Πόροι ή περί προσόδων

Οι Πόροι ή περί προσόδων , λατ. De Vectigalibus και αγγλ. Ways and Means, είναι έργο του Ξενοφώντα που γράφτηκε το 355 π.Χ. 354 π.Χ. σε μια χρονική περίοδο που η Αρχαία Αθήνα έχασε το ρόλο της ως ηγεμονική δύναμη.

Η ήττα του Αθηναϊκού στόλου στα Έμβατα μεταξύ Χίου και Ερυθρών το 355 π.Χ., ο κίνδυνος από τις επεκτατικές τάσεις το Φιλίππου στο Βόρειο Αιγαίο και η οικονομική κρίση που αντιμετώπιζαν οι Αθηναίοι τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τον πόλεμο εναντίον των αποστατών συμμάχων τους της Δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας.

Ο Ξενοφώντας συνιστά στους Αθηναίους να στηρίξουν την οικονομική ανόρθωση αξιοποιώντας τους πόρους που παρέχει η ίδια τους η χώρα. Το πλούσιο υπέδαφος νέα μεταλλεία αργύρου στο Λαύριο ^{α [›]} και ώθηση στην εξόρυξη μαρμάρου. Επίσης υποδεικνύει αξιοποίηση του λιμανιού του Πειραιά με την κατασκευή ναυστάθμου, καταλυμάτων και αγορών που όλα αυτά θα συνοδευτούν και με κίνητρα υπέρ των μετοίκων (αλλοδαποί που είχαν επίσημα άδεια παραμονής στην Αττική, αλλά δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα) έτσι ώστε ν΄ αυξηθεί ο αριθμός τους. Εισηγείται ισοτέλεια δηλαδή καθεστώς φορολογικής ισότητας και κυρίως απαλλαγής από την καταβολή του μετοικίου, που παραχωρούσαν σε μετοίκους οι οποίοι είχαν προσφέρει κάποια ιδιαίτερη υπηρεσία στην πόλη.^[1]

^ α: Εκτός από τη μαρτυρία αυτή του Ξενοφώντα και άλλες πηγές αναφέρουν σχετικά με την από τα πανάρχαια χρόνια εκμετάλλευση των μεταλλίων του Λαυρίου. Ο Ηρόδοτος αναφέρει σχετικά με πρόταση του Θεμιστοκλή να χρησιμοποιηθούν τα έσοδα από το Λαύριο.^[2] Ο Πλίνιος λέει πως η εκμετάλλευσή τους ανάγεται στα χρόνια του Ερεχθέα, ενώ ο Πλούταρχος υποστηρίζει πως πρώτος ο Θησέας έκοψε νόμισμα από ασήμι του Λαυρίου.^[3] Κατά τη διάρκεια του Πελοπονnησιακού Πολέμου οι Σπαρτιάτες προσπάθησαν να τα καταλάβουν για να στερήσουν τους Αθηναίους από τη σημαντική αυτή πρόσοδο, αλλά αποκρούστηκαν.

Στη Βικιθήκη υπάρχει υλικό που έχει σχέση με το θέμα:   Πόροι ή περί προσόδων

• εισαγωγική παράγραφος με αντικριστή απόδοση στην νεοελληνική
• Πόροι ή περί προσόδων^{[νεκρός σύνδεσμος]}
• Πόροι ή περί προσόδων (αρχαίο κείμενο)