Noors

Noors (norsk) is e Nôord-Germoansche of Scandinoavische toale met oengeveer 4,5 miljoen sprekers. 't Is 'n officiële toale in Nôorweegn.

Noors is nauwe verwant an d' andere twêe vasteland-Scandinoavische toaln, 't Deens en 't Zweeds. De drie toaln zyn oender mekoar redelyk goed verstoanboar.

Noors hèt twêe officiële schryftoaln: Bokmål en Nynorsk. Neffest d' officiële schryftoaln zyn der vele dialectn. Alhoewel dan de mêeste dialectn mêer trekkn ip Nynorsk of ip Bokmål, wordt Nynorsk deur e minderheid van de bevolkinge (oengeveer 15%) lyk schryftoale gebruukt, de reste gebruukt Bokmål.

Noors wordt geschreevn mè 't Deens-Nôors alfabet, die 29 letters bevat, met achter de z de drie letters: æ, ø en å. De letters c, q, w, x en z wordn, lyk in 't Deens, allêne gebruukt in lêenwoordn.

Oorsproenkelyk wierd in al de Scandinoavische landn dezelfste toale gesprookn: Oernoors en (vanof ca. 700) Oudnoors. Roend 1350, achter e pestepidemie, kwamt er 'n aparte Noorsche toale, 't Middelnoors. Die toale goenk in ca. 1525 over in modern Noors. 't Runenschrift wierd gebruukt lyk schryftoale toet in de middelêeuwn en ton geleidelyk an vervangn deur 't Latyns schrift.

Kenmerknd vo 't Noors is da 't e tôontoale is. Der bestoan twêe tôonn. Veranderingn in tôonhoogte by 't uutspreekn van êen en dezelfste lettergrepe, kan de betêkenisse van 't woord verandern. Da komt omda 't Noors zogezeide 'stille' letters kent, die in bepoalde gevalln nie uutgesprookn wordn: d, t, g, h.

Zie de Noorsche (bokmål) uutgoave van Wikipedia.

Zie de Noorsche (nynorsk) uutgoave van Wikipedia.