Torralbilla

Torralbilla
Alministración
País	España
Autonomía	Aragón
Provincia	provincia de Zaragoza
Tipu d'entidá	conceyu d'Aragón
Alcaldesa de Torralbilla (es)	Margarita Navarro Sierra
Nome oficial	Torralbilla (es)[1]
Códigu postal	50368
Xeografía
Coordenaes	41°12′36″N 1°20′17″W / 41.21°N 1.3381°O / 41.21; -1.3381
Torralbilla Torralbilla (España)
Superficie	25.863631 km²
Altitú	882 m[2]
Llenda con	Coldos, Mainar, Retascón (es) y Langa del Castillo (es)
Demografía
Población	43 hab. (2023) - 34 homes (2019) - 21 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Zaragoza
Densidá	1,66 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00

Torralbilla ye un conceyu español de la provincia de Zaragoza asitiáu nel Campu Romanu^[3] y na contorna de Campu de Daroca, comunidá autónoma d'Aragón. Tien una área de 25,80 km² con una población de 63 habitantes (INE 2015) y una densidá de 2,48 hab/km².

Municipio perteneciente a la contorna del Campu de Daroca, allugáu nes estribaciones de la Sierra Mormeyera. Conceyos próximos a los que merez la pena averase son, amás de los anteriores, Langa del Castillo, Mainar, Cerveruela, Villarroya del Campo, Retascón, o Villadoz.

Nel añu 1248, por privilexu de Xaime I, esti llugar se desliga de la dependencia de Daroca, pasando a formar parte de Sesma de Langa na Comunidad de Aldeas de Daroca, que dependíen direutamente del rei, perdurando esti réxime alministrativu hasta la muerte de Fernandu VII en 1833, siendo eslleida yá en 1838.

El so cascu urbanu presenta la ilesia parroquial católica de San Llorienzo como unu de los sos edificios más significativos. D'estilu barrocu, datar nel sieglu XVII, y cuenta con una torre de planta octogonal, amás d'una bona coleición de retablos, ente los que destaca pola so calidá artística y antigüedá, el retablu de San Blas (sieglu XV), atribuyíu a Juan de Bonilla.

Tamién interesantes son l'edificiu del conceyu y dos peirones, dedicaos a San Roque y San Ramón qu'inda se caltienen de pies. Nel conceyu hai que destacar el reló de la fachada del edificiu, que dende l'añu 1911 sigui dando les hores puntualmente a los vecinos y visitantes.

Por Torralbilla circula'l senderu GR-90, Tierres del Moncayo y Sistema Ibéricu Zaragozanu que, xunto a una amplia rede de senderos de pequeñu percorríu, avéranos a la naturaleza de la contorna.

Pela redolada podemos visitar espacios naturales interesantes, como'l mirador de la ermita del Rosario, en Villarreal de Huerva. Tamién destaquen el Aguallueve de Anento, el xacimientu cambrianu de Murero o Torre Campillo, dientro del términu municipal de Daroca, con cuatro árboles singulares (una secuoya, un pinsapo, un abetu y un cedru d'El Líbanu).

Nel términu municipal atopamos denominaos paraxes de gran guapura nos montes La Devesa y Valdeyermo, y tamién nel pinar conocíu como Las Hoyas, habitual destín de les escursiones de vecinos y visitantes.

Torralbilla foi va tiempu'l nucleu industrial de la contorna, entós daquella la fabricación de cal y texas foi la base de la so economía. Güei, la llocalidá caltién edificios del so floreciente pasáu. Asina, la ilesia parroquial dedicada a San Llorienzo, y apocayá restaurada, ye un templu de los sieglos XVI y XVII qu'entá caltién les belles yeserías de tradición mudéxar y un importante retablu góticu n'honor de San Blas. Al pie de la ilesia caltién l'antiguu llavaderu y tamién se caltienen en bon estáu los peirones de San Ramón Nonato, o «del Pilar», nel camín de Coldos y el de San Roque, a la salida del pueblu escontra Langa del Castillo.

Ente les árees naturales más destacaes d'España, atopamos la llaguna de Gallocanta, unu de los puntos favoritos de descansu pa les aves migratories. Cuenta col so propiu Centru d'Interpretación en Bello, na contorna del Jiloca, onde vamos conocer los aspeutos más interesantes d'esta gran güelga y les especies que la habiten. Na mesma contorna vamos topar poblaciones destacaes, como San Martín del Río, Báguena o Burbáguena, coles torres de les sos ilesies parroquiales ente les meyores muestres patrimoniales d'esti territoriu.

La contorna del Campu de Cariñena tien muestres patrimoniales de gran valor, magnífiques producciones cerámiques o tradiciones populares, de les que bon exemplu ye la fiesta de la vendimia. Merez la pena averase a la Comunidá de Calatayud pa esfrutar de los balnearios de Paracuellos de Jiloca, Jaraba y Alhama de Aragón, según del espectacular Monesteriu de Piedra.

Les fiestes patronales celébrense'l 10 d'agostu n'honor de San Llorienzo. Tamién tienen llugar unes fiestes n'honor de San Roque el 20 de setiembre.

• Llista de conceyos de la provincia de Zaragoza
• Blogue sobre Torralbilla