Universiteit Stellenbosch

Universiteit Stellenbosch
Universiteit Stellenbosch Logo
Leuse:	Pectora roborant cultus recti
Leuse in Afrikaans:	'n Goeie opvoeding versterk die gees
Leuse in Engels:	A sound education strengthens the spirit
Gestig:	1866
Tipe:	Openbare universiteit
Befondsing:	R1,5 miljard[1]
Kanselier:	Edwin Cameron
Vise-kanselier:	Wim de Villiers
Rektor:	Wim de Villiers
Personeel:	939[2]
Studentetal:	27 823
Voorgraadse studente:	17 970
Nagraadse studente:	9 853
Ligging:	Stellenbosch, Wes-Kaap 33°55′48.27″S 18°51′53.01″O / 33.9300750°S 18.8647250°O / -33.9300750; 18.8647250
Kampus:	2 voorstedelike en 2 stedelike
Kleure:	Maroen
Bynaam:	Maties
Gelukbringer:	Pokkel[3]
Affiliasies:	AAU, ACU, CHEC, HESA, IAU
Webtuiste:	sun.ac.za

Die Universiteit Stellenbosch (US) is 'n Suid-Afrikaanse universiteit, geleë in die Boland streek van die Wes-Kaap.

Die instelling is in 1865 gestig as Openbare Skool, maar is in 1866 herdoop as die Stellenbossche Gymnasium. In 1874 kom die sogenaamde Arts Department van die Stellenbosch Gymnasium tot stand met 'n leerlingtal van 120, en word amptelik as Kollege verklaar in 1881.

Danksy 'n ruim skenking deur mnr Jan Marais van Coetzenburg, wat in sy testament £100 000 vir hoër onderwys op Stellenbosch nagelaat het, kon die inrigting onafhanklike status as universiteitsinrigting verkry. Die Universiteitswet is in 1916 deur die Unie-parlement aangeneem. Op 2 April 1918 het hierdie wet in werking getree en is die Victoria Kollege deur die Universiteit van Stellenbosch vervang. Die totale getal ingeskrewe studente aan die Kollege in die jaar voor sy verhoging tot Universiteit, het 503 beloop. In dieselfde jaar het die doserende personeel uit 40 lede bestaan, van wie 22 professore en 18 lektore was.

Namate nuwe behoeftes in verband met die opleiding van studente ontstaan het, is daar aan die Universiteit van Stellenbosch nuwe fakulteite en afdelings gestig; vandag beskik die universiteit oor tien fakulteite. Duisende mense het al op Stellenbosch gestudeer en uitgegaan om 'n waardevolle bydrae in die praktyk te lewer. Op talle terreine van die samelewing speel oudstudente van Stellenbosch 'n belangrike rol. Sonder hulle sou Suid-Afrika vandag baie armer gewees het. Vandag word die Universiteit gereken onder die voorste universiteite in die suidelike halfrond en blink dit uit op die terrein van die onderrig, navorsing en gemeenskapsdiens.

Die Victoria College het Stellenbosch se destydse munisipale wapen gebruik, met die bykomende wapenspreuk "Pectora roborant culturis recti". Op die vooraand van universiteitswording in 1918 is 'n nuwe wapen in gebruik geneem.^[4] Dit is in 1939 by die Departement van Binnelandse Sake geregistreer.^[5] Die wapen kan soos volg geblasoneer word : Gevierendeel, I en IV in goud drie rooi torings; II in blou die kop van Minerva in silwer; III in blou drie gestingelde en geblaarde silwer akkers; op 'n swart binneskild 'n ope boek van silwer. Die helmteken is 'n hand wat 'n brandende fakkel vashou. Die bestaande wapenspreuk is behou.

US-studente staan bekend as Maties.

• Agriwetenskappe
• Fakulteit Ekonomiese en Bestuurswetenskappe
• Fakulteit Gesondheidswetenskappe
• Fakulteit Ingenieurswese
• Krygskunde
• Lettere en Sosiale Wetenskappe
• Natuurwetenskappe
• Opvoedkunde
• Regsgeleerdheid
• Teologie

Manskoshuise

Wilgenhof is die oudste universiteitskoshuis in Afrika en is in 1913 geopen

Dameskoshuise

Gemengde Koshuise

Studentegemeenskappe (klusters) Koshuise en Privaat Studente Organisasies (PSO’s) word in klusters gegroepeer om studentegemeenskappe te vorm. Vir elke kluster word ’n fasiliteit opgerig wat as ’n naaf (hub) bekend staan. Twee klusterfasiliteite is reeds opgerig, naamlik amaMaties en Wimbledon. Hier kan dagstudente, net soos koshuisstudente, etes koop, aan mentorgroepe deelneem en tyd tussen klasse by ’n goed toegeruste plek met internettoegang deurbring.^[6]

