Valentzia

Valentzia València
Espainiako udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Valentziako Erkidegoa
Probintzia	Valentziako probintzia
Valentziar Herrialdeko eskualdeak	Valentziako eskualdea
Alkatea	María José Catalá (en)
Izen ofiziala	València Valencia
Jatorrizko izena	València
Posta kodea	46000
INEk ezarritako kodea	46250
Herriburua	City of Valencia (en)
Geografia
Koordenatuak	39°28′12″N 0°22′35″W / 39.47°N 0.3764°W / 39.47; -0.3764
Azalera	134,65 km²
Altuera	15 m
Mugakideak	Albal, Albalat dels Sorells, Alboraia, Albuixec, Alfafar, Alfara del Patriarca, Almàssera, Benetússer, Bétera, Bonrepòs i Mirambell, Burjassot, Catarroja, Foios, Godella, Massalfassar, Massamagrell, Massanassa, Meliana, Mislata, Montcada, Museros, Paiporta, Paterna, Picanya, Quart de Poblet, Rocafort, Sedaví, Silla, Sollana, Sueca, Tavernes Blanques, Vinalesa eta Xirivella
Demografia
Biztanleria	807.693 (2023) 15.201 (2022)
419.922 (%52)   (%47,1) 380.293
Dentsitatea	5.998 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	K.a. 138
Telefono aurrizkia	96
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Mainz, Bolonia, Valentzia, Odesa, Veracruz, Guangzhou, Chengdu, Xi'an, Dallas eta Kolomyia (en)
Matrikula	V
Hizkuntza ofiziala	katalan eta gaztelania
valencia.es

Valentzia^[1] (valentzieraz València, gaztelaniaz: Valencia) Valentziako Erresuma, Valentziar Herrialdea eta Valentziako Erkidegoa izeneko errealitate historiko, nazional eta administratiboetako hiriburua da; hiri nagusia izanik, guztiei izena ematen die. Horren ondorioz izen bereko probintziako eta Horta eskualde naturaleko hiriburua ere bada, baita azken horren barruan sortutako lau eskualdeetako bat osatu ere, besteak Horta Nord, Horta Sud eta Horta Oest direla; beraz, Valentziar Herrialdeko hiri-eskualde bakarra da. Biztanle kopuruan udalerria (809.267 2010ean) eta bere metropoli eremua (1.738.690) espainiar estatuko hirugarrenak eta Katalan Herrietako bigarrenak dira.

Hiriari ematen zaizkion beste izenak Cap i Casal ("hiriburua") edota "Turiako hiriburua" dira.

Valentziako alde zaharra Turia ibaiaren ondoan zegoen, ibaiaren hegoan, baina 1985an Turia bidea besteratu zuten, uholdeak ekiditeko. Gaur egun, ibaia hiriaren hegoan itsasoratu da.^[2] Ibaiaren antzinako bidea bederatzi kilometro luze parke bihurtu da.^[3]

Valentziako Albufera Valentziako udalerrian dago, Pobles del Sud distrituan. Natura parkea eta inguru heze zabala da.

• 
  Valentzia 1840an. Turia ibaia bere antzinako bide dago, hirien iparrean.
• 
  Valentziako Uraldi Handia.
• 
  Turiako lorategia, ibaiaren antzinako bidean.

Datu klimatikoak (Valentzia)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	16.1	17.2	18.7	20.2	22.8	26.2	29.1	29.6	27.6	23.6	19.5	16.8	22.3
Batez besteko tenperatura (ºC)	11.5	12.6	13.9	15.5	18.4	22.1	24.9	25.5	23.1	19.1	14.9	12.4	17.8
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	7.0	7.9	9.0	10.8	14.1	17.9	20.8	21.4	18.6	14.5	10.4	8.1	13.4
Pilatutako prezipitazioa (mm)	36	32	35	37	34	23	9	19	51	74	51	52	454
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	4	3	4	5	5	3	1	2	4	5	4	5	44
Eguzki orduak	169	169	212	229	256	271	314	285	237	201	167	150	2660
Iturria: World Meteorological Organization (UN),[4]

K.a. 138 urtean erromatarrek Valentzia ireki zuten. XI. mendean, Valentziako taifaren hiriburua zen.^[2]

1238an, Aragoiko errege Jakue I.a Konkistatzaileak hiria hartu zuen, eta Valentzia Valentziako erresumaren hiriburua zen.^[2]

Valenziako Erkidegoko Itzulia bertan amaitzen da. Urte askotan, azken etapa hirian irteera eta helmuga izan du. Bertan irabazi dute Eddy Merckx handia, Txomin Perurena, Bernard Hinault, Alex Zulle, Tadej Pogacar, besteak beste.

Martxoan "Fallak" izeneko jai ezagunak ospatzen dituzte hirian.

Valentzia ondorengo hiriekin senidetuta dago:

• Joaquín Sorolla (1863-1923), margolari inpresionista.
• Concha Piquer (1908-1990), abeslari eta aktorea.
• Felipe Garin Ortiz de Taranco (1908-2005), artista.
• Luis García Berlanga (1921-2010), zinema zuzendaria.
• Carmelina Sánchez-Cutillas (1927-2009), poeta.
• Santiago Calatrava (1951-), arkitektoa.
• Francisco Camps (1962-), politikaria.
• Rita Barberá (1948-2016), politikaria.
• Ana Duato (1968-), aktorea.
• Paco Roca (1969-), komikigilea.

• Valentziako udalerriak
• Horta Nord, Horta Oest eta Horta Sud

• (Katalanez) (Gaztelaniaz) Udalaren webgunea
• Valentzierari buruzko erreportajea Argia aldizkarian.