Pataques frites

Una de les primeres menciones documentaes ye la de Francisco Núñez de Pineda y Bascuñán na so obra Cautiverio feliz (1673) onde na comida qu'ufierta a dos caciques diz que les muyeres "unviaben les pataques tostar y guisáu".^[1] Sicasí nun ye probable que fueren cortaes o acasu facieranse en dados o otra forma y de xuru se tostaron en mantega, como yera costume entós. Sía que non, el documentu demuestra qu'esta forma de preparar les pataques yá yera acostumada na América del sieglu XVII.

L'orixe del papa tostada cortada en forma de cayáu ta aldericáu ente Bélxica y Francia. Los franceses axudíquense la invención del platu; dizse qu'a fines del sieglu XVIII sobre'l Pont Neuf de París instalábense los vendedores d'esta delicia, que preparaben a la vista de los sos veceros dientro de braseros y sartenes.^[2] Los belgues #cocinar en dos etapes n'aceite con grasa; los franceses namái n'aceite.

Les pataques tostaes tipu chips, esto ye, les que tán cortaes en forma redonda y delgada, surdieron nun restorán llamáu Moon Lake Lodge's, en Saratoga Springs, Nueva York, allá pel añu 1853.^[3] El chef de dichu restorán, George Crum, ante les continues quexes d'un veceru habitual que siempres lo refartaba por non cortar les pataques tostaes lo suficientemente fines, decidió da-y una lleición cortándoles descomanadamente delgaes, de manera que nun pudieren pinchase col tenedor. La resultancia foi tou lo contrario al esperáu, el veceru quedó sorprendíu y dafechu satisfechu. Puestu tolos veceros empezaron a pidir aquella nueva y estraña especialidá, a la que bautizaron como Saratoga Chips.^[4] L'ésitu foi creciendo y, en 1920, inventóse la primer máquina mondadora de pataques, colo que les pataques tipu chips empezaron a ser esautamente como se conocen na actualidá.

Les pataques tostaes apurren una media de 380-400 caloríes por 100 gramos, dependiendo del so tamañu (pola absorción d'aceite).^[5] Una porción de pataques tostaes contién 22 gramos de grasa y 57 gramos d'hidratos de carbonu. Una porción permediu de pataques tostaes xube a los 200 gramos, apurriendo 760 caloríes.

Según científicos alemanes qu'estudiaron el patrón d'actividá que desencadena esti alimentu nel celebru n'aguarones de llaboratoriu, el consumu de pataques frites ingleses resulta irresistible non solo pol so conteníu en grasa y carbohidratos, sinón tamién por una mayor activación de rexones del celebru rellacionaes col sistema de pagu, la ingesta de comida, el suañu y les árees motores. Desconozse entá qué sustancia ye la que provoca tal respuesta.^[6][7]