Genadedood

Volgens die geskiedkundige N.D.A. Kemp het die kontemporêre debat oor genadedood in 1870 begin.^[8] Daar is egter bewyse dat genadedood voor dit bespreek en beoefen is. Genadedood is in Antieke Griekeland en Rome beoefen. Byvoorbeeld, giftige kerwel is op die eiland Kea gebruik as 'n manier om die dood te versnel, 'n tegniek wat ook in Marseille aangewend is. Genadedood, in die sin van die doelbewuste bespoediging van 'n persoon se dood, is deur Sokrates, Plato en Seneca in die antieke wêreld ondersteun, hoewel Hippokrates daarteen was en geskryf het: "Ek sal nie 'n dodelike dwelm voorskryf of iemand raad gee wat sy dood kan veroorsaak nie."^[9][10][11]

Die term "genadedood" in die vroeë sin om iemand te ondersteun terwyl hy of sy sterf, is vir die eerste keer deur Francis Bacon (1561–1626) gebruik. In sy werk Euthanasia Medica het hy die antieke Griekse woord euthanasia gekies, en sodoende onderskei tussen euthanasia interior, die voorbereiding van die siel vir die dood, en euthanasia exterior, wat bedoel was om in uitsonderlike omstandighede die einde van die lewe makliker en pynloos te maak deur die lewe te verkort.

In die middel van 1800's het die gebruik van morfien om die "pyn van die dood" te behandel, ontstaan, met John Warren wat in 1848 aanbeveel het dat dit gebruik word. 'n Soortgelyke gebruik van chloroform is in 1866 deur Joseph Bullar voorgestel. In nie een van die gevalle is aanbeveel dat dit gebruik moet word om die dood te bespoedig nie. In 1870 het Samuel Williams, 'n onderwyser, die hededaagse genadedooddebat aan die gang gesit met 'n toespraak by die Birminghamse "bespiegelingsklub", wat later gepubliseer is in 'n eenmalige publikasie getiteld Essays of the Spectacular Club in Birmingham, die versamelde werke van 'n aantal lede van dié amateurfilosofie-vereniging.^:794 Williams se voorstel was om chloroform te gebruik om die dood van terminaal siek pasiënte doelbewus te bespoedig.

The Saturday Review het gunstig oor die opstel berig, maar 'n hoofartikel teen die opstel het in The Spectator verskyn. Ander skrywers het ter ondersteuning van sulke sienings van hulle laat hoor. Lionel Tollemache het ten gunste van genadedood geskryf, asook Annie Besant, die opstelskrywer en hervormer wat later by die Nasionale Sekulêre Vereniging betrokke geraak het, wat dit beskou het as "'n plig aan die samelewing om vrywillig en pynloos te sterf" as mens die punt bereik waar jy 'n "las" is.^[12] Popular Science het die kwessie in Mei 1873 ontleed en albei kante van die argument ondersoek.^[13] Kemp wys daarop dat mediese dokters destyds nie aan die bespreking deelgeneem het nie; dit was "in wese 'n filosofiese aangeleentheid […] onlosmaaklik verbind aan 'n aantal besware teen die Christelike leerstelling van die heiligheid van die menslike lewe".

 

Die opkoms van die genadedoodbeweging in die Verenigde State het saamgeval met die sogenaamde Gilded Age, 'n tyd van sosiale en tegnologiese verandering wat 'n "individualistiese konservatisme insluit wat ongereguleerde ekonomie, wetenskaplike metode en rasionalisme geprys het", gepaardgaande met depressies, industrialisering en konflik tussen maatskappye en vakbonde.^:794 Dit was ook die tydperk waarin die moderne hospitaalstelsel ontwikkel is, wat as 'n faktor beskou word in die opkoms van die genadedooddebat.^[14]

Robert Ingersoll was ten gunste van genadedood en het in 1894 gesê dat waar iemand aan 'n terminale siekte ly, soos terminale kanker, hulle die reg moet hê om hul pyn deur selfmoord te beëindig. Felix Adler het 'n soortgelyke benadering gehad, hoewel Adler, anders as Ingersoll, nie godsdiens verwerp het nie. Trouens, hy het vanuit 'n etiese kulturele raamwerk geredeneer. In 1891 het Alder geskryf dat diegene wat aan oorweldigende pyn ly, die reg moet hê om selfmoord te pleeg, en verder dat dit toelaatbaar moet wees vir 'n dokter om daarmee te help – wat Adler die eerste "vooraanstaande Amerikaner" gemaak het om selfmoord goed te praat in die geval waar iemand aan 'n chroniese siekte ly.^[15] Sowel Ingersoll as Adler was ten gunste van vrywillige genadedood van volwassenes wat aan terminale kwale ly.

