Pantera beltz
Pantera beltza felidoen hainbat espezieren aldaera beltza (melanismoa) da, batez ere lehoinabarra (Panthera pardus) eta jaguarra (Panthera onca). Baina izan daiteke ez dela espezie berria, ezta azpiespezie bat ere, animalia hauen aldaera beltza besterik ez dela.
Pantera hitzaren erabilera historikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Existitzen da nahaste bat pantera eta lehoinabarra hitzegaz. Alde batetik, Panthera felidoen genero taxonomikoen bat da bost espezie barneratzen dituela: aipatutakoak lehoinabarra eta jaguarra, lehoia (Panthera leo) bezala, tigrea (Panthera tigris) eta elur lehoinabarra (Panthera uncia).
Bestalde, Leopardus generoa dago, Amerikako katu espezie batzuk barneratzen dituena, tartean ozelota (Leopardus pardalis). Izen generikoa aukeratu zen ozelotak lehoinabarrarekin duen azaleko antzekotasunagatik, koloreari eta larru orbanezkoari erreferentzia eginez; hala ere, gogoratu behar da lehoinabarra beste genero batekoa dela (Panthera).
Azkenik, gaztelaniazko pantera hitza dago, Panthera generoaren izen zientifikoari beste zentzu batean erabiltzen dena, inork ez duelako lehoi edo tigre bati pantera deitzen, genero horretakoa izan arren.[1]
Melanismoa panteretan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Melanismoa oso ohikoa da jaguarretan (Panthera onca), alelo nagusi bati esker geneetan ohikoa dena, eta lehoinabarratan (Panthera pardus), alelo errezesibo[2] bati esker. Animalia hauen marka tipikoak mantentzen dira, baina melaninak sortzen duen kolore beltzak ezkutatzen ditu. Albinismoa eta leuzismoa melanismoak sortzen dituen ondorioen aurkakoak dira.
Txakurkume kumaldi batean melanismoa duten txakurkumeak egon daitezke eta ile normala duten beste batzuk. Berokiaren tonu iluna hautazko abantaila dela uste da zenbaitetan; ohikoagoak direnez, baso trinkoetan, non argi maila baxuagoa den.[3]
Ezaugarriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Panteren bizitza sexuala bizitzako bi urterekin hasten da gutxi gorabehera.
- Haurdunaldiaren aldia hiru hilabete ingurukoa da eta itsu jaiotzen diren lau txakurkume erditzen dituzte, bizitzako lehen hilabetean horrela mantenduz eta sei hilabetez edoskitzen direlarik. Kumeak hiru hilabeterekin hasiko dira haragia jaten, eta bi urte arte egongo dira amarekin.
- 1,50 m inguru neurtzen dute, isatsa metro batekoa, 65,05 cm ingurukoa eta arrak 90/5 kg inguru pisatzen dute, emeak txikiagoak dira eta 58 inguru pisatzen dute, 06-60,08 kg.
- Katuen antzeko gaueko ikusmen bikaina dute, eta gauaren iluntasunean ehizatzen dute, poliki, kontu handiz eta ezkutuan jokatzen dute, ez baitute gustuko erasoetan ehizatzea eta horregatik gaueko mamua deitzen zaie. .
- Bakarrik ehizatzen dute eta beste panterekin soilik elkarreragin egiten dute estaltze edo bero sasoian. Egunaren zati bat azala garbitzen pasatzen dute harrapakinek utzitako usaina kentzeko.
- Ikusmen erreza ez dirudien arren, lehoinabarren moduko orbanak dituzte, baina ez dira hain erraz ikusten, pantera bera kolore beltza denez eta orbanak ere, zailak dira bereizten.[4]
Hitzaren erabilera desberdinak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bestalde, Hego Amerikan jaguarrari (Panthera onca) pantera deitzen zaio; Ipar Amerikan, pantera hitza erabili ohi da puma beltza (Puma generoa) izendatzeko, bere existentzia uste baina ez dela baieztatu;[5] eta, mundu osoan, batez ere Afrikan eta Asian, lehoinabarra (Panthera pardus) hitza izendatzeko erabiltzen da.
Errenferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ .
- ↑ (Ingelesez) «black panther | Facts, Habitat, & Diet | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-17).
- ↑ (Ingelesez) «Malasian Mystery» National Wildlife Federation (Noiz kontsultatua: 2022-10-17).
- ↑ «Registro /» redescolar.ilce.edu.mx (Noiz kontsultatua: 2022-10-18).
- ↑ (Ingelesez) «black panther | Facts, Habitat, & Diet | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-18).