Εύοσμος

Συντεταγμένες: 40°40′15″N 22°54′40″E / 40.67083°N 22.91111°E / 40.67083; 22.91111

Εύοσμος
Εύοσμος 40°40′8″N 22°54′30″E
Χώρα	Ελλάδα
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Κορδελιού - Ευόσμου
Υψόμετρο	35 μέτρα
Πληθυσμός	79.221 (2021)[1]
Ταχ. κωδ.	56224
Τηλ. κωδ.	231
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Εύοσμος είναι περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και έδρα του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου. Ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 79.221 κατοίκους και του δήμου συνολικά σε 105.426.^[2] Ως προς τον πληθυσμό, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος δήμος της Θεσσαλονίκης μετά το Δήμο Θεσσαλονίκης και ο 14ος μεγαλύτερος^{[εκκρεμεί παραπομπή]} δήμος της Ελλάδας.

Η ύπαρξη οικισμού στην περιοχή του Ευόσμου χρονολογείται από τις αρχές του 17ου αιώνα. Τουλάχιστον από το 17ο αιώνα, η περιοχή ήταν γνωστή με την ονομασία Χαρμάνκιοϊ (τουρκικά: Harmanköj‎‎ ή Harmankioi), που στην τουρκική γλώσσα σημαίνει «χωριό με αλώνια». Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το χωριό, που αποτέλεσε τον κεντρικό οικιστικό πυρήνα του σημερινού Ευόσμου, άρχισαν να το αποκαλούν Παλαιό Χαρμάνκιοϊ, προκειμένου να διακρίνεται από τον μεταγενέστερό του οικισμό με το όνομα Νέο ή Κάτω Χαρμάνκιοϊ, που αργότερα μετονομάστηκε σε Ελευθέριο ή Ελευθέρια. Το Κάτω Χαρμάνκιοϊ δημιουργήθηκε στα νότια του προγενέστερου χωριού, προκειμένου να φιλοξενήσει πρόσφυγες από τους Βαλκανικούς Πολέμους.^[3]

Οι ντόπιοι κάτοικοι στην περιοχή - κτηνοτρόφοι στην πλειοψηφία τους - χτίζουν την Εκκλησία του Αγίου Αθανασίου το 1818 λίγο πριν από την Ελληνική Επανάσταση. Το 1922 ο πληθυσμός αυξάνεται με την εγκατάσταση οικογενειών Μικρασιατών, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονταν από το προάστιο της Σμύρνης Κουκλουτζάς (που σημαίνει «εύοσμον άνθος»).^[4] Η περιοχή ανήκε στο Δήμο Θεσσαλονίκης έως το 1953, οπότε και έγινε ανεξάρτητη κοινότητα με την ονομασία Νέος Κουκλουτζάς σε ανάμνηση της παλαιάς πατρίδας στη Μικρά Ασία, ενώ το 1955 μετονομάστηκε σε Εύοσμον σε μετάφραση της προηγουμένης οθωμανικής ονομασίας. Μετά το 1950, ο Νέος Κουκλουτζάς γνώρισε μια άνευ προηγουμένου πληθυσμιακή έκρηξη. Οι τρεις κεντρικές οδοί του Ευόσμου φέρουν αντίστοιχα τρία σημαντικά τοπωνύμια της Μικράς Ασίας, προς τιμήν των μικρασιατικών ιστορικών καταβολών των κατοίκων:

• οδός Σμύρνης (πρωτεύουσα της Ιωνίας),
• οδός Νυμφαίου (πόλη-αρχαία ελληνική αποικία στην Ιωνία της Μικράς Ασίας),
• οδός Μαιάνδρου (ποταμός της Μικράς Ασίας).

Στον Εύοσμο, στην αρχή της οδού Αριστοτέλους, έχει ανεγερθεί μαρμάρινο μνημείο για τον μεγάλο αρχαιολόγο Μανόλη Ανδρόνικο, ο οποίος γεννήθηκε στην Προύσα της Μικράς Ασίας. Το μνημείο, σε σχήμα αναθηματικής στήλης με λαξευμένο τον ήλιο της Βεργίνας, αναγράφει τα ονόματα των τριών σημαντικών πόλεων της ζωής του: Προύσα, Βεργίνα, Θεσσαλονίκη.

Σήμερα αποτελεί πόλο έλξης των κατοίκων της Δυτικής Θεσσαλονίκης και όχι μόνο, για την πλατεία της και τη νυχτερινή της ζωή γύρω από αυτήν.

