[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Aron Nimzoviç

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Aron Nimzoviç
Doğum7 Kasım 1886(1886-11-07)
Riga, Livonya Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm16 Mart 1935 (48 yaşında)
Kopenhag, Danimarka
VatandaşlıkRus İmparatorluğu (1917'ye kadar)
Vatansız (1917–1922)
Danimarka (1922–1935)
MeslekSatranç oyuncusu
Önemli eser(ler)Sistemim

Aron Nimzoviç [Letonca: Ārons Nimcovičs, Rusça: Аро́н Иса́евич Нимцо́вич (Aron Isayevich Nimtsovich), 7 Kasım 1886 - 16 Mart 1935], Letonya doğumlu Danimarkalı satranç oyuncusu ve yazar. Nimzoviç 1920'lerin sonlarında gelindiğinde dünyanın en iyi satranç oyuncularından biriydi. Hipermodernler arasında en önde gelen isimdi ve satranç teorisi üzerine çok etkili bir kitap yazdı: My System (Benim Sistemim veya Sistemim) (1925–1927). Nimzoviç'in ilk olarak 1929'da Almanca olarak yayınlanan ufuk açıcı eseri Chess Praxis (Sistemimin Uygulaması); gençlik öncesi döneminde, geleceğin Dünya Şampiyonu Tigran Petrosyan tarafından satın alındı ve bu kitap onun satranç oyunculuğu gelişiminde büyük bir etkiye sahip olacaktı.[1]

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

O zamanlar Rusya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Riga'da doğan Yahudi Yidiş konuşan Nimzoviç, varlıklı bir aileden geliyordu ve burada kereste tüccarı olan babası Shaya Abramoviç'ten (1860, Pinsk – 1918) satrancı öğrendi. 1897'de aile Dvinsk'te yaşıyordu.[2] Annesinin adı: Esphir Nohumovna Nimzoviç (Rabinoviç, 1865, Polotsk – 1937), kız kardeşi – Tsilya-Kreyna Pevzner, erkek kardeşleri Yakov, Osey ve Benno. 1904'te felsefe bölümünü okumak için Berlin'e gitti ancak kısa süre sonra eğitimini bir kenara bıraktı ve aynı yıl profesyonel satranç oyuncusu olarak kariyerine başladı. İlk uluslararası turnuvasını 1906 Münih'te kazandı [3] Daha sonra, 1913/14 yılında Saint Petersburg'da (8. Tüm Rus Ustalar Turnuvası ) Aleksandr Alehin ile birincilik elde etti.[4]

1917 Rus Devrimi sırasında Nimzoviç Baltık savaş bölgesindeydi. Kafasının içinde sinek olduğunu iddia edip deli numarası yaparak ordulardan birine alınmaktan kurtuldu. Daha sonra Berlin'e kaçtı ve muhtemelen Yahudi karşıtı zulümden kaçınmak için ilk adını Arnold olarak seçti.

Nimzoviç sonunda 1922'de Kopenhag'a taşındı [5] burada hayatının geri kalanını küçük, kiralık bir odada yaşadı.[6] Kopenhag'da 1924 ve 1934'te iki kez İskandinav Şampiyonası'nı kazandı. Danimarka vatandaşlığı aldı ve 1935'teki ölümüne kadar Danimarka'da yaşadı.

Satranç kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nimzoviç'in kariyerinin doruk noktası 1920'lerin sonu ve 1930'ların başıydı. Chessmetrics onu 1927'den 1931'e kadar Aleksandr Alehin ve José Capablanca'nın ardından dünyanın en iyi üçüncü oyuncusu olarak gösteriyor. En dikkate değer başarıları, 1923 Kopenhag, 1925 Marienbad, 1926 Dresden, 1926 Hanover, 1929 Carlsbad Satranç Turnuvası'nda birincilik kazanması ve 1930 San Remo Satranç Turnuvası'nda Alehin'in ardından ikinci sırayı kazanmasıydı. Ancak Nimzoviç hiçbir zaman masa başı maç konusunda ustalık geliştirmedi, en iyi maç başarısı Alehin ile berabere kalmasıydı ancak maç sadece iki oyundan oluşuyordu ve 1914'te yani Alehin'in dünya şampiyonu olmasından on üç yıl önce oynanmıştı.

