Xi Jinping

Xi Jinping 习近平
Xi Jinping in 2023
Algemene sekretaris van die Sentrale Komitee van die Kommunistiese Party van China
Ampsbekleër
Termynaanvang 15 November 2012
Vise	Li Keqiang
Voorafgegaan deur	Hu Jintao
President van die Volksrepubliek China
Ampstermyn 14 Maart 2013 – 15 Mei 2012
Vise	Li Yuanchao
Eerste minister	Li Keqiang
Voorafgegaan deur	Hu Jintao
Voorsitter van die KPC se Sentrale Militêre Kommissie
Ampsbekleër
Termynaanvang 15 November 2012
Vise	Fan Changlong Xu Qiliang
Voorafgegaan deur	Hu Jintao
Voorsitter van die VRS se Sentrale Militêre Kommissie
Ampsbekleër
Termynaanvang 14 Maart 2013
Voorafgegaan deur	Fan Changlong Xu Qiliang
Opgevolg deur	Hu Jintao
Eerste Sekretaris van die Sentrale sekretariaat van die Kommunistiese Party van China
Ampstermyn 22 Oktober 2007 – 15 November 2012
President	Hu Jintao
Voorafgegaan deur	Zeng Qinghong
Opgevolg deur	Liu Yunshan
Vise-President van die Volksrepubliek China
Ampstermyn 15 Maart 2008 – 14 Maart 2013
President	Hu Jintao
Voorafgegaan deur	Zeng Qinghong
Opgevolg deur	Li Yuanchao
President van die KPC se Sentrale Party-skool
Ampstermyn 22 Desember 2007 – 15 Januarie 2013
Vise	Li Jingtian
Voorafgegaan deur	Zeng Qinghong
Opgevolg deur	Liu Yunshan
Persoonlike besonderhede
Gebore	15 Junie 1953 (1953-06-15) (71 jaar oud) Beijing, Volksrepubliek China
Politieke party	Kommunistiese Party van China
Eggenoot/-note	Peng Liyuan
Kind(ers)	1
Alma mater	Beijing 101 Middeskool Tsinghua Universiteit

Xi Jinping (Chinees: 习近平; gebore op 15 Junie 1953) is die algemene sekretaris van die Kommunistiese Party van China (KPC), die president van die Volksrepubliek China^[1] en voorsitter van die land se Sentrale Militêre Kommissie. As algemene sekretaris is hy ook 'n lid van die KPC Politburo, China se hoofbesluitnemende liggaam.^[2]

Xi is op 15 Junie 1953 in Beijing, China gebore.^[3] Hy is die seun van die veteraankommunis, Xi Zhongxun. Sy pa is tydens die Kulturele Rewolusie vervolg, maar het in die 1970's as partysekretaris na 'n suidelike provinsie teruggekeer en was 'n steunpilaar van die destydse leier Deng Xiaoping.

Die jong Xi is tydens die Kulturele Rewolusie na die platteland gestuur en het jare lank in die dorpie Liangjiahe gewoon, en was afhanklik van selfstudie. Deur die rehabilitasie van sy pa kon hy chemie aan die Tsinghua Universiteit studeer. Gedurende sy studentedae het hy vir 'n paar weke by 'n landboufamilie in Iowa gebly. Hier het hy ervaar wat die Amerikaanse droom is, wat 'n bron van inspirasie vir sy politieke slagspreuk, die "Chinese droom", geword het (wat sedert 2013 deur die party gebruik word).

Hierna begin sy politieke loopbaan wat gelei het tot partyleierskap in die oostelike provinsies Fujian, Zhejiang en Sjanghai. In Maart 1998 word hy 'n lid van die Nasionale Volkskongres. Xi was tussen 1999 en 2002 die goewerneur van Fujian. Tussen 2002 en 2007 was hy goewerneur en hoof van die KPC-party in Zhejiang. Na die afdanking van Chen Liangyu, is Xi na Shanghai verplaas en was vir 'n kort tyd in 2007 die sekretaris van die party. Xi is in Oktober 2007 tot die sentrale leierskap bevorder en opgelei om Hu Jintao op te volg. Hy is in Maart 2008 as vise-president van die Volksrepubliek aangestel. In Oktober 2010 is hy as vise-voorsitter van die party se militêre komitee verkies, 'n posisie wat hom groot mag gegee het oor die militêre apparaat, en wat gewoonlik die intreestap is vir die hoogste leierskap.

