	26	26	24	21	16	13	18
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	9	9	10	12	15	18	21	22	20	17	13	11	15
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	0.4	0.6	2.8	4.1	5.7	7.2	8.5	8.2	6.5	4.3	1.7	0.1	0.1
Eguzki orduak	155.0	169.5	217.0	270.0	310.0	330.0	372.0	341.0	270.0	217.0	180.0	155.0	2986.5
Iturria: Weatherbase^[2], BBC Weather^[3] (eguzki-orduak)

Historia

Hiria 1566an sortu zuten zuten Setio Handiaren ondoren eta bertako heroi izan zen Maltako ordenako buruzagi Jean Parisot de La Valletteren omenez.^[4] 1570ean Maltako hiriburu izendatu zuten. Hiria Sceberras penintsulan eraiki zuten, Marsamxett eta Grand Harbour izeneko itsasadarren artean, ordura arte inongo erabilpenik ez zuen eremu batean. Uharteko kokagune estrategikoena zenez, oso harresi sendoez inguratu zuten hiria. Horren ondorioz, egun Europako gotorleku ikusgarrienen artean dagoela kontsideratzen da.^[4] Harresiak eta gotorlekuak bost urtean eraikin ziren, garai hartarako izugarrizko epe laburra zena, kontuan izanik mugitu ziren harri izugarriak eta garaiko tresneria xaloa. Egunero 8.000tik gora langile aritzen ziren harresien eraikuntzan. Harresi lodien artean, tunelak eta pasaleku sekretuak eraiki zituzten ere.^[4]

Ekonomia

Merkataritza, ontziolak, ehungintza, tabakogintza eta turismoa dira ekonomia-jarduera nagusiak.

Ondasun nabarmenak

Aipagarriak dira XVI. mendeko San Joanen kokatedrala, Maisu Handiaren jauregia (XVI. mendekoa, gaur egun Errepublikako lehendakariaren egoitza dena), Aragoiko ostatua (museoa), Gaztelako ostatua, eta XVIII. mendeko liburutegia eta antzokia.

Garraioa

Portu Handia: Valletako portua da.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
↑ Weatherbase: Historical Weather for Valletta. .
↑ BBC. BBC Weather - Valletta. .
↑ ^a ^b ^c (Ingelesez) Inside Malta and Gozo. Miranda Publishers, 13 or. ISBN 978-99909-85-17-7..

Kanpo estekak

(Ingelesez) Valletako Udalaren webgunea
(Ingelesez) Valletta - GuidetoMalta.net

Datuak: Q23800
Multimedia: Valletta / Q23800

[Euskaltzaindia-1] Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .

[Weatherbase-2] Weatherbase: Historical Weather for Valletta. .

[3] BBC. BBC Weather - Valletta. .

[:0-4] (Ingelesez) Inside Malta and Gozo. Miranda Publishers, 13 or. ISBN 978-99909-85-17-7..

[1]

[2]

[3]

[4]

	Europako kultura-hiriburuak
1985 Atenas • 1986 Florentzia • 1987 Amsterdam • 1988 Mendebaldeko Berlin • 1989 Paris • 1990 Glasgow • 1991 Dublin • 1992 Madril • 1993 Anberes • 1994 Lisboa • 1995 Luxenburgo hiria • 1996 Kopenhage • 1997 Tesalonika • 1998 Stockholm • 1999 Weimar • 2000 Reykjavik • Bergen • Helsinki • Brusela • Praga • Krakovia • Santiago de Compostela • Avignon • Bolonia • 2001 Rotterdam • Porto • 2002 Brujas • Salamanca • 2003 Graz • 2004 Genova • Lille • 2005 Cork • 2006 Patras • 2007 Luxenburgo hiria eta Eskualde Handia • Sibiu • 2008 Liverpool • Stavanger • 2009 Linz • Vilnius • 2010 Essen • Istanbul • Pécs • 2011 Turku • Tallinn • 2012 Maribor • Guimarães • 2013 Košice • Marseilla • 2014 Umeå • Riga • 2015 Mons • Plzeň/Pilsen • 2016 Donostia • Wrocław • 2017 Aarhus • Pafos • 2018 Leeuwarden • Valletta • 2019 Matera • Plovdiv 2020-2021eko apirila Rijeka • Galway • 2022 Kaunas • Esch-sur-Alzette • Novi Sad • 2023 Veszprém • Timișoara • Eleusis • 2024 Tartu • Bad Ischl • Bodø 2025 Chemnitz