Scheeliet
| Scheeliet | |
|---|---|
| |
| Scheeliet op kwarts | |
| Formule | CaWO4 |
| Onsuiwerhede | Mo,Nb, Ta |
| Nickel-Strunz (10) | 7.GA.05 |
| Kleur | taankleurig, goudgeel, kleurloos, wit[1] |
| Streep | wit |
| Hardheid | 4,5 - 5 (Mohs) |
| Digtheid | 6,1 g/cm3 |
| Dubbelbreking | eenassig (+) |
| RI-waardes | nω = 1.918 - 1.921 nε = 1.935 - 1.938 |
| Ruimtegroep | I4₁/a |
| Strukturbericht-kode | H4 |
| Eenheidsel | a = 5.2429(3) Å, c = 11.3737(6) Å |
| |
| * Lys van minerale | |
Portaal  Geologie
| |
Scheeliet is 'n mineraal met die chemiese formule CaWO4. Dit is 'n wolfram-erts. Een van sy kenmerke is dat dit blou fluoresseer onder UV-lig.
Scheeliet is genoem na die Sweede chemikus Carl Wilhelm Scheele (1742-1786) wat ook die element wolfram hieruit vrygestel het.
Dit kom in hornfels in kontak met metamorfe gesteentes, in graniet-pegmatiete en in epitermiese are voor. Dit vorm 'n oplossingsreeks met powelliet (CaMoO4).[2]
Kristalstruktuur
[wysig | wysig bron]Scheeliet se tetragonale struktuur is die argetipe van die strukturbericht-klassifikasie se H4-struktuur.[3]In hierdie struktuur het die wolframatoom ongeveer 'n tetraëdriese koördinasie deur suurstof en hierdie WO4-tetraëder vorm 'n wolframaatioon. Die kalsiumatome het 'n agtvoudige koördinasie en is omring deur 'n vervormde vierkante antiprisma van suurstofatome. Die wolframaatione deel net hoekpunte met die CaO8-antiprisma's. Die antiprima's deel rande met mekaar en vorm ovale ringe met ses lede rondom die wolframaatione.[4] Daar is talle wolframate en ander verbindings wat die scheeliet-tipe struktuur het.
Fase-oorgang
[wysig | wysig bron]Sintetiese enkelkristalle van scheeliet kan m.b.v. die Czochralski-metode vervaardig word. Navorsing aan sintetiese scheeliet by hoë druk het uitgewys dat by 'n druk van 11,3 GPa 'n fase-oorgang plaasvind na die fergusoniet-struktuur wat van die tweede orde en daarmee volledig omkeerbaar is. Die nuwe struktuur het 'n laer monokliene struktuur. Die wolframaat-tetraëders vervorm effens, maar die groot verandering is in die kalsium-omringing. Twee van die agt suurstofatome verkry 'n baie groter afstand tot die kalsiumatoom en die omringing word effektief sesvoudig pleks van agtvoudig. Die vervorming vind vanweë die twee orde-aard van die oorgang geleidelik plaas. Sintetiese SrWO4-kristalle wat ook die H4-struktuur het, ondergaan dieselfde oorgang by 'n effens laer druk van 10,1 GPa.[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "mindat" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2020.
- ↑ "Minerals.net" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Junie 2018. Besoek op 1 Augustus 2017.
- ↑ Studies on silicon carbide Lewis S. Ramsdell.
- ↑ Steven Dutch U. Wisconsin.
- ↑ High-pressure structural study of the scheelite tungstates CaWO4 and SrWO4 D. Errandonea, J. Pellicer-Porres, F. J. Manjón, A. Segura, Ch. Ferrer-Roca, R. S. Kumar, O. Tschauner, P. Rodríguez-Hernández, J. López-Solano, S. Radescu, A. Mujica,A. Muñoz, G. Aquilanti Physical Review B, 2005.