Op 15 November 2012 is Xi Jinping tot algemene sekretaris van die Kommunistiese Party van China en voorsitter van die Sentrale Militêre Raad verkies.^[4] Op 14 Maart 2013 is hy tot president van die Volksrepubliek China verkies. Hy het die versterking van die posisie van die party sy prioriteit gemaak. In Oktober 2017 aanvaar Xi sy tweede termyn as Algemene sekretaris, en die politieke teorie "Xi Jinping Thought" word in die party se grondwet geskryf.

Xi stel homself voor as 'n beskeie leier, wat hom met baie Chinese mense gewild maak in teenstelling met meeste van sy voorgangers. Die aanvang van hierdie beeld was in Desember 2013 toe die president sy middagete in 'n goedkoop restaurant in Beijing gekoop het. Xi staan in die ry, bestel 'n eenvoudige ete en eet saam met die ander gaste; iets wat Chinese mense nie van hul leiers gewoond is nie.^[5] Terselfdertyd is daar veel meer as dié van sy twee voorgangers, Jiang en Hu, van persoonverheerliking sprake by Xi. Hy word soms Xi Dada ('Oom Xi') genoem, hoewel hierdie naam later uit die guns val.^[6][7]

Intern fokus Xi op die bekamping van formalisme, burokrasie, hedonisme en verkwisting. Die stryd teen korrupsie is ook deel hiervan. 'n Antikorrupsieveldtog is van stapel gestuur, insluitend die gebruik van shuanggui, 'n prosedure teen korrupsie binne die party waar partylede hul misstappe moet erken. Baie duisende partyamptenare is geïnterneer, en is bevraagteken en mishandel vir 'n lang tyd sonder enige wettige beskerming of hulp. Die mishandeling is soms so ernstig dat die ondervraagde sterf.^[8] Nadat die bekentenisse aldus toegepas is, volg veroordelings en lang tronkstraf. Hoë partyamptenare is ook nie gespaar nie. Byvoorbeeld, Zhou Yongkang, voormalige minister en politburo-lid, is in 2015 skuldig bevind aan korrupsie as gevolg van 'n shuanggui-ondersoek.^[9] Omdat die korrupsie in die Kommunistiese Party wydverspreid was en tot groot ergernis onder die bevolking gelei het, het die veldtog die gewildheid van Xi onder die bevolking verhoog.

Ekstern, onder leiding van Xi, probeer die party sy ideologiese greep op die Chinese samelewing verhoog, onder andere deur aktiviste, prokureurs en joernaliste te teiken wat nie aan die partylyn wil voldoen nie. Die beheer oor die Internet deur die Chinese regering, insluitend deur middel van internetsensuur, het ook verder toegeneem onder Xi se bewind.^[10] Daarbenewens verhoog die druk op die Christendom in China onder die bewind van Xi.

Op 1 Augustus 2017, tydens die 90ste herdenking van die Volksbevrydingsleër, het hy gesê: ^[11]

Om 'n sterk leër te bou, moet ons onverbiddelik aan die absolute leierskap van die Party oor die gewapende magte vashou en verseker dat die weermag van die volk altyd die Party volg.

