Misket (üzüm)
| Misket | |
|---|---|
| Üzüm (Vitis) | |
 Beyaz ve siyah kabuklu çeşitlerin renk mutasyonunu gösteren Küçük Taneleriyle Beyaz Misket ve Siyah Misket | |
| Tür adı | Vitis vinifera |
| Önemli üretim yerleri | İzmir, Bornova |
Misket üzüm familyası, yüzyıllardır dünyada şarap üretimi, kuru üzüm ve sofralık üzüm olarak tüketilen Vitis vinifera türüne ait 200'den fazla üzüm çeşidini içerir. Renkleri, Muscat Ottonel gibi beyazdan, Moscato Giallo gibi sarıya, Moscato rosa del Trentino gibi pembeye ve siyaha yakın olan Hamburg Misketi 'ne kadar değişir. Misket üzümleri ve şarapları neredeyse her zaman belirgin tatlı çiçek aromalıdır. Misket üzüm çeşidinin çokluğu ve sayısı belki de en eski evcilleştirilmiş üzüm çeşidi olduğunu akla getirir. Vitis vinifera üzüm çeşidindeki çoğu familyanın Misket çeşidinden geldiğine dair teoriler vardır.[1]
Misket familyasının en önemli üyeleri arasında Piedmont bölgesinde yapılan İtalyan köpüklü şarabı Asti ("Moscato Asti" de denir) üretiminde kullanılan asıl üzüm çeşidi "Muscat blanc à Petits Grains" vardır.
Aynı zamanda vin doux naturels olarak bilinen birçok Fransız fortifiye şarabı'nın üretiminde de kullanılır. Avustralya'da, bu üzüm Rutherglen Viktorya şarap bölgesinde Misket Likörü üretiminde kullanılan üzümdür. Genç, yaşlanmamış ve "Muscat blanc"ın tatlandırılmamış şarap örnekleri, karakteristik Misket üzümünün aromasının yanı sıra, narenciye, gül ve şeftali notalarını sergileme eğilimindedir. Fortifiye ve yaşlandırılmış şarap örnekleri (özellikle fıçıda yıllandırılmış olanlar) kahve, meyveli kek, kuru üzüm ve şekerleme aromalı notalarıyla oksitlenme nedeniyle çok koyu renklidir.[2]
İskenderiye Misketi, Fransız vin doux naturel üretiminde çok kullanılan başka bir Misket üzüm çeşididir fakat aynı zamanda pek çok fortifiye İspanyol Moscatel şarapları yapımında kullaılan İspanya'da misket üzümü vardır. Avustralya, Kaliforniya ve Güney Afrika'da genellikle Moscato olarak etiketlenen beyaz şarapları tatlandırmada (ing: off-dry) kullanılır. Alsace ve Orta Avrupa'nın bazı bölgelerinde Muscat Ottonel, genellikle sek ve yoğun kokulu şarap yapımında kullanılır.[2]
Misket üzümü, kalın kabuklu, orta büyüklükte, güzel kokulu bir üzüm cinsidir. Deniz kenarındaki killi- kumlu topraklarda yetişir. Misket üzümü ile ilgili ilk tanımlamayı Merlet isimli bir araştırıcı yapmış ve Misket üzümünü uzun, büyük salkımlı hem şaraba hem sofraya uygun bir çeşit olarak tanımlamıştır.
Türkiye'deki en ünlü misket üzüm cinsi ise Bornova Misketi'dir. Ana vatanı ismini de aldığı İzmir'in Bornova ilçesidir.
Üzüm çeşitlerinin sınıflandırılmasında "Muscat de Frontignan" (Bornova Misketi) küçük taneli beyaz misket olarak bilinir. Muscat de Frontignan'ın dünyanın farklı ülkelerinde değişik isimleri vardır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Misket üzümlerinin kökenleri ile ilgili teoriler, çeşitlerin atalarını erken antik çağın (yaklaşık MÖ 3000-1000) Antik Mısırlılar’a ve Persler'e kadar dayandırırken, Pierre Galet gibi bazı ampelograflar Misket çeşitleri familyasının Klasik Antik Çağ döneminde (yaklaşık MÖ 800 ila MS 600) Yunanlar ve Romalılar tarafından yayıldığına inanır. Ancak, eski Mısır ve İran'da yerli şarap üretiminin uzun bir tarihi varken ve Lucius Junius Moderatus Columella ve Yaşlı Pliny gibi klasik yazarlar arılar (Latince apis) için çok tatlı ve çekici "misket benzeri" üzüm çeşitleri Anathelicon Moschaton ve Apianae‘ıyı tanımladılar ki bu erken dönem şaraplık üzümlerin Misket familyasının üyeleri olduğuna dair hiçbir somut tarihsel kanıt yoktur.[3]
"Misket" adı verilen üzümlerden ilk belgelenmiş söz, Misket üzümlerinden yapılan şaraptan bahseden İngiliz Franciscan bilgin Bartholomeus Anglicus'un 1230 ve 1240 yılları arasında Anglicus‘un şimdiki Almanya’nın modern Saksonya’sının olduğu yerde okurken yazdığı De proprietatibus rerum adlı eserindedir. Anglicus'un Latince eseri 1372'de Fransızca'ya çevrildi ve şarap Anglicus tarafından "vin extrait de raisins muscats" olarak tanımlandı.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Üzüm 13 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Üzüm - Farklı bir bakış... 15 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ J. Robinson: Vines Grapes & Wines, p. 183. Mitchell Beazley 1986 1-85732-999-6.
- ^ a b Wine & Spirits Education Trust: Wine and Spirits: Understanding Wine Quality, pp. 6–9, Second Revised Edition (2012), London, 9781905819157.
- ^ a b J. Robinson, J. Harding and J. Vouillamoz: Wine Grapes - A complete guide to 1,368 vine varieties, including their origins and flavours, pp. 678-696. Allen Lane 2012 978-1-846-14446-2.
