Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Hormony nadnerczy wpływają nie tylko na metabolizm czy poziom sodu i potasu w organizmie. Bez ich udziału niemożliwy byłby rozwój niektórych cech płciowych. Mają działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne.
Nadnercza (gruczoły nadnerczy) są parzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego, umiejscowionym zaotrzewnowo, nad nerkami. Waga gruczołu nie przekracza 10-18 gramów. Nadnercza zbudowane są z dwóch elementów - kory i rdzenia.
Pierwszy z nich stanowi ok. 80-90 proc. całego gruczołu i złożony jest z trzech warstw: kłębkowatej, pasmowatej, siatkowatej. Kora odpowiada za "produkcję" trzech rodzajów hormonów:
- glikokortykoidy (np. kortyzol)
- mineralokortykoidy (aldosteron)
- hormony płciowe (w niewielkiej ilości, przede wszystkim androgeny, czyli testosteron i androsteron; odpowiadają one za prawidłowy rozwój męskich cech płciowych)
Rdzeń odpowiada za wytwarzanie katecholaminy, w tym adrenaliny. Ten ostatni hormon jest wydzielany nieustannie w bardzo małych ilościach. Dopiero pod wpływem silnych emocji np. strachu lub gniewu jego stężenie we krwi wzrasta.
Podstawowym zadaniem hormonów wytwarzanych przez nadnercza jest regulacja i utrzymanie równowagi wodno-mineralnej. Dodatkowo łagodzą dolegliwości długotrwałego stresu oraz podnoszą stężenie glukozy we krwi.
Rdzeń w niedużych ilościach wytwarza również dopaminę oraz noradrenalinę.
To, co najlepsze w nadnerczach - kora
Wydzielane przez nadnercza hormony pełnią w organizmie człowieka szczególne zadania. To, one odpowiadają za zdenerwowanie czy gniew. Do najważniejszych wydzielanych przez nie substancji należy kortyzol oraz adrenalina.
Kortyzol , czyli hormon stresu, to naturalny związek chemiczny zaliczany do naturalnych hormonów steroidowych. Charakteryzuje się tzw. dobowym rytmem wydzielania, dlatego jego stężenie jest najwyższe o godzinie 8 rano, a najniższe ok. północy. Kortyzol, w przeciwieństwie do innych hormonów steroidowych, ma wpływ na poziom glukozy we krwi. Odpowiada za jej wzrost np. w stresujących momentach. Dodatkowo ma właściwości przeciwzapalne (bardzo często wchodzi w skład silnych leków przeciwzapalnych) oraz zatrzymuje sól w organizmie. Uwalnia aminokwasy, przyspiesza glukoneogenezę ("przemianę" niecukrowych substancji w glukozę), zmniejsza zużycie glukozy przez mięśnie szkieletowe oraz przyspiesza rozkład kwasów tłuszczowych.
Aldosteron reguluje i utrzymuje właściwy poziom wody oraz soli mineralnych w organizmie. Oddziałuje na kanaliki nerkowe zwiększając wchłanianie soli sodowych i ogranicza ich wydalanie wraz z moczem. Decyduje również o jego składzie. Zmniejsza ilość przepływającej przez nerki krwi, a tym samym spada ilość wydalanego moczu . Wpływa również na procesy transportowe w nerkach .
To, co najlepsze w nadnerczach - rdzeń
Katecholaminy to grupa hormonów wytwarzanych przez rdzeń nadnerczy. Najistotniejsze dla prawidłowego funkcjonowania organizmu są trzy z nich adrenalina, dopamina i noradrenalina.
Adrenalina , inaczej epinefryna odpowiada przede wszystkim za reakcję organizmu na stres czy zagrożenie. Przyśpiesza bicie serca (poprawia także jego pojemność minutową i w niewielkim stopniu rozszerza naczynia wieńcowe), zwiększa ciśnienie krwi, rozszerza źrenice oraz oskrzela (ułatwia i przyspiesza oddychanie). Dodatkowo adrenalina reguluje poziom glukozy we krwi oraz hamuje perystaltykę jelit. Podawana jest w czasie reanimacji oraz przy wstrząsach anafilaktycznych. Dopamina - wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu ruchu (jej niedobór występuje m.in. u chorych na Parkinsona), odpowiada za emocje oraz reguluje stężenie innych hormonów (przede wszystkim prolaktyny). Dzięki niej podnosi się ciśnienie tętnicze oraz siła skurczu mięśnia sercowego. Ta funkcja dopaminy wykorzystywana jest w leczeniu wstrząsów septycznych, kardiogennych oraz pourazowych.
Noradrenalina - ma działanie podobne do adrenaliny, wytwarza go zarówno rdzeń nadnerczy i jądro pnia mózgu. Hormon silnie oddziałuje na układ krążenia, powoduje wzrost ciśnienia tętniczego rozkurczowego oraz skurczowego. Wpływa na nerwy współczulne w jelitach dzięki czemu obniża napięcie toniczne oraz tzw. ruchy robaczkowe.