Nimzoviç, Capablanca'yı asla yenemedi (+0−5=6), ancak Alehin'e (+3−9=9) karşı daha iyi bir performans sergiledi. Hatta 1914'te St. Petersburg'da yaptıkları kısa bir maçta Alehin'i siyah taşlarla yenmeyi başardı. Nimzoviç'in en ünlü oyunlarından biri, 1923 Kopenhag'da Sämisch'e karşı oynadığı ünlü ölümsüz zugzwang oyunudur. Bu temadaki bir diğer maç ise Dresden 1926'da Paul Johner'a karşı kazandığı galibiyettir. Nimzoviç formdayken siyah taşlarla çok tehlikeliydi ve en iyi oyunculara karşı birçok güzel galibiyet elde etti.

Mirası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nimzoviç, satranç tarihinin en önemli oyuncularından ve yazarlarından biri olarak kabul ediliyor. Çalışmaları Savielly Tartakower, Milan Vidmar, Richard Réti, Akiba Rubinstein, Mikhail Botvinnik, Bent Larsen, Viktor Korçnoy ve Tigran Petrosyan'ın da aralarında bulunduğu çok sayıda oyuncuyu etkilemişti ve etkisi bugün hala hissediliyor.

Satranç stratejisi üzerine üç kitap yazdı: Mein System (Türkçe: Sistemim veya Benim Sistemim), 1925; Die Praxis meines Systems (Sistemimin Uygulaması) 1929, kitap yaygın olarak Chess Praxis olarak bilinir; ve Die Blockade (Blokaj), 1925, ancak bu kitaptaki çoğu şeyin Mein System'da zaten sunulmuş olan malzemenin yeniden özetlenerek yazıldığı kabul edilir. Mein System (Benim Sistemim), tüm zamanların en etkili satranç kitaplarından biri olarak kabul edilir.[7] Nimzoviç'in en önemli fikirlerini ortaya koyarken, ikinci en etkili eseri Chess Praxis bu fikirleri detaylandırıyor, birkaç yeni fikir ekliyor ve Nimzoviç'in kendine has, abartılı yorumlarıyla birlikte kendi oyunlarının ilham verici bir koleksiyonu olarak muazzam bir değere sahip. Ve kitap öğretici olduğu kadar eğlenceli de.

Nimzoviç'in satranç teorileri, ilk ortaya atıldığında, dönemin baskın teorisyeni Siegbert Tarrasch ve müritleri tarafından dile getirilen yaygın ortodoks görüşlere aykırıydı. Tarrasch katı genellemelerini Wilhelm Steinitz'in daha önceki çalışmalarından yararlanarak oluşturdu ve şüphecilerin görüşlerini reddederken Tarrasch'ın keskin dili tarafından desteklendi. Aralarında Alehin, Emanuel Lasker ve Capablanca'nın da bulunduğu zamanın en büyük oyuncuları, "merkezin piyonlar tarafından kontrol edilmesi gerektiği" şeklindeki genel kavramlara körü körüne bağlı kalarak oyunlarının sekteye uğramasına açıkça izin vermezken, satrançtaki gelişimin merkez piyonları tarafından kontrol edildiğini söylüyordu. Bu prensipler, kalelerin her zaman açık hatlara ait olması, kanatlardaki açıklıkların sağlam olmaması vs. -popüler olarak anlaşıldığı şekliyle Tarrasch'ın satranç felsefesinin temel fikirleri- yeni başlayanlara bu genellemeleri değiştirilemez ilkeler olarak düşünmelerini öğretti.

