İkizdere
İkizdere, (Lazca: Xuras[1]) Rize iline bağlı bir ilçedir.
| İkizdere | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Rize |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mustafa Salih Bayram |
| • Belediye başkanı | Abdi Ekşi (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 898 km² |
| Rakım | 570 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 9.809 |
| • Kır | 4,708 |
| • Şehir | 1.875 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 53650 |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
Tarih
değiştirOsmanlı döneminde, 1878'de Rize'nin sancak merkezi olması ile nahiye olmuştur. Eski adı "Yedi Köy" anlamına gelen Kura-i Seba olan İkizdere, 19. yüzyıl sonlarında Trabzon vilayetinin Lazistan Sancağındaki Rize kazasına bağlı bir nahiye merkeziydi. 15 Şubat 1916 tarihinde Rus işgaline uğrayan yöre, 11 Mart 1918 tarihinde işgalden kurtulmuştur. 1933 yılında İkizdere adını alan yerleşim, 1945'te ilçe olan Güneyce'ye bağlı bucak merkezi iken, ilçe merkezi 1952'de İkizdere’ye taşınmıştır.[2]
Coğrafya
değiştirÇamlık ve Cimil derelerinin birleştiği yerde kurulan İkizdere, adını bu derelerden almıştır. İlçe toprakları dağlıktır. Dağlar dar vadilerle parçalanmış olup yüksek kesimlerinde yaylalar bulunur. Bu yaylalar; Çağrankaya Yaylaları, Arkeleç Yaylası, Ovit Yaylası, Demirkapı Yaylası ile Şimşirli ve Ilıcaköy maden suyu kaynakları doğal güzelliklerinin başında gelmektedir.
Başlıca akarsuyu İyidere’dir. İkizdere üzerinde elektrik üretmek gayesiyle bir santral kurulmuştur. Dağlar zengin ormanlarla kaplıdır. İlçe topraklarını İkizdere sulamaktadır. Rize Dağlarından kaynaklanan Çamlık ve Cimil Dereleri ile Karadere’nin birleşmesinden oluşan İkizdere, kuzeye doğru akar ve ilçe sınırları dışına çıkar. Dağların doruklarında buz yalakları ve buzul gölleri vardır.
Ekonomi
değiştirİlçenin ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri çay ve patates olup az miktarda kivi, mısır, armut ve fındık da yetiştirilir. Yaylacılık metoduyla sığır ve koyun beslenir. Arıcılık gelişmiştir. Anzer balı meşhurdur. İlçe merkezi İkizdere kıyısında kurulmuştur. Rize-Erzurum kara yolu ilçeden geçer. İl merkezine 56 km mesafededir. Denize kıyısı yoktur. 1954’te ilçe olan İkizdere’nin belediyesi 1952’de kurulmuştur.
Ünlü Anzer balının yapıldığı Anzer Yaylası, Çamlık Mesiresi, Çağrankaya Yaylaları ve Ovit ekonomisini besler.
İklim
değiştirTipik Karadeniz iklimi hüküm sürmekte olan il, her mevsim yağışlıdır. Bitki örtüsü ormanlarla kaplı olup yüksek alanlarda iğne yapraklı ağaçlar, kızılağaç, gürgen, meşe, kestane, ladin, köknar ağaçlarından oluşan ormanlar bulunmaktadır.
Yıllık sıcaklık ortalaması : 11,04 derece
Yıllık en yüksek ortalama : 17,00 derece
Yıllık en düşük ortalama : 8,6 derece
Yıllık ortalama yağış : 1102 mm
Yıllık ortalama bağıl nem : % 74,05
Turizm
değiştirİkizdere, dik yamaçlı vadileri, doruklara ulaşılabilir dağları, yeşil yaylaları, tarihî kemer köprüleri, coşkun akan dereleri ile önemli bir turizm merkezidir.
İkizdere- Anzer Yaylası (Ballıköy) Turizm Merkezi
değiştirİkizdere ilçesinin 39 km güneyindedir. İkizdere-Dereköy arası 4 km asfalt, 25 km ham toprak yoldur. Yaz aylarında dolmuş bulunabilir.
