پێ

ئەم وتارە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە. تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان، ئەم وتارە باشتر بکە. دەقە بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان لاببرێن.

پێ بەشێکی لەشە، کەوتووەتە کۆتاییی قاچ. پێیەکان گرنگن بۆ ھاوسەنگی و ڕاوەستان، مرۆڤەکان و زۆربەی ئاژەڵان پێیەکانیان بەکاردێنن بۆ ڕۆیشتن، ھەروەھا بەکاریان دێن بۆ لێدان، لەکاتی شەڕ و یاریکردن، بۆ نموونە، لە کاتی یاریی تۆپی پێدا. شێوەی پێیەکان و دەستەکانی مرۆڤ چوونیەکە، لە ھەردووکیاندا پێنج پەنجە ھەن. بەشی کۆتاییی پێ کە بە ھۆی جومگەوە بەستراوەتەوە لەگەڵ قاچ پێی دەوترێت پاژنەپێ، و بنەوەی پێ بە ژێرپێ بانگ دەکرێت.

زۆربەی گیانەوەران پێیان ھەیە، جۆری پێیەکانیشیان جیاوازن. بە «پێ»ی ئەو ئاژەڵانەی کە پێیەکانیان ڕەق و سەختە دەوترێ سم، و ھی ئەوانەش کە نەرمە دەوترێ چنگ.

لە زۆربەی کۆمەڵگەکاندا، خەڵک حەز بە داپۆشینی پێیەکانیان دەکەن، بەتایبەتی کاتێک لەگەڵ کەسانی ترن یان لە دەرەوەن. ئەو پێپۆشەی لەپێی دەکەن چەن جۆرێکی جیاوازی ھەیە، لەوانە پێڵاو، نەعل و پۆتین «جزمە»، مرۆڤەکان ئەمانە بۆ شوێن و کاتی جیاواز بەکاردێنن. خەڵکی ھەمیشە پێپۆش لەبەر دەکەن، بەتایبەتی لە شوێنە گەرمەکان و ئەو کاتانەی خەریکی چالاکین. پێپۆشی زۆر گەورە یان زۆر بچووک کاریگەریی خراپی ھەیە لەسەر تەندروستیی مرۆڤەکان. ئەو کەسانەی نەخۆشییەکانی پێ، قاچ یان پشتیان ھەیە دەتوانن لە پێپۆشی «پێڵاو و نەعل»ی تایبەتی کەڵک وەرگرن.

نەریتی خەڵکی جیھان جیاوازە بۆ کاتی لەبەرکردنی پێپۆش. بۆ نموونە، لە زۆربەی ئەورووپا و کەنەدا خەڵکی پێڵاو لەبەر ناکەن لە ماڵەوەیان یان لە کاتی سەردانکردن. لە ویلایەتە یەکگرتووەکان بە شێوەیەکی ئاسایی خەڵکی لە ناوەوەی ماڵەکانیان پێڵا و نەعل لەپێ دەکەن، لە کاتێکدا لە کوردستان یان لە ژاپۆن خەڵکی لە ناوەوەی ماڵەکانیاندا پێڵاو و نەعل لەپێ ناکەن.

• دەست
• قاچ

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە «پێ» تێدایە.

• دەروازەی پزیشکی
• دەروازەی ژینناسی