Geriye dönüş (anlatı)

Bir anlatı tekniği olarak geriye dönüş (İng.: Flashback), anlatımın mevcut sahneyi zamansal bir devamlılık olmadan kesip geçmiş bir zamana dönmesidir.^[1] Geçmişe dönüşler, genellikle ana hikâyenin arka planını doldurmak, tutarsızlıkları engellemek ya da yeni bir hikâye akışı kazanmak için yapılır.^[2] Geriye dönüş tekniğinin aksine zaman atlaması tekniğinde gelecekte yaşanacak olaylar ortaya çıkarılır veya îmâ edilir.^[3] Hem geriye dönüş hem de zaman atlaması tekniği; karakter gelişimini sağlamak, tutarlı hikâyeler oluşturmak ve yeni hikâye yapıları oluşturmak için kullanılan tekniklerdir. Anlatı tekniklerinde; içsel geriye dönüş, daha önce anlatıda geçen bir olaya dönmek iken dışsal geriye dönüş ise daha önce anlatıda olmayan bir olaya dönmek anlamına gelmektedir.^[4]

Filmlerde geriye dönüş tekniği, genellikle bir belirsizliği çözmek için karakterin yaşamış olduğu bir olayı göstermek veya tasvir etmek amacıyla kullanılır.^[5] Geriye dönüş özellikle kara film ve melodram için çok önemlidir.^[5] Filmlerde ve televizyonda, izleyiciyi gösterilen sahnenin bir geri dönüş veya sıçrama olduğu konusunda uyarmak için çeşitli kamera teknikleri, düzenleme yaklaşımları veya özel efektler kullanılabilir; örneğin, görüntünün kenarları kasıtlı olarak bulanıklaştırılabilir, görüntü sarsıcı veya dalgalı olabilir veya sahneler olağandışı renklendirme veya renkli bir filmse tek renkli geriye dönüş sahnesi kullanılabilir. Sahne soluklaşabilir veya kaybolabilir, genellikle kamera karakterin yüzüne odaklanır ve genelde karakterin bizzat mevcut zamanki halindeki dış sesi anlatıcı olarak seçilir.^[5]