Arekip

Arekip
Arequipa
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Peru
Eläjiden lugu (2015)	869,351 ristitud
Pind	69 km²
Pämez'	Omar Hulio Kandia Akuilar; (2019—)
Telefonkod	+51-(0)54
Aigvö	UTC−5

Arekip (isp.: Arequipa [aɾeˈkipa], aimar.: Arequipa, keč.: Ariqipa) om lidn Perun suves. Se om valdkundan kahtenz' surtte ižandusen keskuz Lim-pälidnan jäl'ghe. Om ühtennimižen agjan administrativižeks keskuseks.

Istorii

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1540 ispanijalaižil. Sen alangišt om elänzoittud 6.-7. voz'sadaspäi edel meiden erad vai aigemba. Vl 1868 Arekip oli pandud mantazole manrehkaidusel i sid' rekonstruiruidud kut oli ende. Lidnan istorine keskuz mülüb UNESCO:n Mail'man jäl'gusen nimikirjuteshe vspäi 2000.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Andiden pautkidenno, läz letkesišt rahvahatont Atakam-mad, 2041..2810 m korktusil, 2338 m ü.m.t. keskmäižel korktusel, Huaiko Učumajo-tahondas (isp.: Huayco Uchumayo). Čili-jogi läbitab lidnad pohjoižespäi suvhe.

Klimat om kuiv päivoikaz korktoiden mägiden. Kun keskmäine lämuz om +14..+15 C° vodes läbi. Paneb sadegid 96 mm vodes, läz ei olele niid sulakus-tal'vkus (7 mm kaikes pordos). Jäl'gmäine luja manrehkaiduz oli vn 2001 23. päiväl kezakud (7,9 ballad). Vähäaktivine Misti-vulkan (vai Guagua Putin, isp. Guagua Putina, 5822 m kortte) sijadase 17 km päivnouzmha lidnan keskusespäi, jäl'gmäine tuhkanheitand oli vl 1985, mugažo 198 vodes edel sidä.

Eläjad

Vl 2013 eläjiden lugu oli 861 145 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'. Läz 1,0 mln ristituid elädas lidnas ezilidnoidenke 3057 km² pindal (2017).

Edeline lidnan pämez' oli Alfredo Zegarra Tejada (2011−2018).

Transport

Vspäi 1871 raudte ühtenzoitab lidnad Tünen valdmeren randištonke Mol'jendo-portas. Om vaiše jüguvendoid tedme, se vedase Kusko-lidnannoks kontinentan südäimes. 1930-nzil vozil Panamerikaine avtote ühtenzoiti lidnad mail'manke. Avtobusad da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes, avtobusad-žo ajeltas lähižihe surihe lidnoihe.

Rahvahidenkeskeine Rodriges Bajonan nimed lendimport (AQP, 1,8 mln passažiroid vl 2018) sijadase 19 km lodeheze lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Čilin lidnoihe, La Pasha, Buenos Airesha, mugažo Perudme.