Özellikler: 3.000 m rakımlı yaylada altyapı hizmetleri tamamlanmış durumdadır. PTT, bakkal, kasap, fırın, manav, kır kahvesi ve lokantalar hizmet vermektedir. Ünlü Anzer balı bu yaylada bulunmaktadır.
Konaklama-Yeme-İçme: Yaylada çok sayıda pansiyon bulunmaktadır. Her türlü yeme-içme ve ihtiyaçlar yayladan karşılanabilir.
İkizdere-Çağrankaya Yaylaları
değiştirRize'nin İkizdere İlçesinin 15 km kuzeydoğusundadır, her türlü kara taşıtı ile ulaşılabilir.
2300 m rakımlı Çağrankaya Yaylaları adını 2600 m rakımda yer alan Çağrankaya uçurumundan almıştır. Uçurum 55 km uzaklıktaki Araklı sahilinden ve 25 km uzaklıktaki Rize'den görülebilmektedir. Elektrik altyapısına sahip olan Çağrankaya Yaylaları'nda, bakkal, kasap, kahvehane ve konaklama hizmeti veren, yerel halk tarafından "Han" olarak adlandırılan işletmeler bulunmaktadır. Yaz aylarında kampçıların akınına uğrayan yaylalarda Çağrankaya Kar Yürüyüşü etkinliği sayesinde kış turizmine yönelik önemli gelişmeler yaşanmaktadır.
Şimşirli Köyü Camii
değiştirDerin bir vadiye bakan cami, Karadeniz yöresindeki ahşap camilerin en güzel örneklerinden. 1849’da bütünüyle kestane ağacından inşa edilen yapının iki katlı iç mekânı inanılmaz bir ahşap işçiliğine sahiptir. Arazinin eğiminden dolayı yüksek taş duvarlı bir su basman üzerine kurulmuştur. Ahmet Usta tarafından yapılmıştır. Cami kareye yakın bir dikdörtgen alanı kaplar, plan kuzey cephedeki giriş ve haremden meydana gelmektedir. Giriş kısmının üzerinde iç mahfile bağlanan fevkani bir mahfil bulunmaktadır. Kuzeyinde bir medresesi vardır. Bu medrese ile cami arasında 1988 yılında yapılan minare yer almaktadır.
Nüfus
değiştir| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1945[3] | 17.757 | 1.611 | 16.146 |
| 1950[4] | 19.012 | 2.215 | 16.797 |
| 1955[5] | 17.380 | 2.556 | 14.824 |
| 1960[6] | 19.844 | 2.790 | 17.054 |
| 1965[7] | 20.157 | 2.654 | 17.503 |
| 1970[8] | 19.210 | 2.770 | 16.440 |
| 1975[9] | 18.269 | 2.389 | 15.880 |
| 1980[10] | 16.932 | 2.363 | 14.569 |
| 1985[11] | 16.401 | 2.419 | 13.982 |
| 1990[12] | 15.295 | 3.643 | 11.652 |
| 2000[13] | 10.710 | 2.384 | 8.326 |
| 2007[14] | 6.034 | 2.109 | 3.925 |
| 2008[15] | 6.504 | 1.881 | 4.623 |
| 2009[16] | 6.122 | 1.813 | 4.309 |
| 2010[17] | 5.759 | 1.708 | 4.051 |
| 2011[18] | 5.568 | 1.654 | 3.914 |
| 2012[19] | 5.395 | 1.637 | 3.758 |
| 2013[20] | 6.936 | 1.820 | 5.116 |
| 2014[21] | 6.511 | 1.816 | 4.695 |
| 2015[22] | 5.711 | 1.722 | 3.989 |
| 2016[22] | 5.596 | 1.782 | 3.814 |
| 2017[22] | 5.451 | 1.635 | 3.816 |
| 2018[22] | 9.809 | 2.359 | 7.450 |
| 2019[22] | 7.135 | 1.883 | 5.252 |
| 2020[22] | 6.583 | 1.875 | 4.708 |
Galeri
değiştir-
Tepeden Dere
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "İkizdere'nin Tarihi". ikizdere.gov.tr. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023.
- ^ "Karadeniz Ansiklopedisi, Rize ili İkizdere ilçesi". 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "İkizdere Nüfusu - Rize". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Rize İkizdere Nüfusu". nufusune.com.