Т-80

Т-80
Т-80 у парку «Патрыёт».
Т-80
Класіфікацыя	сярэдні танк
Краіна	СССР
Баявая маса, т	Т-80: 42,0 Т-80У: 46,0
Кампанавальная схема	класічная
Экіпаж, чал.	3
Гісторыя
Распрацоўнік	Кіраўскі завод
Вытворца	Омсктрансмаш ХЗТМ
Гады вытворчасці	1976 — 1998
Гады эксплуатацыі	з 1976
Колькасць выпушчаных, шт.	больш за 10 000[1]
Асноўныя аператары	гл. На ўзбраенні
Габарыты
Даўжыня, мм	6982
Шырыня, мм	3525
Вышыня, мм	2193
Дарожны прасвет, мм	450
Браніраванне
Тып брані	катаная і літая стальная і камбінаваная, супрацьснарадная
Дынамічная абарона	Контакт-1, Контакт-5
Узбраенне
Калібр і марка гарматы	125-мм 2А46-1
Тып гарматы	гладкаствольная гармата
Даўжыня ствала, калібраў	48
Боекамплект гарматы	Т-80: 38 Т-80У: 42
Вуглы ВН, град.	−5…+14°
Далёкасць стральбы, км	ПТКР: 5,0 БАПС: 3,7
Прыцэлы	аптычны прыцэл-дальнамер ТПД-2-49, перыскапічны начны ТПН-3-49
Кулямёты	1 × 12,7-мм НСВТ 1 × 7,62-мм ПКТ
Рухомасць
Тып рухавіка	ГТД-1000Т
Магутнасць рухавіка, к. с.	1000
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Т-80 — асноўны баявы танк (АБТ), які вырабляўся ў СССР. Першы ў свеце серыйны танк з адзінай газатурбіннай сілавой устаноўкай^[2][3]. Першы ў свеце АБТ з убудаванай супрацьснараднай дынамічнай абаронай^[4]. На ўзбраенні арміі СССР з 1976 года.

Першыя серыйныя ўзоры, распрацаваныя СКБ-2 на базе Т-64, выпускалі на Кіраўскім заводзе ў Ленінградзе. Танк Т-80У выпускаўся на заводзе «Омсктрансмаш» у Омску, а танк Т-80УД з дызельным рухавіком — на заводзе імя Малышава ў Харкаве.

Мадыфікацыяй харкаўскага Т-80УД з'яўляюцца асноўныя баявыя танкі Украіны: Т-84, «Апора» і БМ «Аплот».

Першы «кіраўскі» газатурбінны танк новага пакалення, «Аб'ект 219 сп 1», выраблены ў 1969 годзе, вонкава быў падобны да вопытнага харкаўскага газатурбінавага Т-64Т. На машыне быў усталяваны рухавік ГТД-1000Т магутнасцю 1000 к. с., распрацаваны НВА імя В. Я. Клімава.

Наступны «Аб'ект 219 сп 2» — ужо значна адрозніваўся ад зыходнага Т-64.

Выпрабаванні першага прататыпа паказалі, што ўстаноўка новага, больш магутнага рухавіка, павялічаная маса і змяніўшыяся дынамічныя характарыстыкі танка патрабуюць унясення істотных зменаў у хадавую частку.

Спатрэбілася распрацоўка новых вядучых і накіроўваючых колаў, апорных і падтрымліваючых каткоў, гусеніц з абгумавымі бегавымі дарожкамі, гідраўлічных амартызатараў і тарсіённых валаў з палепшанымі характарыстыкамі.

Была зменена і форма вежы. Ад Т-64А захаваліся гармата, боепрыпасы, механізм зараджання (адрозны ад аўтамата зараджання, які стаяў на Т-72 і яго мадыфікацыях), асобныя вузлы і сістэмы, а таксама элементы бронеаховы.

• Аб'ект 219 сп 1 — мадыфікацыя Т-64А з устаноўкай газатурбіннага рухавіка ГТД-1000Т. У ходзе выпрабаванняў была выяўленая ненадзейнасць хадавой часткі Т-64 і немагчымасць рэалізацыі ўзрослых дынамічных характарыстык танка з газатурбінным рухавіком^[9]. Усяго выраблены 31 танк гэтай мадыфікацыі^[10].