Die eerste poging in die Verenigde State om genadedood te wettig, was toe Henry Hunt in 1906 wetgewing in die Algemene Vergadering van Ohio bekend gestel het.^[16]:614 Hunt het dit gedoen op versoek van Anna Hall, 'n ryk erfgenaam wat 'n vername persoon was in die genadedoodbeweging gedurende die vroeë 20ste eeu in die Verenigde State. Hall moes toekyk hoe haar ma sterf ná 'n lang stryd met lewerkanker, en het haar daaraan gewy om te verseker dat ander nie dieselfde lyding hoef deur te gaan nie. Hiervoor het sy 'n uitgebreide briefskryfveldtog aangewend en Lurana Sheldon en Maud Ballington Booth gewerf. Sy het 'n debat oor genadedood by die jaarlikse vergadering van die Amerikaanse Welwillendheidsvereniging in 1905 georganiseer – wat Jacob Appel beskryf as die eerste belangrike openbare debat oor die onderwerp in die 20ste eeu.^:614–616

Hunt se wetsontwerp het die toediening van 'n narkose voorgestel om 'n pasiënt se dood te bewerkstellig, solank die persoon wettig en gesond is en 'n noodlottige besering of onherroeplike siekte gehad het of erge fisiese pyn verduur het. Dit het ook vereis dat die saak deur 'n geneesheer aangehoor word, dat ingeligte toestemming voor drie getuies gegee word, en dat dit deur drie dokters bygewoon word wat saamstem dat die herstel van die pasiënt onmoontlik is. 'n Mosie om die voorstelwet voor die voet te verwerp het nie geslaag nie, maar die wet is afgekeur, met 79 teen 23 stemme.^{[17]:796:618–619}

Kort na die voorstel in Ohio, het 'n lid van die wetgewende vergadering in Iowa, Ross Gregory, 'n voorstel in dié deelstaat ingedien om genadedood te wettig. Die Iowa-wetgewing was egter meer omvattend as wat in Ohio aangebied is. Dit het die dood van enige persoon van ten minste tien jaar oud moontlik gemaak wat ly aan 'n kwaal wat dodelik sou wees en ernstige pyn veroorsaak, indien hulle nog by hul volle verstand is en 'n begeerte het om hul dood kunsmatig te bespoedig. Daarbenewens het dit genadedood vir babas toegelaat as hulle tot 'n sekere mate misvorm is, en voogde toegelaat om genadedood namens hul pleegkinders te versoek. Die voorgestelde wetgewing het ook boetes opgelê aan dokters wat weier om genadedood uit te voer wanneer hulle gevra word: 6-12 maande tronkstraf en 'n boete van tussen $200 en $1 000. Die voorstel was uiters omstrede.^:619–621 Dit het 'n vurige debat tot gevolg gehad en het nie geslaag nie, nadat dit teruggetrek is toe dit aan die komitee vir openbare gesondheid voorgelê is.^:623

Die Voluntary Euthanasia Legalisation Society, wat nou as Dignity in Dying bekend staan, is in 1935 deur Charles Killick Millard gestig. Die beweging het 'n veldtog van stapel gestuur vir die wettiging van genadedood in Brittanje.

In Januarie 1936 is koning George V 'n noodlottige dosis morfien en kokaïen gegee om sy dood te bespoedig. Hy het aan kardio-respiratoriese versaking gely en die besluit om sy lewe te beëindig is deur sy dokter, lord Dawson, geneem. Hoewel hierdie gebeurtenis meer as 50 jaar lank geheim gehou is, het George V se dood saamgeval met voorgestelde wetgewing in die Hoërhuis om genadedood te wettig. Die wetgewing is deur die Voluntary Euthanasia Legalisation Society voorgestel.^[18]

Genadedoodteenstander Ian Dowbiggin voer aan dat die vroeë lidmaatskap van die Genadedood Vereniging van Amerika (ESA) weerspieël hoe baie genadedood destyd dikwels 'n eugenetikasaak eerder as 'n kwessie met betrekking tot individuele regte sien. Dowbiggin argumenteer dat nie elke eugenis by die ESA "uitsluitlik vir eugeniese redes", maar hy postuleer dat daar duidelike ideologiese konneksies tussen die eugenetika en genadedood bewegings is.

Histories het die genadedooddebat grootliks op 'n aantal sleutelkwessies gefokus. Volgens die genadedoodteenstander Ezekiel Emanuel het voorstanders van genadedood vier hoofargumente voorgelê:

1. dat mense die reg op selfbeskikking het en dus oor hul eie lot moet kan kies;
2. om iemand te help om te sterf, kan 'n beter keuse wees as om te vereis dat hulle aanhou ly;
3. die onderskeid tussen passiewe genadedood, wat dikwels toegelaat word, en aktiewe genadedood, is nie beduidend nie; en
4. om genadedood toe te laat, sal nie noodwendig tot onaanvaarbare gevolge lei nie. Aktiviste wat voorstanders van genadedood is, verwys dikwels na lande soos Nederland en België en deelstate soos Oregon, waar genadedood gewettig is, om te redeneer dat dit meestal onproblematies is.

Emanuel sê ook dat daar vier hoofargumente is wat deur teenstanders van genadedood aangebied word: a) nie alle sterftes is pynlik nie; b) alternatiewe, soos die beëindiging van aktiewe behandeling, gekombineer met die gebruik van doeltreffende pynverligting, is beskikbaar; c) die onderskeid tussen aktiewe en passiewe genadedood is moreel betekenisvol; en d) die wettiging van genadedood sal die samelewing op 'n gevaarlike afdraande pad plaas,^[19] wat tot onaanvaarbare gevolge sal lei.^:797–8 Trouens, in 2013 in Oregon was pyn nie een van die vyf vername redes waarom mense genadedood wou hê nie. Die hoofredes was 'n verlies van waardigheid en die vrees om 'n las vir ander te wees.^[20]

In die Verenigde State in 2013 het 47% landwyd selfmoord wat deur 'n dokter aangehelp word, gesteun. Dit sluit in 32% van Latyns-Amerikaners, 29% van Afro-Amerikaners, en amper niemand met gestremdhede nie.

•   Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Genadedood.