Albanië

Albanië (Albanees: Shqipëria), officieel de Rippebliek Albanië, is 'n land in 't wessen van de Balkan. Den oôdstad is Tirana. Albanië hrens in 't noôrn an Montenehro en Servië, in 't oôssen an Noôrd-Macedonië en Kosovo en in 't zuudoôssen an Hriek'nland. In 't wessen hrens 't et an de Adriaotische en de Ionische Zeê. Albanië is een van de ermere lan'n van Europa.

In Albanië leven in de tied van de Ouwe Hriek'n de Illyriërs en de Thraciërs, en laeter kwamm'n ze onder 't bewind van de Romein'n, de Byzantijn'n en uutèndelijk de Ottomaonen. Albanië was eêuwenlange een uut'oek van 't Ottomaonse Riek en in 1912 wier Albanië onof'ankelijk.

In 1916 wier Albanië bezet deur beie Oesteriek-Honharije en Bulharije, respectievelijk in 't noôrn en 't oôssen van 't land, en behon Montenehro de stad Shkodër te belehern. In 1922 waeren aole volkern, as lessen de Italiaonen, wihetrokk'n en in 1925 wier Albanië een rippebliek. In 1928 wier 't een konienkriek en dit duurn tot den Italiaonse beleherienge in 1939. Van 1944 tot 1961 was Albanië een satellietstaetje van de Sovjet-Unie.

In 1968 brak Albanië mie 't Warschaupact en sloot 't et een bondhenootschap mie China, en 't land wier communistisch. Pas in 1992 kwam der een democraotie in Albanië.

Albanië is een Balkanland en lei in een vrie woest en berhachtig hebied. 't Oôgste punt is de Korab (2764 m), vlakbie de hrens mie Macedonië. De kussen an de Adriaotische Zeê bin vruchtbaer. Albanië ei een mediterraon klimaot mie 'eête en droôhe zeumers en milde, natte winters. Der bin ienkele rivier'n in Albanië, die an mistied onbevaerbaer bin. Dit bin de volhende:

• Drin
• Shkumbin
• Mat
• Vijose
• Seman

Een derde deêl van Albanië besti uut bos en moeras, nog een derde deêl besti uut weie en een vuufde is hecultiveerd lanschap. Hroôte steeën in Albanië bin:

• Tirana
• Durrës
• Elbasan
• Shkodër
• Vlorë
• Korçë
• Kuçovë
• Gjirokastër

Mede deur 't onherbergzaeme hebied is de bevolkieng in Albanië weinig verscheien. 95% van de bevolkieng is etnisch Albanees, 3% is Hrieks en ok zien der siheuners. De bevolkieng is overwehend islamitisch of atheïstisch, 20% is Albanees-orthodox en 10% Roôms-Katholiek. Pas vanaf 1990 zien kerk'n en moskee'n toe-estaene.

De Albanese bevolkieng hroei 't snelste van ael Europa. Ok buten Albanië zien vee Albanezen te vin'n, onder are in Kosovo en Servië. 8% van de mann'n en 22% van de vrouwen in Albanië is analfabeet.

De officiële taele van Albanië is Albanees, ok worn Macedonisch en Hrieks esproken. Ten noôrn van de rivier de Shkumbin wor 't Gehische dialect esproken, ten zuden 't Toskische dialect.

Albanië is een van de ermste lan'n van Europa en 60% van de werkènde mensen werk in de landbouw. In de diensensector werk slechs een klein percentaoge mensen. In Albanië hel een oôg werkeloôseidsciefer, oewel a dit sins den overhang van planeconomie ni markteconomie sterk is edaeld. Voeheen was aolles staetseihendom, mè sins 1992 is dat eprivatiseerd.

Vanuut Albanië worn onder are product'n as tarwe, petaoten en ketoen verandeld en ok vee delfstoffen as koper, olie, bauxiet en aordhas. De belangriekste handelspartners van Albanië zien Italië, Duutsland, Macedonië en Hriek'nland. De munteêneid is de lek (ALL), verdeêld in 100 qindarta. 1 lek is onheveêr €0,008.

Albanië is onderverdeêld in 12 prefectuur'n die an op ulder burte wee onderverdeêld zien in 36 district'n. De prefectuur'n zien:

• Berat
• Dibër
• Durrës
• Elbasan
• Fier
• Gjirokastër
• Korçë
• Kukës
• Lezhë
• Shkodër
• Tirana
• Vlorë

't Udihe politieke systeem van Albanië is een rippebliek mie 1 Kaemer, wivan de leed'n deur 't volk voe vier jaer worn verkozen. De president wor voe vuuf jaer deur 't parlement verkozen, de premier wor deur de president anesteld. Den udihe president van Albanië is Bamir Topi.

't Wehennet van Albanië besli 18.000 km, iervan is 5.400 km heasfalteerd. In 2006 wiern drie nieuwe snelwehen aneleid: 1 noôrd-zuud van Hani i Hotit ni Sarandë, 1 oôst-west van Bilisht ni Durrës en 1 van Durrës ni Kukës.

't Spoôrwehennet van Albanië meet 677 km spoôr, mè de staet van de spoôrwehen is slecht. Ok is der in Tirana de Tirana Rinas Mother Teresa-luchtaeven, en tevens is der Kukës Airport. Verbindiengen per veerboôt zien der vanuut Sarandë ni Korfu, vanuut Durrës ni Bari (Italië) en vanuut Durrës of Vlorë ni Brindisi (Italië).

• Enver Hoxha
• Luan Krasniqi
• Alfred Moisiu
• Edi Rama
• Albert Dervishaj (Kosso)

• Lieste van staets'oôden Albanië
• Lieste van plekken in Albanië