আৰ্কিয়া

আৰ্কিয়া (Archeabacteria) জীৱাশ্ম কাল: Paleoarchean or perhaps Eoarchean – Recent Had'n Archean Proterozoic Pha.
আৰ্কিয়া
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন
সাম্ৰাজ্য:	Archaea Woese, Kandler & Wheelis, 1990
জগৎ[1][2]
"DPANN?" "Euryarchaeida" "Proteoarchaeota"
সমাৰ্থক
Archaebacteria Woese & Fox, 1977 Mendosicutes Gibbons & Murray, 1978 Metabacteria Hori and Osawa 1979

আৰ্কিয়া (ⁱ/ɑrˈkiːə/Archaea) হল অণুজীৱ নামৰ কিছুমান এককোষী জীৱৰ এখন সাম্ৰাজ্য। ইহঁত প্ৰকোষকেন্দ্ৰীয় জীৱ, অৰ্থাৎ ইহঁতৰ কোষ কেন্দ্ৰ নাই বা কোষৰ ভিতৰত কোনো ধৰণৰ আৱৰণ যুক্ত অংগাণু নাই।

আৰ্কিয়াক প্ৰথমে বেক্টেৰিয়া হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰা হৈছিল, যাৰ পৰাই ইহঁতে আৰ্কিবেক্টেৰিয়া নাম লাভ কৰিছিল যদিও বৰ্তমান এই শ্ৰেণীবিভাজন ব্যৱহাৰ কৰা নহয়। প্ৰাচ্যৰ কোষবোৰৰ অনন্য বৈশিষ্ট্য আছে যিয়ে ইয়াক জীৱৰ আন দুখন ৰাজ্য বেক্টেৰিয়া আৰু ইউকেৰিয়টৰ পৰা পৃথক কৰে। আৰ্কিয়াক আৰু কেইবাটাও চিনাক্তকৃত গোটত বিভক্ত কৰা হৈছে।^[3] যিহেতু বেছিভাগ আৰ্কিয়া পৰীক্ষাগাৰত পৃথক কৰা হোৱা নাই আৰু কেৱল পৰিৱেশৰ নমুনাত ইহঁতৰ জিন ক্ৰমৰ দ্বাৰাহে ধৰা পৰিছে সেয়ে ইহঁতক শ্ৰেণীবিভাজন কৰা কঠিন কাম। ইহঁতে এণ্ড’স্প’ৰ উৎপন্ন কৰিবলৈ সক্ষম হয় নে নহয় সেয়াও জনা নাযায়।

আৰ্কিয়া আৰু বেক্টেৰিয়াৰ আকাৰ আৰু আকৃতি সাধাৰণতে একে যদিও কিছুমান আৰ্কিয়াৰ আকৃতি বহু বেলেগ, যেনে হেল'কুৱাড্ৰেটাম ৱালছবিৰ কোষ চেপেটা আৰু বৰ্গাকৃতিৰ হোৱা দেখা যায়।^[4] বেক্টেৰিয়াৰ সৈতে এই ৰূপগত সাদৃশ্য থকাৰ পিছতো আৰ্কিয়াৰ জিন আৰু কেইবাটাও বিপাকীয় পথ থাকে যিবোৰ সংকোষকেন্দ্ৰী জীৱৰ সৈতে অধিক ঘনিষ্ঠভাৱে জড়িত, বিশেষকৈ ট্ৰান্সক্ৰিপচন আৰু অনুবাদৰ সৈতে এনজাইমৰ সম্পৰ্কৰ কথা ক’ব পাৰি। প্ৰত্নতাত্ত্বিক জৈৱ ৰসায়নৰ অন্যান্য দিশসমূহ অনন্য।^[5] আৰ্কিয়াই সংকোষকেন্দ্ৰী জীৱতকৈ চেনিৰ দৰে জৈৱিক যৌগসমূহৰ পৰা আৰম্ভ কৰি এমোনিয়া, ধাতৱ আয়ন বা আনকি হাইড্ৰজেন গেছলৈকে অধিক বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ শক্তিৰ উৎস ব্যৱহাৰ কৰে।