Mor-Bihan
| Mor-Bihan | |||
|---|---|---|---|
| |||
| |||
| Anv gallek (ofisiel) | Morbihan | ||
| Bro |  Breizh
|
||
| Melestradurezh | |||
| Riez |  Frañs
| ||
| Rannvro | Rannvro Breizh
|
||
| Pennlec'h (prefeti) |
 Gwened
|
||
| Isprefetioù | an Oriant Pondi |
||
| Prezidant ar c'huzul-departamant | David Lappartient (LR) | ||
| Prefed | Pascal Bolot | ||
| Kod EBSSA | 56 | ||
| Kod ISO 3166-2 | FR-56 | ||
| Kod Eurostat NUTS-3 | FR524 | ||
| Poblañsouriezh | |||
| Anv annezidi | Morbihaniz, Morbihanezed | ||
| Poblañs | 764 161 ann. (2020)[1] | ||
| Stankter | 112 ann./km² | ||
| Douaroniezh | |||
| Kenurzhiennoù | |||
| Gorread | 6 823 km² | ||
| Adrannoù | |||
| Arondisamantoù | 3 | ||
| Pastelloù-bro | 6 | ||
| Kantonioù | 21 | ||
| Etrekumuniezhioù | 12 | ||
| Kumunioù | 253 | ||
kemmañ  |
|||
Ar Mor-Bihan (distaget: [morˈbiˑãn]), Morbihan e galleg hag ent-ofisiel (distaget: [mɔʀbiˈɑ̃]), a zo unan eus ar pemp departamant a oa bet savet e Breizh da heul ar Reveulzi c'hall. E su-kreiz ar vro emañ, a-hed ar Meurvor Atlantel, Gwened eo ar pennlec'h anezhañ, hag ar 56 an niverenn roet dezhañ.
An anv
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Pa oa bet krouet departamant ar Mor-Bihan e 1790 e voe darbet dezhañ bezañ anvet Côtes-du-Sud (Aodoù-ar-C'hreisteiz), peogwir e oa dres a-dal d'an departamant all Côtes du Nord (Aodoù-an-Hanternoz).
A-benn ar fin e voe anvet Morbihan diwar anv ar Mor Bihan, anv brezhonek ar pleg-mor a gaver er c'hreisteiz da gêr Gwened. Ar Mor Bras a vez graet eno eus ar Meurvor Atlantel hag ar Mor Bihan eo al lenn-vor, morlenn pe pleg-mor.
Douaroniezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Bevennet eo gant departamantoù Penn-ar-Bed er c'hornôg, Aodoù-an-Arvor er norzh, an Il-ha-Gwilen er reter, al Liger-Atlantel er gevred, hag ar Meurvor Atlantel er su.
Meur a aber a gaver war aodoù ar Mor-Bihan, hag anvet e vezont stêr e Bro-Gwened. E-leizh a inizi a zo er pleg-mor en deus roet e anv d’an departamant: Enizenac'h hag an Arzh eo ar re vrasañ anezho.
Er-maez d’an aodoù ez eus pemp enez bras a-walc’h, peder anezho a zo annezet:
- Dirak ar pleg-mor emañ Meabann e-lec’h m’eo difennet mont en abeg d’ar mirva evned a zo eno.
- E mervent bae Kiberen:
- Enez Groe (er-maez d'an Oriant)
Hañv-c'hoañv e vez klouar-tre an hin. Lec’hioù 'zo e-giz Ledenez Kiberen pe ar Gerveur a zo brav-eston o hin (mikro-hin).
Arondisamantoù ar Mor-Bihan
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E 1790 eo bet savet an departamant gant an darn vrasañ eus Bro-Wened, lodenn gevred Bro-Sant-Maloù, ul lodenn eus Kernev (er gwalarn, gant Gourin hag ar Faoued), ha darnoù eus Bro-Sant-Brieg ha Bro-Naoned (lez kleiz ar Gwilen).
Roll ar brefeded 1936-1946[2]
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]| Prantad | Anv |
|---|---|
| 1936 - Gouere 1941 | Henri Piton |
| Gouere 1941 - 14 a viz Du 1941 | Robert Cousin |
| 14 a viz Du 1941 - 28 a viz Here 1942 | Paul Grimaud |
| 28 a viz Here 1942 - 24 a viz Genver 1944 | Pierre Marage |
| 24 a viz Genver 1944 - 4 a viz Eost 1944 | Roger Constant |
| 4 a viz Eost 1944 - 1946 | Jacques Onfroy |
Brezhoneg
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Evel Aodoù-an-Arvor eo divyezhek departamant ar Mor-Bihan. Komzet vez brezhoneg er c'hornôg ha gallaoueg er reter.
Ar Brezoneg er Skol
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- 1934-1936: ar c'huzul-departamant a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[3].
Niver a vrezhonegerion
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ouzhpenn 48 000 brezhoneger en tu-hont da 18 vloaz en departamant-mañ (diwar an enklask Étude de l'histoire familiale savet gant EBSSA e 1999)
- 3183 skoliad a oa er skolioù Diwan hag er skolioù divyezhek brezhoneg-galleg en distro-skol 2005 :
- 451 skoliad er skolioù Diwan e-barzh 6 skol hag ur skolaj ;
- 1803 skoliad e klasoù divyezhek an deskadurezh kristen ;
- 929 skoliad e klasoù divyezhek an deskadurezh Stad;
- 36 kumun a zo ur skol Diwan pe ur skol zivyezhek enno. 3,8% eus bugale an departamant a zo skoliataet en div yezh er c'hentañ derez[4].
Gwelet ivez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Ar Mor Bihan.
- Bannoù ar Mor-Bihan
- Arondisamantoù ar Mor-Bihan
- Kantonioù ar Mor-Bihan
- Kumunioù ar Mor-Bihan
- Kuzulierion jeneral ar Mor-Bihan
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Lec'hienn ofisiel ar c'huzul-departamant
- Lec'hienn ar stad c'hall en departamant (prefeti)
- Touristañ er Mor-Bihan (fr) (en)
Notennoù ha daveoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Archives départementales du Morbihan, Guide des sources des archives publiques contemporaines sur la seconde guerre mondiale et la reconstruction dans le Morbihan, pajenn 49 , Gwened, Mae 2010
- ↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
- ↑ Ofis ar brezhoneg
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
