Zonta

Ła xonta o zonta (dita anca adision) ła xe na de łe quatro operasion fondamentałi del'aritmètega. Ła signìfega asociare un serto nùmaro de ełeminti na sołusion scoverta xontando al primo tuti i vałuri dei nùmari chei fa parte del'operasion.

Seguéndo ła scrita:

${\displaystyle a+b=c\;}$

se dixe che el tèrmine ${\displaystyle c}$ (dito suma) el vegna fora da ła xonta dei vałuri de ${\displaystyle a}$ e ${\displaystyle b}$ (chei se ciama adéndi). El ségno ${\displaystyle +}$ chel particołarixa ła xonta el se ciama pì o più. L'operasion ła pol èser łeta «${\displaystyle a}$ pì ${\displaystyle b}$ el xe uguałe a ${\displaystyle c}$», «${\displaystyle a}$ pì ${\displaystyle b}$ uguałe ${\displaystyle c}$», o, co i adéndi i xe du, «${\displaystyle a}$ pì ${\displaystyle b}$, ${\displaystyle c}$». Ła sóa operasion inversa ła xe ła sotra.

St'operasion qua ła xe interna al'insieme dei nùmari naturałi (${\displaystyle N}$) e ła xe sénpre posìbiłe. El zero el xe l'ełemento neutro.

• Propietà comutativa: se te canbi l'órdene dei adéndi, el rexultà no'l canbia. ${\displaystyle a+b=b+a}$

${\displaystyle 2+3=3+2=5\;}$

• Propietà asociativa: se te scanbi du adéndi co ła só suma, el rexultà no'l canbia. ${\displaystyle a+b+c=(a+b)+c=a+(b+c)}$

${\displaystyle 2+3+4=(2+3)+4=5+4=9\;}$

• Propietà distributiva de ła moltiplicasion verso ła xonta: ${\displaystyle k(a+b)=ka+kb}$

${\displaystyle 2\times (3+4)=2\times 7=14\;}$

${\displaystyle 2\times 3+2\times 4=6+8=14\;}$

• Sotra
• Moltiplicasion
• Divixion