Barista

Barista

Enghraifft o'r canlynol	galwedigaeth
Math	waiter, counter attendant
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae barista yn derm ar gyfer gweithwyr arbenigol sy'n paratoi diodydd coffi o wahanol fathau. Yn Eidaleg, mae barista yn derm am unrhyw un sy'n gweithio tu ôl bar caffe neu dafarn. Y tu allan i'r Eidal mae'r gair wedi dod i gyfeirio at berson sy'n fedrus wrth baratoi diodydd yn seiliedig ar espresso yn yr un modd ag y mae sommelier yn weithiwr gyda gwin.

Barista yw'r gair Eidaleg am weithiwr mewn bar sy'n gweini unrhyw ddiod (coffi, gwin, gwirod, cwrw , diod ysgafn a byr-brydau),^[1] y lluosog yn yr Eidaleg yw baristi (gwrywaidd) neu bariste (benywaidd)^[1] (er, tueddir yn Gymraeg i gyfeirio at y gweithiwr fel "barista" beth bynnag ei rhyw, ac i luosogi yn y dull Saesneg fel "baristas"). Mabwysiadwyd y term i'r Saesneg i ddechrau, gyda newid bach mewn ystyr. Tra bod barista yn yr Eidal yn gweini diodydd o bob math, yn y byd Saesneg ei iaith, defnyddir y gair i ddisgrifio rhywun sydd - mewn tai coffi yn bennaf - yn paratoi ac yn gweini diodydd ar sail espresso.

Yn aml mae barista hefyd yn meistroli “celf latte”, sef, creu delwedd neu batrwm cywrain pan fydd y llaeth ewynnog yn cael ei dywallt i'r espresso megis ar gwpaneidiau o Flat White neu Caffè latte. Ar gyfer ei faes gweithgaredd, mae angen gwybodaeth ar farista o fathau o ffa coffi, gwahanol fathau o ddiodydd coffi, rhostio coffi, gweithredu a chynnal a chadw peiriannau espresso a malu coffi, ewynni llaeth a phethau eraill. Gellir caffael y wybodaeth hon mewn cyrsiau priodol.

Cafodd darlun ddychan ar waith y barista a chelf latte ei rannu ar Twitter yn 2021 yn dangos basn toiled wedi ei lenwi â celf latte nodweddiadol.^[2]

Y tro cyntaf i'r term barista, gan gyfeirio at weinydd coffi-arbenigol, ymddangos oedd ym 1998, pan sefydlwyd SCAE (Cymdeithas Coffi Arbenigol Ewrop, Specialty Coffee Association of Europe). Mae SCAE yn trefnu hyfforddiant sy'n gysylltiedig â choffi, sydd, fodd bynnag, yn cyfateb yn unig i'r hyn y dylech chi fel gweinydd bragu coffi ei wybod yn gyffredinol.

Mae yna gyrsiau arbennig ar gyfer dod yn barista ardystiedig. Y prif gorff yw SCAE, sy'n trefnu Cwpan y Byd a a'r Unol Daleithiau swyddogol o dan yr enw "Cwpan Barista". Mae SCAE hefyd yn gyfrifol am ardystio canolwyr, rheolau cystadlu a rhwydweithio cyffredinol ar gyfer baristas.

Sefydlwyd cystadlaethau ffurfiol ar gyfer baristas yn Norwy^[3] a chynhelir Pencampwriaeth Barista'r Byd yn flynyddol mewn gwahanol wledydd.^[4] Bydd baristas o bedwar ban byd yn cystadlu, ond rhaid iddynt gymhwyso yn eu mamwlad yn gyntaf cyn mynd ymlaen i Gwpan y Byd.

Mae Barista hefyd yn gadwyn caffi Indiaidd, gyda thua 100 o gaffis yn yr India, Sri Lanca a'r Dwyrain Canol.^[5]

• Fideo, Barista wrth ei waith
• Fideo, Barista yn esbonio a dangos sut mae gwneud 12 gwahanol fath o goffi espresso
• World Barista Championship