György Lukács
György Lukács[1] (ˌɟørɟ ˈlukaːtʃ ahoskatua; Budapest, 1885eko apirilaren 13a – ibidem, 1971ko ekainaren 4a) hungariar filosofo eta literatura-kritikari marxista izan zen. Lukácsen eragina handia izan zen Europako komunismoan, XX. mendearen hasieran. Estetikaren ikuspegi marxista eman zuen ezagutzera, eta, halaber, Marxen gizarte industrialeko alienazioari buruzko teoriaren argibideak eman zituen. Berlinen eta Heidelbergen egin zituen zuzenbide-ikasketak. 1918an alderdi komunistako kide egin zen, eta, hurrengo urtean Béla Kunen gobernu iraultzailearen Kultura eta Hezkuntzako komisario izendatu zuten. Handik gutxira Béla Kun aginpidetik kendu zutenean, Hungariatik atera, eta Austrian, Alemanian eta Suitzan bizi izan zen hamar urtez. 1933tik aurrera, Moskuko Filosofiako Institutuan lan egin zuen. 1945ean, Hungariara itzulirik, Parlamentuko kide izan zen, eta estetika-irakasle Budapesteko Unibertsitatean. 1956an, Hungariako Iraultzaren garaian, Kulturako ministro izendatu zuten. Iraultzaren ondoren atxilo hartu, eta Errumaniara egotzi zuten, baina, 1957an itzultzeko baimena eman zioten. Lukácsek 30 liburutik gora eta ehunka saikera eta irakurgai idatzi zituen. Haren lanen artean hauek dira azpimarragarrienak: Die Seele und die Formen (1911, Arima eta formak), Geschichte und Klassenbewusstsein (1923, Historia eta klase kontzientzia), Der historische Roman (1955, Eleberri historikoa), eta Goethe, Hegel, Lenin, Karl Marx, eta marxismoari eta estetikari buruz idatzitakoak.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1885eko jaiotzak
- 1971ko heriotzak
- Hungariako filosofoak
- Kulturaren filosofoak
- Marxistak
- Hungariako literatura kritikariak
- Nazismoaren erbesteratuak
- Budapestarrak
- Hungariako komunistak
- Hungariako juduak
- Literaturaren teorialariak
- Gizarte zientzien filosofoak
- Filosofo sozialak
- Hegeliar filosofoak
- Kultura ministroak