Woaterratte
- Dit artikel es geschreevn in 't Ypers, en da zou best ozô bluuvn.
| Woaterratte | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 E woaterratte | |||||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Soorte | |||||||||||||||
| Ondatra zibethicus Linnaeus, 1766 |
Woaterrattn (Ondatra zibethicus), oek wel muskusrattn enoemd, zyn knoagdiern die eigentlik gin echte rattn zyn (geslacht rattus), mo woelmuuzn. 't Is d' enigste nog leevnde soorte uut 't geslacht Ondatra. Ze zyn ofkomstig uut Nôord-Amerika, mor oundertusschn leevn z' oek in Europa, Azië en Zuud-Amerika.
Beschryvienge
[bewerkn | brontekst bewerken]E woaterratte komt oungeveer 30 cantimeiters lank, me nog eki zovele derby voun ze steirt. In ‘t wilde weegn ze tusschn de 700 gram en e kilo achthounderd.
Van kleur zyn ze bruun, ol is ‘n êenn wel lichter ekleurd of ‘n aarn. Nunder vel is indeliks dikke, de twi loagn zorn dervôorn dan ze gin koud krygn in ‘t woater. ‘n Steirt is plat en kletse en zort dervôorn dan ze goed kunn zwemmn. Oek de zwemvliezn tusschn nunder têenn dienn doavôorn.
Leefgebied en verspreidienge
[bewerkn | brontekst bewerken]Ôorsprounkelik kommn woaterrattn uut Amerika, woa dan ze leevn in ‘t grotste dêel van de VS en Canada en e stiksje van ‘t nôorn van Mexico.
Nunder dik vel et dervôorn ezord dan ze styf populair kwaamn voun vestn van te moakn (eschôorn en ekleurd woarn die velln verkocht ounder de noame Hudsonzêehound) en doavôorn zyn ze z’oek begunn kwêekn in kwêkeryen in Europa, Azië en Zuud-Amerika. ‘t Moetn der verzeker êentige evlucht zyn en van ‘t êne kwam ‘t aar, ze zyn nu met indeliks vele. Deurdan der in Europa tusschn olle grôte riviern voartn egroavn zyn, wos ‘t nie moelik voun woaterrattn voun nunder leefgebied te vergrôotn.
Oloewel dan ze liefst in broekn en meissn leevn, zyn ‘t echte plangtrekkers en kommn ze nu verre overol vôorn woa dat er woater en teetn is.
Leevnswyze
[bewerkn | brontekst bewerken]Doenienge
[bewerkn | brontekst bewerken]‘t Zyn bêestn die nermaal gezien in e menage leevn (voader, moeder en kienders) en doavôorn moakn ze e nest woavan dat ‘n ingank ounder woater zit. Woaterrattn zittn styf vele in ‘t woater, ze kunn à peu près e kart ounder bluuvn.
In Amerika zyn der e masse bêestn die woaterrattn frettn, lik vossn, lynxn, beirn, wulvn en oarends. De joungsjes kunn oek epakt zyn deur snoeks en otters. Ol ier en ze vele miender bêestn die up nunder joagn en moetn ze surtout benauwd zyn van menschn.
Teetn
[bewerkn | brontekst bewerken]Z’eetn verre ollêne mo plantn, ol duvn z’oek wel eki e bêestje pakkn (lik slekkn, puudn of visseltjes). Ze leggn gin vôorroad an voun in de wienter, etwot dan bevers wel doen.
Vôortplantienge
[bewerkn | brontekst bewerken]Woaterrattn kwêekn zêre, ze kunn drie nestn ‘t joare henn, met acht joungn. In warme streekn deur het mo 6 moandn voun e joungsje voun zevve te kunn vôortplantn.
De joungsjes zyn blend an ze ebôorn zyn en oar en ze oek nie. Ze weegn toune mor e gram of 22.
Reloasche me menschn
[bewerkn | brontekst bewerken]In Amerika zyn der nie vele probleemn me woaterrattn, mor ol hier et verre iedere stee of gemêente êen of mêer rattevangers. De woaterrattn groavn diepe in d’oevers, etwot die dervôorn ku zorn dan dedie involln en ezo grôte stikkn land ounder woater ku zettn. Oek in Olland is er e masse up ejoagd, mo doa zettn ze z’oek up de menukoarte en verkoopn ze ounder de noame van woaterkeun (waterkonijn), ’t zoudt oek smoakn lik keun, ol zyn der oek die zeggn eende.
In Grôot-Brittannië en ze ze were kunn uutroein, in aar dêeln van Europa houdn ze nunder nie ol te styf bezig me ’t kokkeduunn van woaterrattn.