لونا ١٠
لونا ١٠ لونا ١٠ (یان لونیک ١٠) ئەرکێکی کەشتی ئاسمانی کەشتیی ئاسمانی بێ سەرنشینی سەر بە مانگی سۆڤیەت بوو لە ساڵی ١٩٦٦ لە پڕۆژەی لونادا.[١]
یەکەم مانگی دەستکرد بوو، لونا ١٠ لێکۆڵینەوەیەکی بەرفراوانی لە خولگەی مانگدا ئەنجامدا، زانیاری گرنگی لەسەر بەهێزی کێڵگە موگناتیسییەکەی مانگ، پشتێنە تیشکدانەوەکانی، و سروشتی بەردەکانی مانگ (کە دەرکەوت کە بەراورد دەکرێن بە بەردی بازاڵتی زەوی)، تیشکی گەردوونی، و چڕی مایکرۆمیتیۆرۆید. ڕەنگە گرنگترین دۆزینەوەی یەکەم بەڵگەی چڕیی بارستەیی بووبێت (کە پێی دەوترێت "ماسکۆن") - ئەو ناوچانەی کە چڕییەکی بەرزیان هەیە لە ژێر حەوزی مارەکاندا کە ڕێڕەوی خولگەی مانگ دەشێوێنن.[٢] [٣]
کەشتییە ئاسمانییەکە
[دەستکاری]
بەشێک لە زنجیرەی (E-6S، Luna 10) بە پاتری کاردەکات و بارستەی وشکی لە خولگەدا ٥٤٠ کیلۆگرام بوو. ئامێرە زانستییەکان بریتی بوون لە سپێکترۆمێتری تیشکی گاما بۆ وزەکانی نێوان 0.3-3 MeV (50-500 pJ)،[5] موگناتیسی سێ میحوەری، دۆزەرەوەی نەیزەکە، ئامێرەکان بۆ لێکۆڵینەوەکانی خۆر-پلازما، و ئامێرەکان بۆ پێوانی دەردانی ژێر سوور لە مانگەوە و... بارودۆخی تیشکدانەوەکانی ژینگەی مانگ. هەروەها توێژینەوەکانی کێشکردن ئەنجامدرا.
گەشتەکە
[دەستکاری]
کەشتی ئاسمانی لونا ١٠ لە ٣١ی ئازاری ١٩٦٦ لە کاتژمێر ١٠:٤٨ بە کاتی جیهانی بەرەو مانگ هەڵدرا.[٤]
دوای ڕاستکردنەوەی ناوەڕاستی ڕێڕەو لە ١ی نیسان، کەشتییە ئاسمانییەکە لە ٣ی نیسانی ١٩٦٦ چووە ناو خولگەی مانگ و دوای٣ کاتژمێر (لە ٤ی نیسان بە کاتی مۆسکۆ) یەکەم خولگەی خۆی تەواو کرد[٥]. ژوورێکی ئامێری ٢٤٥ کیلۆگرام لە پاسی سەرەکی جیا بووەوە، کە لە خولگەیەکی ٣٥٠ x ١٠٠٠ کیلۆمەتریدا بوو کە بە ٧١.٩° مەیل بوو بۆ هێڵی ئیستوایی مانگ.[٦]
لونا ١٠ بۆ ٤٦٠ خولگەی مانگ کاردەکات و ٢١٩ گواستنەوەی داتا چالاکەکانی ئەنجامداوە پێش ئەوەی سیگناڵە ڕادیۆییەکان لە ٣٠ی ئایاری ١٩٦٦دا بوەستێنرێت.[٧]
سەرچاوە
[دەستکاری]- ^ «سدیقی، ئاسیف ئە. (٢٠١٨). لە دەرەوەی زەوی: مێژووی گەڕان بەدوای بۆشایی قووڵ، زنجیرەی مێژووی ناسا (چاپکردنی دووەم). واشنتۆن، دی سی: نووسینگەی بەرنامەی مێژووی ناسا» (PDF).
- ^ «پێوانەکانی کێڵگەی موگناتیسی لە دەوروبەری مانگ لەسەر کەشتی AMS LUNA-10 (PDF) (ڕاپۆرت). لە ڕێکەوتی ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە» (PDF).
- ^ «"پێوانەکانی تیشکی گامای ڕووی مانگ لەسەر وێستگەی بۆشایی ئاسمان LUNA-10"» (PDF). لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر) - ^ «کۆپاڵ، زدێنێک (٢٣ی ئەیلوولی ١٩٧١). ئەتڵەسێکی فۆتۆگرافی نوێی مانگ».
- ^ «پیتسبورگ پۆست گازێت – لە ڕێگەی کتێبی گووگڵەوە».
- ^ «کۆپاڵ، زدێنێک (٢٣ی ئەیلوولی ١٩٧١). ئەتڵەسێکی فۆتۆگرافی نوێی مانگ».
- ^ «"توێژینەوەی بلۆکی سۆڤیەت لە جیۆفیزیا، فەلەکناسی و بۆشایی ئاسمان"».
بەستەری دەرەکی
[دەستکاری]- زاریا - لونا ١٠ کرۆنۆلۆژی ٢٧ی حوزەیرانی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە لونا ١٠ تێدایە. |