Arzhur Iañ (dug Breizh)
|
|
 | |
Arzhur Breizh skeudennet en XIIIvet kantved | |
| Dug Breizh | |
| Ren | 1196—1203 |
|---|---|
| A-raok | Konstanza |
| Goude | Alis Guy de Thouars (e-karg) |
| Kont Richmond, Roazhon ha Naoned | |
| Ren | 1196—1203 |
| A-raok | Konstanza |
| Goude | Alis Guy de Thouars (e-karg) |
| Buhez | |
| Ganet | 29 a viz Meurzh 1187 |
| Marvet | 3 a viz Ebrel 1203 |
| Tiegezh | Plantagenêts |
| Tad | Jaffrez II, dug Breizh |
| Mamm | Konstanza Breizh, dugez Breizh |
| Relijion | Katolik |
Arzhur Iañ, pe Arthur Plantagenêt, ganet d'an 29 a viz Meurzh 1187 e Naoned ha marvet d'an 3 a viz Ebrel 1203 e Rouen, a voe Dug Breizh eus 1201 betek e varv. Dibabet e oa da bennhêr gant e eontr Richarzh Kalon Leon, a oa divugel, ha dezhañ e tlee bezañ kurunenn e eontr.
Mab e oa da Jafrez II Plantagenêt, dug Breizh, breur da Richarzh Kalon Leon ha Yann Dizouar, rouaned Bro-Saoz, ha da Koñstañsa Breizh, merc'h d'an dug Konan IV.
E vuhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Mab dalif e oa pa oa ganet daou viz goude marv e dad, e 1187. E vamm, Koñstañsa Breizh, intañvez, a oa dugez Breizh.
Eñ an hini a dlee bezañ roue Bro-Saoz war-lerc'h Richarzh.
E 1196 e voe embannet gant he mamm e oa dug Breizh
Buhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Fulub II an Aogust, roue Bro-C'hall a glaske digreskiñ beli an tiegezh Plantagenet en e rouantelezh hag broudañ gwizien ar Saozon da stourm outo. Arzhur, hag eñ hêr yaouank dug Breizh, a oa spi ar Vrezhoned evit ma vije dieub an dugelezh, met Richarz Kalon Leon a yeas da aloubiñ Breizh hag a vac'has an dugez, met trec'h a vo warnañ gant ul lu brezhon e Karaez (1197).
Kaset e oe ar bugel davet Filip Aogust evit ma vije diwallet-mat. Goude marv Richarzh e 1199 ez eas Yann Dizouar, e vreur, war tron Bro-Saoz. Mignon e oa bet da Fulup evit klask freuzañ galloud Richarzh, met enebourien e oant en taol-mañ. Broudet gant Fulup Aogust e embannas diouzhtu Arzhur bezañ hêr gwirion Bro-Saoz koulz hag hini Breizh, Normandi hag Akwitania hag an darn-vuiañ eus an noblañsed c'hall a eas d'e heul.
Neuze e aloubas Yann Dizouar Bro-C'hall e 1202. Pa oa Arzhur o sezizañ Mirebeau, e-lec'h ma oa e vamm-gozh, Eleanora Akitania, o chom, e oe trubardet gant Guillaume des Roches ha, diwar urzhioù Yann Dizouar, kaset d'an toull-bac'h da Falaise hag alese da Rouan. N'eo ket sklaer penaos e varvas Arzhur e miz Ebrel 1203. Brud a zo bet e voe lazhet gant e eontr Yann e-unan, met ne c'heller ket en asuriñ.
Efedoù marv kriz Arzhur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Pa oe kaset keloù an torfed e c'houlennas ar Vrezhoned ma vo tamallet Yann Dizouar evel trubard ha karlazher hag evitañ da vezañ koñdaonet da vezañ dizouaret e kollas Akwitania, Anjev, Normandi ha Breizh (orin e lesanv eo). Er c'hontrol e c'hounezas Filip Aogust bezañ mestr war dugelezh Breizh pa oa hanter-c'hoar Arzhur, Aziliz, ur vinorez ha ne oa ket e dad, Guy de Thouars, "baillif" an dugelezh, evit mont a-enep ar roue. E 1212 e terras Filip Aogust an emglev-dimeziñ en doa aotreet evit Aziliz hag Herri a Bentevr hag e kavas gwelloc'h reiñ evel pried da Alis unan eus ar briñsed kapetian, Pêr a Dreux, a zeuio da vezañ Pêr Iañ a Vreizh.
Arzhur Iañ e sonerezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Savet ez eus bet ur ganaouenn diwar-benn buhez Arzhur Iañ gant ar strollad-sonerezh folk breizhat Tri Yann an Naoned.
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| En e raok: Konstanza |
Dug Breizh  1196 – 1203 |
War e lerc'h: Alis ha Pêr Iañ |