In Maart 2018 het die 13de Chinese volkskongres die bepalings geskrap dat iemand slegs twee termyne president kan wees. Dit het dit moontlik gemaak vir Xi om na 2023 as president aan te bly, wanneer sy tweede termyn verstryk. Die besluit word algemeen gesien as 'n teken van die mag van Xi, wat sedert Mao Zedong as die sterkste leier in China beskou word.^[12]

Op 2 Januarie 2019 het Xi 'n toespraak gelewer dat China 40 jaar vroeër, op 1 Januarie 1979, besluit het om op te hou om op 'n aantal Taiwanese eilande, die Matsu-argipel en Kinmen, van die Chinese kus te skiet. Xi het gesê hy wou 'n vreedsame hereniging met Taiwan hê, maar het nie geweld uitgesluit nie.^[13] Hy het gesê dat Taiwan weer na China moet "luister".^[13] Xi het beklemtoon dat hy nie buitelandse inmenging in Taiwan sal duld nie omdat dit 'n interne saak is. Xi se stellings was meer dreigend as normaalweg. Tsai Ing-wen, die Taiwannese president, het in 'n opmerking gesê dat Taiwan nie deel sal word van een groot China nie.^[14] In 2016 het China alle amptelike bande met Taiwan verbreek nadat Tsai Ing-wen as die Demokratiese Progressiewe Party (DPP) se president verkies is.

Xi was voorheen getroud met Ke Lingling, die dogter van Ke Hua, 'n ambassadeur in Brittanje in die vroeë 1980's. Hulle is binne 'n paar jaar geskei. Die twee het gesê dat hulle "byna elke dag" baklei, en na die egskeiding het Ke na Engeland getrek.

Xi het in 1987 met die bekende Chinese sangeres Peng Liyuan getrou. Peng Liyuan, 'n huishoudelike naam in China, was beter bekend aan die publiek as Xi voor sy politieke vooruitgang. Die egpaar het dikwels uitmekaar geleef, hoofsaaklik as gevolg van hul geskeide werkslewe. Xi en Peng het 'n dogter genaamd Xi Mingze, wat in die lente van 2015 aan die Harvard Universiteit gegradueer het. By Harvard het sy 'n pseudoniem gebruik en in sielkunde en Engels gestudeer. Xi se familie het 'n huis in Jade Spring Hill, 'n tuin- en woongebied in die noordweste van Beijing, bestuur deur die sentrale militêre komitee.

Peng het Xi as hardwerkend en beskeie beskryf: "As hy by die huis kom, het ek nog nooit die gevoel gehad dat daar 'n leier in die huis is nie, in my oë is hy net my man". Peng het 'n meer sigbare rol gespeel as China se "Eerste Dame" in vergelyking met haar voorgangers; Sy het die ontmoeting met die Amerikaanse Eerste Dame Michelle Obama tydens haar hoëprofielbesoek aan China in Maart 2014 georganiseer. Xi is in 2011 beskryf in die Washington Post deur diegene wat hom as "pragmaties, ernstig, versigtig, hardwerkend, beskeie en terughoudend" ken. Hy is beskryf as 'n goeie soeker vir oplossings van probleme en "oënskynlik ongeïnteresseer in die eienskappe van 'n hoë funksie". Hy is bekend as 'n bewonderaar van Amerikaanse films soos Saving Private Ryan, The Departed en The Godfather. Hy het ook die onafhanklike rolprentmaker Jia Zhangke geprys.

In Junie 2012 het Bloomberg berig dat lede van Xi se uitgebreide familie beduidende sakebelange het, hoewel daar geen bewyse was dat hy ingemeng het om hulle te help nie. Die Bloomberg webwerf is geblokkeer op die vasteland van China in reaksie op die artikel. Sedert Xi 'n teenkorrupsieveldtog begin het, het The New York Times berig dat lede van sy familie hul besigheids- en eiendomsbeleggings in 2012 verkoop het. Familielede van hooggeplaaste Chinese amptenare, insluitend sewe huidige en voormalige leiers van die Politburo van die Kommunistiese Party van China, word in die Panama-dokumente genoem, insluitende Deng Jiagui, die swaer van Xi. Deng het twee posmaatskappye in die Britse Maagde-eilande gehad, terwyl Xi 'n lid was van die Staande Komitee van die Politburo, maar dit is gesluit toe Xi die algemene sekretaris van die Kommunistiese Party in November 2012 geword het.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Xi Jinping.