Alerhiya sa kakanon

An alerhiya sa kakanon (Ingles: food allergy) iyo an abnormal na reaksyon kan sistemang immuno sa hawak nin tawo sa mga ispisipikong klase nin kakanon. Digdi nasasala sa pagtrato sa mga protina an sistemang immuno kan tawo - na iyo an saiyang depensa sa mga impeksyon.

An paghona kan sistemang immuno sa protina iyo sarong banta sa hawak nin tawo. Huli kaini manlaen-laen na kemikal an binubutasan kan nasambit na sistema. An mga kimikal na ini an nagkakawsa kan mga sintomas nin reaksyong alerhiya.^[1]

An mga kakanong alerhino (Ingles: food allergens) normal na ligtas kakanon pero may kakayahan na magpuon nin reaksyong alerhiya. Haros na kakanon may kakayahan na magkawsa nin reaksyong alerhiya pero igwa talaga nin espisipikong mga kakanon na responsable sa kadaklan kan alerhiya sa kakanon.

An mga kakanon na haros nagkakawsa nin reaksyong alerhiya iyo an:^[2]

1. Celery - celery stalks, dahon, pisog, asin an ugat na inaapod na celeriac. Mahahanap mo an celery sa celery salt, salad, ibang produktong karne, sabaw, asin stock cubes
2. Cereals na igwang gluten - Wheat, rye, barley, asin oat na mahihiling sa mga kakanon na igwang harina.
3. Crustaceans - kasag, lobster, pasayan, asin iba pa
4. Sugok
5. Sira
6. Lupin - saro ining burak na mahihiling man sa harina
7. Gatas
8. Molluscs - mussels, land snails, pusit, asin iba pa
9. Mustard
10. Nuts - cashew nuts, almonds, asin hazelnuts
11. Mani
12. Pisog kan sesame
13. Soya
14. Sulphur dioxide (sulphites) - ginagamit sa pina-alang na prutas arug kan raisins asin iba pa.

Kun an sarong tawo igwang alerhiya, makakamati siya nin mangiba-ibang reaksyong pisikal kapag nakakakan siya nin kakanong alerhino. An klase kan reaksyon asin rarom kani nakadepende sa indibidwal asin sa klase kan alerhiya. Maski an kadikiton na bilang kan ibang alerhino, arug kan nuts, pwede magkawsa nin malalang reaksyon sa hawak nin tawo.

Haros na mga sintomas kan reaksyong alerhiya iyo an:^[2]

• Mata - sore, namumula, magatol
• Dungo - runny, barado
• Ngabil - naggagatok
• Lalamunan - naghahatsing, alang, magatol, asin naggagatok
• Daghan - naghahatsing, wheezing, asin pag-lipot kan hinangos
• Gut - nausea, diarrhea, asin/o pag-suka
• Palnit - magatol asin/o namumula

Kun an sarong tawo may malalang reaksyon sa sarong alerhino, pwede ini magdara saiya sa pagka-dismayo.

An alerhiya sa kakanon may tulong klase na depende sa sintomas asin kun nuarin ini nangyari

1. IgE-mediated food allergy - Kadaklan na nangyayari iyo an klaseng ini kun sain an sistemang immuno naggigibo nin antibody na inaapod na immunoglobulin E (IgE). An sintomas mangyayari pagkatapos kan pirang segundo asin minuto nin pagkakan. Halangkaw an posibilidad kan anaphylaxis sa klaseng ini.
2. Non-IgE-mediated food allergy - an klaseng ini dae pigkakawsa kan immunoglobulin E (IgE). Ini uli sa ibang selula kan sistemang immuno. An klaseng ini masakit bulungon uli ta an mga sintomas haloy pa kun magluwas (mga pirang oras pa)
3. Mixed IgE and non-IgE-mediated food allergies - an ibang tawo pwedeng makamati nin sintomas kan duwang nasambit na klase.^[2]

An pinakamarhay na paagi tangarig malikayan an reaksyong alerhiya iyo an pagka-aram sa mga kakanon na ikokonsumo. Dapat na maaraman kan siisay man an mga alerhino na yaon sa saiyang balak kakanon. Igwang mga ginibong leyes an mangiba-ibang mga nasyon para sa mga impormasyon manungod sa mga alerhino sa kakanon. Saro digdi iyo an pagsambit sa mga posibleng alerhino sa mga kakanon sa komersiyo na pigsusurat sa mga kaagan kaini.

An antihistamines may kakayahang magpapundo nin mga sintomas kan maluya-luya hasta moderatong reaksyong alerhiya. An mas halangkaw na dosage kan antihistamine kaipuhan para makontrol an acute na sintomas nin alerhiya.

Adrenaline man an epektibong bulong para sa mas malalang sintomas nin alerhiya arug kan anaphylaxis.^[2]

• Alerhiya
• Protina

1. ↑ https://www.nhs.uk/conditions/food-allergy/ Retrieved 2020-04-10
2. ↑ ^{2.0 2.1 2.2 2.3} https://www.fda.gov/food/buy-store-serve-safe-food/what-you-need-know-about-food-allergies Retrieved 2020-04-10

Pinopoonan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.