Klusters op die Stellenbosch-kampus

• amaMaties
• Rubix
• Validus
• VicMeyr
• Victoria
• Wimbledon

Kluster op die Tygerberg-kampus

• Tygerberg

^[7]

Rektor
	Periode	Van	Naam	Geboortedatum	Sterfdatum
1	1919-1925	Cillié	Gabriël Gideon	10 September 1870	1 April 1958
	1925-1934	Geen
2	1934-1955	Wilcocks	Raymond William	23 Januarie 1892	16 Maart 1967
3	1955-1970	Thom	Hendrik Bernardus	31 Desember 1905	4 November 1983
4	1970-1979	de Villiers	Jan Naude	17 Augustus 1923
5	1979-1993	de Vries	Michiel Josias	5 Mei 1933	5 Julie 2002
6	1993-2002	van Wyk	Andreas Hercules	17 September 1941
7	2002-2007	Brink	Chris	31 Januarie 1951
8	2007-2014	Botman	Hayman Russel	18 Oktober 1953	28 Junie 2014
9	2014-	de Villiers	Willem Johan Simon	26 September 1959

Kanselier
	Periode	Van	Naam	Geboortedatum	Sterfdatum
1	1918-1919	Marais	Johannes Izak	23 Augustus 1848	27 Augustus 1919
2	1919-1931	Vos	Pieter Jacobus Gerhard	29 Oktober 1842	31 Oktober 1931
3	1931-1932	de Villiers	Jacob Abraham Jeremias	14 Desember 1868	16 September 1937
4	1932-1939	Moorrees	Adriaan	18 Augustus 1855	17 November 1938
5	1939-1941	Kestell	John Daniel	15 Desember 1854	9 Februarie 1941
6	1941-1959	Malan	Daniël Francois	22 Mei 1874	7 Februarie 1959
7	1959-1968	Dönges	Theophilus Ebenhaezer	8 Maart 1898	10 Januarie 1968
8	1968-1983	Vorster	Balthazar Johannes	13 Desember 1915	10 September 1983
9	1983-1983	Thom	Hendrik Bernardus	31 Desember 1905	4 November 1983
10	1984-1988	Botha	Pieter Willem	12 Januarie 1916	31 Oktober 2006
11	1988-1998	van der Horst	Johannes Gerhardus	19 September 1919	23 April 2003
12	1998-2008	Botha	Elizabeth	19 November 1930	16 November 2007
13	2008-2009	Slabbert	Frederik Van Zyl	2 Maart 1940	14 Mei 2010
14	2009-2019	Rupert	Johann Peter	1 Junie 1950
15	2019-	Cameron	Edwin	15 Februarie 1953

In 2015 het 'n bestuurspan onder leiding van Wim de Villiers beslis dat "alle onderrig aan die Universiteit Stellenbosch in Engels gefassiliteer sal word" en dat "aansienlike akademiese ondersteuning volgens studente se behoeftes in ander Suid-Afrikaanse tale beskikbaar gestel sal word".^[8] In 2017 word die Universiteit se Taalbeleid, wat in 2016 hersien is, toegepas. Die hersiene beleid stel Engels as onderrigtaal op dieselfde vlak as Afrikaans en het hewige polemiek ontlok. Die US bied steeds onderrig in Afrikaans aan.^[9] Die Grondwetlike Hof se beslissing in Gelyke Kanse en Andere v Voorsitter van die Senaat van die Universiteit van Stellenbosch en Andere (gelewer op 10 Oktober 2019) het egter Afrikaans se toekoms as voer- en kultuurtaal aan dié staatsinstelling die nekslag toegedien.^[10]

Twee damesstudente het hulself in 2016 gegrimeer om soos ruimtewesens te lyk. Die US-bestuur het op grond van foto’s geoordeel dat hulle hulle gesigte swart gesmeer het. Die twee dames is daarna uit 'n US-koshuis geskors. Die gebeure staan as die persgesig-insident of swartgesig-herrie bekend, waar dit skynbaar onverskoonbaar vir wit mense is om hulle soos swart mense te vermom.^[11]

'n Soortgelyke foto het in 2014 opslae gemaak toe twee US-studente hul gesigte swart gesmeer het om soos die tennis-susters Venus en Serena Williams te lyk. Die universiteit het destyds besluit om nie dissiplinêr op te tree nie, maar eerder die voorval vir “versoening” aan te wend.

• Instituut vir Toekomsnavorsing
• Lys van universiteite in Suid-Afrika

• Hermann Giliomee (13 September 2018). "Die US draai sy rug op Afrikaans as doseertaal". LitNet. Besoek op 16 September 2018.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Universiteit Stellenbosch.

• Amptelike webwerf van die Universiteit van Stellenbosch
• Amptelike geskiedenis op die Universiteit se webwerf Geargiveer 15 September 2012 op Wayback Machine