Nimzoviç, rakibinin planlarının gerçekleşmesini engelleyerek kişinin kendi hedeflerine ulaşmasını amaçlayan savunma oyununa ilişkin daha fazla sayıda genel kavram açıklayarak satranç stratejisiyle ilgili daha önceki basit varsayımların çoğunu geliştirdi. "Onun sistemi"nde saldırı altındaki taşların ve piyonların aşırı korunması, merkezin piyonlar yerine taşlarla kontrol edilmesi, rakip taşların (özellikle geçer piyonların) bloke edilmesi ve profilaksi gibi kavramlar dikkat çekiciydi. Bahsedilen kavramlar 1926'da Paul Johner'a karşı oynadığı oyunda (aşağıdaki "Önemli oyunlar" başlığında listelenmiştir), Nimzoviç'in 'önce bloke et, sonra saldır ve sonunda yok et' konseptinin harika bir örneğidir.[8] Beyazdan gelen herhangi bir saldırı tehdidini durdurmak için f6'daki at ve h piyonuyla birlikte şah tarafı blokesinin bir parçasını oluşturmak için siyah vezirle başlangıç noktasından h7 karesine kadar manevralar yapar. Aynı zamanda fillerin fianchetto yapmasını söyleyen önde gelen temsilcilerden biriydi. Belki de en önemli katkısı, çeşitli karmaşık satranç stratejileri için halen kullanılan terminolojiyi formüle etmesidir. Diğerleri bu fikirleri uygulama safhasında bırakmıştı ancak bunları kapsamlı taksonomik gözlemlerle birlikte "sistematik bir temalar sözlüğü" olarak sunan ilk kişi oydu.

Raymond Keene, Nimzoviç'in "çeyrek asırdan fazla bir süre boyunca dünyanın önde gelen büyükustalarından biri olduğunu ve bu sürenin bir kısmında dünya şampiyonasının bariz adayı olduğunu yazıyor. ...Nimzoviç aynı zamanda harika bir oyuncuydu. Steinitz'den sonra ikinci sırada yer alan Nimzoviç'in derin satranç düşünürü olması ve eserleri - Blokaj, Benim Sistemim ve Sistemimin Uygulaması - modern satrancın baba figürlerinden biri olarak ününü koruyor ve sağlamlaştırıyor" [9] GM Robert Byrne onu "oyun tarihindeki belki de en parlak teorisyen ve öğretmen" olarak nitelendirdi. GM Jan Hein Donner, Nimzoviç'i "haklı olduğunu kanıtlayamayacak kadar sanatçı olan ve kendi zamanında deli gibi görülen bir adam olarak nitelendirdi. Ve o ancak ölümünden çok sonra anlaşılacaktı." [10]

Pek çok satranç açılışına ve çeşidine Nimzoviç'in adı verilmiştir; en ünlüsü Nimzo-Hint Savunması (1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Ac3 Fb4) ve daha az oynanan Nimzoviç Savunması'dır (1.e4 Ac6). Nimzoviç'in biyografi yazarı GM Raymond Keene ve diğerleri 1. Af3 2.b3'ü Nimzoviç-Larsen Saldırısı (Nimzo-Larsen Saldırısı olarak da adlandırılır.) olarak tanımlıyor. Keene açılış hakkında bu başlıkla bir kitap yazdı.[11] Bu açılışların tümü, Nimzoviç'in merkezi piyonlar yerine taşlarla kontrol etme konusundaki fikirlerini örneklendiriyor. Ayrıca Fransız Savunmasında iki önemli sistemin, Winawer Varyantı'nın (bazı yerlerde Nimzoviç Varyantı olarak da adlandırılır; hamleleri 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Ac3 Fb4'tür) ve İlerleme Varyantı'nın (1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5) geliştirilmesinde hayati öneme sahipti. Ayrıca Sicilya Savunması'nın iki kışkırtıcı varyantına da öncülük etti: Nimzoviç Varyantı, 1.e4 c5 2. Af3 Af6, 3.e5 Ad5 (Alehin Savunması'na benzer) ve 1.e4 c5 2.Af3 Ac6 3.d4 cxd4 4. Axd4 d5?! (ikincisi bugün şüpheli olarak görülüyor). Uluslararası Usta John L. Watson 1.c4 Af6 2.Ac3 e6 3. Af3 Fb4 varyantına Nimzo-İngiliz adını verdi. Mastering the Chess Openings kitabının 3. Cilt 11. bölümünde bu tanımı kullanıyor.[12]

Kişiliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nimzoviç'le ilgili pek çok eğlenceli anekdot var, -bazıları diğerlerinden daha az iştah açıcı- . Hans Kmoch ve Fred Reinfeld'in Şubat 1950'deki Satranç İncelemesi'nin 55. sayfasındaki "Alışılmadık Terk" başlıklı makalesi Nimzoviç'in bir örneğini anlatır, "O bir zamanlar Berlin'deki bir turnuvada Sämisch'e yenilerek birincilik ödülünü kaçırmıştı. Oyunu kaybedeceği belli olunca Nimzoviç masanın üzerinde ayağa kalktı ve bağırdı: 'Gegen diesen Idioten muss ich verlieren!' ('Bu aptal karşısında kaybetmeliyim!')".

Nimzoviç, rakiplerinin sigara içmesinden rahatsızdı. Popüler ama muhtemelen uydurma olan bir hikayeye göre, bir defasında bir rakip masaya yanmamış bir puro bıraktığında, turnuva hakemlerine şöyle şikayette bulunmuştu: "Beni bunu içmekle tehdit ediyor ve tecrübeli bir sporcu olarak puro tehditinin infaz tehditinden daha güçlü olduğunu bilmelisiniz." [13]

Nimzoviç, fikirlerinin "gerçek" satrancı oluşturduğu konusunda Tarrasch'la uzun ve biraz sert dogmatik çatışmalar yaşadı.

Nimzoviç'in kendini beğenmişliği ve fikirlerini aşırı koruma inancı Hans Kmoch'u Şubat 1928'de Wiener Schachzeitung'da kendisi hakkında bir parodi yazmaya sevk etti. Bu parodi, Nimzoviç'in kendisi tarafından oynanan ve Nimzoviç tarafından açıklamaları eklenen kurgusal sözde oyuncu "Systemsson"a karşı oynanan bir sahte oyundan [14] oluşuyordu. Ek açıklamalar, aşırı koruma fikrini neşeyle abartıyor ve aynı zamanda harika fikrinin gerçek dehasını öne sürüyor. Kmoch aslında Nimzoviç'in büyük bir hayranıydı ve Nimzoviç bu yapılan parodiden memnundu.[15]

Kmoch ayrıca Nimzoviç'le geçirdiği 9 yıl hakkında bir makale yazdı:

Nimzoviç, takdir edilmemesinden ve takdir edilmemesinin nedenin kötü niyetli olduğu yanılsamasından acı çekiyordu. Daha sonra öğrendiğime göre onun "çiçek açması" için gereken tek şey biraz övgüydü. Paranoyası en çok birlikte yemek yerken ortaya çıkıyordu. Her zaman kendisine diğerlerinden çok daha küçük porsiyonlar verildiğini düşünürdü. Yemeklerin gerçek miktarı umurunda değildi, sadece hayali bir şekilde aşağılandığını düşünüyordu. Bir keresinde onun ve benim, tabaklarımızı değiştirmemizi önerdim. Tabakları değiştirdikten sonra hâlâ daha küçük bir pay aldığını düşünerek ve inanmayarak başını salladı.

Nimzoviç'in meslektaşı Tartakower onu şöyle gözlemleyerek şunu söyledi: "Hepimizi delirtmek için deli gibi davranıyor."