• Ангола — некаторая колькасць Т-80, па стану на 2013 год^[11].
• Рэспубліка Карэя — 80 Т-80У на захоўванні, па стану на 2017 год^[12]
• Кіпр — 82 Т-80У, па стану на 2017 год^[13]
• Расія — 450 Т-80БВ і Т-80У, (3000 Т-80Б, Т-80БВ, Т-80У на захоўванні), па стану на 2017 год^[14]
• Узбекістан — каля 80 Т-80БВ, па стану на 2016 год^{[15][неаўтарытэтная крыніца?]}
• Украіна — 22 T-80БВ і (143 Т-80Б, Т-80БВ, Т-80УД на захоўванні), па стану на 2017 год^[16]
• Егіпет — у 1997 годзе заключаны кантракт на пастаўку 34 танкаў Т-80У^[17], аднак, паводле інфармацыі Стакгольмскага інстытута даследавання праблем міру пастаўка танкаў Т-80 у Егіпет не ажыццяўлялася^[18], акрамя таго, па стану на 2014 год танкі Т-80 адсутнічаюць у наменклатуры ўзбраення Арміі Егіпта^[19].
• Емен — 66 Т-80, па стану 2013 год^[20].
• Пакістан — 320 Т-80УД, па стану на 2013 год^[21].

• Азербайджан — 60 Т-80У, па стану на 2009 год^[22]
• Беларусь — У Беларусі танкі Т-80 БВ апынуліся пасля вываду войскаў з Германіі. Усяго рэспубліцы было перададзена 92 машыны, з якіх 66 машын прададзеныя ў Емен^[23], а астатнія ўтылізаваныя^[24][25].
• СССР — перайшлі да ўтварыўшыхся пасля распаду дзяржавам.

• Вялікабрытанія — некалькі Т-80У набыта праз падстаўныя арганізацыі для стратэгічных даследаванняў ў 1992 годзе^[26][27].
• ЗША — адзін Т-80У перададзены Вялікабрытаніяй. Чатыры адзінкі Т-80УД атрыманы ў 2003 годзе ад Украіны^[28].

Першай краінай, якая паспрабавала купіць танкі Т-80 па ўсёй бачнасці быў Ірак. У 1986 годзе было замоўлена некалькі танкаў пад пазначэннем «Т-74»^[29] у СССР, але аб пастаўках нічога невядома.^[30]

• Расстрэл Белага дома ў 1993 годзе. 4 кастрычніка 1993 года шэсць танкаў Т-80УД 12-га гвардзейскага танкавага палка 4-й гвардзейскай Кантэміраўскай танкавай дывізіі з Калінінскага моста каля 12 гадзін дня адкрылі агонь па будынку Вярхоўнага Савета Расійскай Федэрацыі. Усяго было выпушчана 12 снарадаў, у тым ліку 2 бранябойна-падкаліберных і 10 асколачна-фугасных^[31].
• Першая чачэнская вайна (1994—1996). Ужываліся ў тым ліку ў ходзе штурму Грознага, панеслі страты. У ходзе другой чачэнскай вайны не ўжываліся^[32].
• У студзені 2015 года танкі Т-80БВ выкарыстоўваліся падчас узброенага канфлікту паміж шыіцкімі паўстанцамі і ўрадавымі войскамі ў Емене. Пры гэтым як мінімум адзін танк быў знішчаны, яшчэ адзін захоплены паўстанцамі.

Т-80У на міжнародным форуме «Тэхналогіі ў машынабудаванні» 2012:

Т-80У на занятках з ваеннаслужачымі 4-й асобнай гвардзейскай Кантэміраўскай танкавай ордэна Леніна Чырванасцяжнай брыгады:

Т-80БВ ў Лужніках 9 мая 2010.

• В. Борзенко Танк Т-80. — М.: Бронеколлекция, № 5(104), 2012. — 32 с.
• М. Барятинский Танк Т-80. — М.: Танкомастер (специальный выпуск), 2006. — 57 с.
• О. Желтоножко Т-80: история, проблемы, перспективы (рус.) // Мир оружия : журнал. — 2005. — Апрель (т. 07, № 04). — С. 6-15. — ISSN 1607-2009.

• Асноўны баявы танк Т-80 (нявызн.). Броне-сайт.
• Канструкцыя танка Т-80 на t-80b.ru
• Т-80 — асноўны баявы танк Архівавана 4 сакавіка 2016.
• Т-80У (нявызн.)(недаступная спасылка). Army Guide. Архівавана з першакрыніцы 28 чэрвеня 2013. Праверана 9 кастрычніка 2017.
• Спіс мадыфікацый танка Т-80
• Асноўны танк Т-80 (СССР)
• Мінабароны вяртае ў строй «рэактыўныя» танкі // «Известия», 14 лістапада 2016

Фота

• Т-80БВ (фотагалерэя)
• Падрабязныя фатаграфіі Т-80БВ Архівавана 16 лістапада 2016.

Відэа

• Дэманстрацыя язды Т-80 на перасечанай мясцовасці і стрэльбы на YouTube
• Віртуальная экскурсія па танку Т-80БВ Архівавана 21 лютага 2014.