Zarządzanie gospodarcze w UGW

EBC działa w ramach unii gospodarczej i walutowej (UGW) Unii Europejskiej.

Wielopoziomowa struktura zarządzania

Wraz z wprowadzeniem euro kompetencje do prowadzenia polityki pieniężnej i kursowej zostały przekazane EBC. Natomiast polityka gospodarcza – np. rynku pracy lub fiskalna – nadal jest głównie w gestii rządów krajowych.

Wielopoziomowa struktura zarządzania UGW wynika m.in. z rzeczywistości gospodarczej: wspólna waluta i wspólny rynek unijny zwiększyły współzależność gospodarek europejskich. Wzajemne powiązania między państwami członkowskimi – zwłaszcza w obrębie unii walutowej – sprawiają, że decyzje polityczne i zmiany sytuacji gospodarczej w jednym z nich mocno oddziałują na inne.

Koordynacja polityk krajowych

W obrębie UGW polityki krajowe podlegają europejskiemu systemowi koordynacji i nadzoru. Służy to ich nakierowaniu na zrównoważony rozwój i budowanie odporności, co przyczynia się do sprawnego funkcjonowania UGW oraz zwiększa skuteczność polityki pieniężnej w utrzymywaniu stabilności cen.

Ponadto jeśli państwa członkowskie będą reagować w sposób skoordynowany na szok gospodarczy dotykający wszystkich lub większości członków unii walutowej, mają większe szanse go uniknąć lub złagodzić jego skutki.

Pakt stabilności i wzrostu

Pakt stabilności i wzrostu został uchwalony w 1997 roku w celu wzmocnienia przepisów Traktatu dotyczących zrównoważonych finansów publicznych. Zdrowe finanse publiczne pomagają w osiąganiu innych ważnych celów, np. w utrzymaniu silnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego, a tym samym sprzyjają powstawaniu nowych miejsc pracy.

Europejski semestr

Unijny nadzór nad polityką gospodarczą poszczególnych państw członkowskich odbywa się w rocznym cyklu nazywanym „europejskim semestrem na rzecz koordynacji polityki gospodarczej”. Ta procedura została wprowadzona, żeby zsynchronizować unijny nadzór nad polityką fiskalną i gospodarczą, które pod względem prawnym pozostają od siebie odrębne.

Jednoczesna ocena tych polityk ma zapewnić większą spójność procesów nadzorczych i dać całościowy obraz gospodarek państw członkowskich i zależności między nimi.

Procedura dotycząca zakłóceń równowagi makroekonomicznej

Celem tej procedury jest rozpoznawanie i niwelowanie nierównowagi makroekonomicznej oraz spadku konkurencyjności. Zakłóceniom równowagi należy przeciwdziałać, ponieważ w tej sposób zwiększa się odporność gospodarczą strefy euro i zapobiega kryzysom.

Dokończenie budowy UGW

Pomimo różnych ulepszeń wprowadzonych w ostatnich latach struktura zarządzania gospodarczego w UGW nadal ma słabe punkty.

Koordynacja decyzji w zakresie polityki gospodarczej na poziomie europejskim jest prowadzona w sposób „miękki”, czego skutkiem mogą być rozbieżności w jej realizacji. Dlatego trzeba nadal pracować nad ukończeniem struktury UGW.

W latach 2012 i 2015 EBC uczestniczył w pracach nad projektem pogłębienia UGW, których wynikiem było wydanie tzw. sprawozdania pięciu przewodniczących, czyli dokumentu "Dokończenie budowy europejskiej unii gospodarczej i walutowej". Przedstawiono w nim główne zasady i działania konieczne do ukończenia budowy UGW, podzielone na cztery grupy: autentyczna unia gospodarcza, unia finansowa, unia fiskalna i unia polityczna. Sprawozdanie obejmuje działania planowane na krótki i długi okres, które powinny zostać podjęte do roku 2025. Stanowi zatem szczegółowy program pogłębienia UGW – zarazem ambitny i pragmatyczny.