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzun süredir kalp sorunu yaşıyor olmasına rağmen erken ölümü beklenmedikti, 1934 yılının sonlarında aniden hastalandı ve zatürreden ölmeden önce üç ay boyunca yatalak kaldı.[16] Kopenhag'daki Bispebjerg Mezarlığı'na gömüldü.[17]

Önemli oyunlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Friedrich Sämisch, Aron Nimzoviç'e karşı, Kopenhag 1923, 0–1 " Ölümsüz Zugzwang Oyunu " [18]
  • Paul Johner, Aron Nimzoviç'e karşı, Dresden 1926, 0–1 Bu oyun Bent Larsen tarafından Learn from the Grandmasters kitabında en sevdiği oyun olarak seçildi.
  • Richard Réti, Aron Nimzoviç'e karşı, Berlin 1928, 0–1 [19]
  • Efim Bogoljubov, Aron Nimzoviç'e karşı, San Remo 1930, 0–1 [19]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Satranç oyunları listesi
  • Yahudi satranç oyuncularının listesi

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Vasiliev, Vik L. (1974). Tigran Petrosian: His Life and Games. B. T. Barsford. ISBN 9780713428186. 
  2. ^ Archival data are available at JewishGen.org. Surname is also in some documents written as Nemtsovich.
  3. ^ "The ultimate Nimzowitsch". 10 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2009. 
  4. ^ Alexey Popovsky. "All-Russian Tournament- Peterburg 23.12.1913-17.1.1914". Russian Chess Base. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  5. ^ "Copenhagen Police Record: "Nimzowitsch, Aron, chess master, born 07-11-1886 in Riga, from 29-11-1922 living c/o Nielsen, Nansensgade 32, 1st floor, from 11-06-1923 at Missionshotellet, Løngangstræde 27, and from 28-06-1923 c/o Juul, Øster Farimagsgade 11, 2. floor". politietsregisterblade.dk. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2015. 
  6. ^ The Oxford Companion To Chess, 2nd Ed. (1996), by David Hooper and Kenneth Whyld, p. 272
  7. ^ Jacob Aagaard. "Nimzowitsch for the 21st Century" (PDF). Chesscafe.com. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.  (abonelik gereklidir)
  8. ^ Burgess, Graham; Emms, John; Nunn, John (2010). The Mammoth Book of the World's Greatest Chess Games. Londra: Constable & Robinson Ltd. s. 143. ISBN 978-1-84901-368-0. 
  9. ^ Raymond Keene, Aron Nimzowitsch: A Reappraisal, David McKay, 1974, p. 1. 0-679-13040-3.
  10. ^ J. H. Donner, The King: Chess Pieces, New in Chess, 2006, p. 46. 90-5691-171-6.
  11. ^ Keene, Raymond (1977). Nimzowitsch-Larsen attack : 1 b3. Londra: Batsford. ISBN 0-7134-0244-X. OCLC 16442689. 
  12. ^ Gambit Publications, 2008, 978-1-904600-98-5
  13. ^ Edward Winter, A Nimzowitsch Story 30 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved on 2009-03-02.
  14. ^ "Game and commentary". 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024. 
  15. ^ The full text of the parody is reprinted at Chesscafe.com 21 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. and in Keene's biography on Nimzowitsch (Chapter "A parody by Hans Kmoch").
  16. ^ The Oxford Companion To Chess, 2nd Ed. (1996), by David Hooper and Kenneth Whyld, p. 273
  17. ^ "Bispebjerg Cemetery (leaflet)" (PDF). Københavns Kommune. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  18. ^ Winter, Edward (1997). "Zugzwang". Chess Notes. 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2021. 
  19. ^ a b Rudolf Reinhardt, (Ed.) (2013). Aron Nimzowitsch 1928-1935 - Annotated Games & Essays. New In Chess. ISBN 978-9056914165.  r eksik |soyadı1= (yardım)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aron_Nimzoviç&oldid=33943716" sayfasından alınmıştır