Η Νέα Πολιτεία είναι περιοχή βόρεια του κέντρου του Ευόσμου, που οριοθετείται κάτω από την Περιφερειακή Οδό αφενός και την παράλληλη οδό 25ης Μαρτίου αφετέρου. Η περιοχή γνώρισε στη δεκαετία του 2000 μεγάλη ανοικοδόμηση και πληθυσμιακή αύξηση. Σήμερα οι κάτοικοι ανέρχονται σε 8-12 χιλιάδες ενώ πάνω από την περιφερειακή οδό έχει αρχίσει η ανοικοδόμηση της Άνω Νέας Πολιτείας.

Ο συνολικός αριθμός των κατοίκων σύμφωνα με την τελευταία απογραφή εκτιμάται στις 130.000.

Το κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου Ευόσμου βρίσκεται στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου 57 και στεγάζει πλήθος δραστηριοτήτων.

• Δημοτική Βιβλιοθήκη Ευόσμου
• Ιστορικό Αρχείο Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου
• Θεατρική Ομάδα Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου
• Δημοτικός Κινηματογράφος
• Κινηματογραφική Λέσχη
• Χορωδία Πνευματικού Κέντρου
• Τμήμα Ελληνικών Παραδοσιακών Χορών

Άλλοι χώροι πολιτισμού στη περιοχή του Ευόσμου είναι οι εξής:

• Αίθουσα Εκδηλώσεων ΕΠΑΛ (Τέρμα οδού Σμύρνης, Εύοσμος)
• Κέντρο Πληροφόρησης Νέων (Μοναστηρίου 326, Εύοσμος)
• Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής (Δημ. Γληνού & Ηλέκτρας Αποστόλου, Εύοσμος)
• Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (Μοναστηρίου 128, Κορδελιό)

Στον Εύοσμο λειτουργούν συνολικά 34 Νηπιαγωγεία, 25 Δημοτικά Σχολεία, 7 Γυμνάσια και 12 Λύκεια μεταξύ των οποίων Γενικά Λύκεια, Επαγγελματικά Λύκεια, ΙΕΚ και ΕΚ^[5]. Αναλυτικότερα για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση:

1ο Γυμνάσιο «Αρχέλαος» – 28ης Οκτωβρίου 3 2ο Γυμνάσιο «Ιωάννης Κακριδής» – Μεσολογγίου 65 3ο Γυμνάσιο «Οδυσσέας Ελύτης» – Χ.Τρικούπη 26 4ο Γυμνάσιο – Χ.Τρικούπη 26 5ο Γυμνάσιο – Πυθαγόρα και Μαβίλη 6ο Γυμνάσιο – Παπάγου και Θεοδώρας Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο – Πηνειού και Κολοκοτρώνη

1ο Γενικό Λύκειο – Θάλειας και Νεμέας 2ο Γενικό Λύκειο – Πετμεζά και Ιπποδρομίου 3ο Γενικό Λύκειο – Παπάγου και Θεοδώρας 4ο Γενικό Λύκειο – Μοναστηρίου 326 Διαπολιτισμικό Λύκειο – Πηνειού και Κολοκοτρώνη 1o, 2ο και Εσπερινό ΕΠΑΛ – τέρμα οδού Σμύρνης ΕΚ – τέρμα οδού Σμύρνης ΔΙΕΚ – τέρμα οδού Σμύρνης[6][7]

Στον Εύοσμο εδρεύει η επαγγελματική ποδοσφαιρική ομάδα Αγροτικός Αστέρας που δημιουργήθηκε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και το ιστορικό γήπεδό του έχει χωρητικότητα περίπου 2500 θεατών.

Στο μπάσκετ και στο βόλεϋ δραστηριοποιείται ο Α.Σ. Πρωτέας. Ακόμη στο μπάσκετ υπάρχουν οι ομάδες Αίας Ευόσμου (Β΄ Εθνικη κατηγορία), Δόξα Ελπίδος Ευόσμου κ.ά..

Οι δημοτικές στεγασμένες αθλητικές εγκαταστάσεις είναι οι εξής:

• Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο Ευόσμου
• Δημοτικό Γυμναστήριο Ευόσμου (οδός Κολοκοτρώνη)
• Διαδημοτικό Κλειστό Γυμναστήριο Αθλοπαιδιών
• Κλειστό Γυμναστήριο 2ου Γυμνασίου Ευόσμου
• Γυμναστήριο Πολιτιστικού Κέντρου Ευόσμου
• Κλειστό Γυμναστήριο 5ου & 8ου Δημοτικού Σχολείου Ευόσμου
• Γυμναστήριο 13ου Δημοτικού Σχολείου Ευόσμου

