Pasargada

Pasargada
Πασαργάδες
UNESCOren gizateriaren ondarea
Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Iran
Probintzia	Fars
Irango eskualdea	Pasargad County
Koordenatuak	30°12′00″N 53°10′46″E / 30.2°N 53.179444444444°E / 30.2; 53.179444444444
Arkitektura
Azalera	159,65 ha
Gizateriaren ondarea
Irizpidea	(i), (ii), (iii) eta (iv)
Erreferentzia	1106
Eskualdea[I]	Asia eta Ozeania
Izen-ematea	2004 (XXVIII. bilkura)
↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

Pasargada^[1] (persieraz: پاسارگاد‎) Persiar Inperioko lehen hiriburua izan zen, gaur egungo Iranen hegoaldean kokatua. Fars probintzian dago, Zagros mendien ekialdeko luzapen batean, gaur egungo Xiraz hiritik 100 kilometro inguru ipar-ekialdera, eta Persiar Inperioko hurrengo hiriburua izan zen Persepolistik 87 kilometro inguru ipar-ekialdera. UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen 2004an. 160 hektareako babes eremua eta 7.127 hektareako errespetu eremua hartzen du.

Akemenestar dinastiaren lehen hiriburua izan zen, 160 hektarea inguruko hedadura hartuz. Hiriburu gisa, garrantzia galduz joan zen Persepolisen sorrerarekin, inperioaren lehen hiriburua izateak, errespetatzeko moduko toki bihurtu bazuen ere. Horrezaz gainera, bertan dago Akemenestar Inperioaren sortzailea izan zen Ziro II.aren hilobi xaloa, egundaino iraun duena.

Ziroren hilobia da akemenestar garaiko arte persiarrean existitu ziren bi hilobi ereduetako bat. Edikulu erako eraikina da, bi uretarako frontoi eta estalkiarekin, Asia Txikiko arte greziarrarekin lotua. Beste eredua, Naqsh-e Rostamen dagoen Dario I.aren hilobia da, harkaitzean zulatua, Egiptoko hipogeoak bezala.

Mausoleo honen ondoan dagoen multzo arkitektonikoa ere nabarmendu behar da, Tall-e Takhteko terraza gotortua eta sarrerako arkupeak, audientzia gelek, errege gelek eta lorategiek osatzen dutena; hau ez da, bakarrik, akemenestar arkitektura eta artearen lehen fasearen adierazgarri, baizik eta persiar zibilizazioaren ereduzko lekukotasuna ere^[2]. Pasargadako persiar lorategiak dira mota honetako adibide antzinakoenak, lau zatitan banatuak (Txahar bagh deritzona, چهارباغ).

• 
  Jauregi pribatua
• 
  Entzutegi jauregia
• 
  Sarrera jauregia
• 
  Zitadela

	Gizateriaren Ondarea Iranen
Armeniar monasterioen multzoa Iranen  • Bam eta bertako kultura paisaia  • Behistun  • Chogha Zanbil  • Maimand eta bertako kultura paisaia  • Golestan jauregia  • Gonbad-e Qabus  • Isfahango Meskita Nagusia  • Naqsh-e Jahan plaza  • Pasargada  • Persepolis  • Persiar lorategiak  • Xahr-i Sokhta  • Safi al-Din xekearen hilobia  • Soltaniyeh  • Xuxtarreko sistema hidrauliko historikoa  • Susa  • Tabrizko bazarra  • Takht-e Soleiman  • Persiar qanatak  • Lut basamortua  • Yazd  • Sasandar paisaia arkeologikoa Fars eskualdean