Επιπλέον υπάρχουν και πολλές δημοτικές ανοικτές αθλητικές εγκαταστάσεις: Αθλητικό Πάρκο Ευόσμου (Παπακυριαζή), Γήπεδα Τένις (Αθλητικό Πάρκο Ευόσμου), Προπονητήριο Ποδοσφαίρου (25ης Μαρτίου), Προπονητήριο Ποδοσφαίρου (Νυμφαίου), Γήπεδο Ποδοσφαίρου Ελπίδας, Ανοιχτό γήπεδο Μπάσκετ Προσκόπων (Νυμφαίου & Κολοκοτρώνη), Ανοιχτό γήπεδο Μπάσκετ Νυμφαίου (Τριών Ιεραρχών), Ανοιχτό γήπεδο Μπάσκετ περιοχή Ελπίδας (Πυθαγόρα & Αγαμέμνονος), Ανοιχτό γήπεδο Μπάσκετ και Τένις (17ης Νοέμβρη).^[7]

Ο Δήμος Ευόσμου βρίσκεται στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Ο Εύοσμος λειτούργησε ως Κοινότητα (μέχρι το 1955 ως Κοινότητα Νέου Κορδελιού - συστάθηκε με την απόσπαση του Νέου Κορδελιού από το δήμο Θεσσαλονίκης και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας^[8]) από το 1934 ως το 1972 και έπειτα ως δήμος. Πρόεδροι της Κοινότητας και Δήμαρχοι διετέλεσαν τα εξής πρόσωπα:

#	Όνομα (Γέννηση-Θάνατος)	Θητεία			Κόμμα
		Έναρξη Θητείας	Τέλος Θητείας	Διάρκεια Θητείας
Πρόεδροι Κοινότητας Νέου Κουκλουτζά - Ευόσμου (1953 - 1973)
1	Αντώνης Κασιμάτης	1953	5 Μαϊου 1959	6 χρόνια		Ανεξάρτητος
2	Στέφανος Μεϊμάρογλου	6 Μαϊου 1959	17 Σεπτεμβρίου 1967	6 χρόνια, 234 ημέρες		Ανεξάρτητος
3	Αλέξανδρος Ιωσιφίδης	18 Σεπτεμβρίου 1967	20 Φεβρουαρίου 1973	5 χρόνια, 152 ημέρες		Ανεξάρτητος (διορισμένος από την χούντα)
Δήμαρχοι Ευόσμου (1973 - 2010)
1	Σάββας Δανιηλίδης	21 Φεβρουαρίου 1973	4 Οκτωβρίου 1974	1 χρόνος, 194 ημέρες		Ανεξάρτητος (διορισμένος από την χούντα)
2	Ελευθέριος Πολυχρονιάδης	4 Οκτωβρίου 1974	30 Μαΐου 1975	239 ημέρες		Ανεξάρτητος (υπηρεσιακός)
3	Σταμάτης Διονυσίου (1932-2016)	1 Ιουνίου 1975	31 Δεκεμβρίου 1990	15 χρόνια, 210 ημέρες		Κομμουνιστικό Κόμμα
4	Παναγιώτης Αλεξανδρίδης (1952-)	1 Ιανουαρίου 1991	31 Δεκεμβρίου 2006	16 χρόνια		Ανεξάρτητος (Υποστηριζόμενος από την ΝΔ)
5	Δημήτριος Χατζηβρέττας (1959-)	1 Ιανουαρίου 2007	31 Δεκεμβρίου 2010	4 χρόνια		Ανεξάρτητος (Υποστηριζόμενος από την ΝΔ)
Συνένωση Δήμων Ευόσμου και Κορδελιού (2010)

Για τους Δημάρχους Κορδελιού - Ευόσμου μετά το 2010 δείτε Δήμος Κορδελιού-Ευόσμου.

Ο Εύοσμος χωρίζεται στις περιοχές:

• Νέος Κουκλουτζάς (Ευαγγελισμός)
• Κάτω Εύοσμος
• Άγιος Κοσμάς
• Κάτω Ηλιούπολη
• Νέα Πολιτεία
• Ευξεινούπολη

Η ιστορική εξέλιξη του πληθυσμού του Ευόσμου έχει ως εξής:^[9]

Απογραφή	Πληθυσμός
1940	1.475
1951	2.055
1961	7.713
1971	22.390
1981	26.528
1991	29.331
2001	54.825
2011	74.686
2021	79.221

1. Άγιος Αθανάσιος Ευόσμου
2. Ευαγγελισμός Θεοτόκου Ευόσμου
3. Άγιος Ιωσήφ και Αγία Φωτεινή Ευόσμου
4. Άγιοι Κύριλλος & Μεθόδιος Ευόσμου^[7]
5. Άγιοι Τρεις Ιεράρχες Ευόσμου
6. Άγιος Κοσμάς Αιτωλός Ευόσμου^[10]

   

• Η επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Ευόσμου
• Η ενημερωτική ιστοσελίδα του Ευόσμου

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη γεωγραφία της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.