ภววิทยา
ภววิทยา[1] (อังกฤษ: Ontology) เป็นปรัชญาสาขาหนึ่งที่ศึกษาเรื่องสภาวะแห่งความเป็นอยู่ หรือสัต (being) ในความหมายกว้างกว่านี้ ภววิทยาศึกษาศึกษาแนวคิดที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการแปรสภาพ (becoming), การดำรงอยู่ (existence), ความเป็นจริง (reality) และ ประเภทของสัตว์ (categories of being) และความสัมพันธ์ระหว่างมัน[2] โดยดั้งเดิมแล้ว ภววิทยาจัดเป็นส่วนหนึ่งของปรัชญาสาขาอภิปรัชญา (metaphysics) ภววิทยามุ่งสนใจกับคำถามถึงการมีอยู่ (exist) ของสิ่ง (entity) ต่าง ๆ และสิ่งนั้น ๆ ควรรวมกลุ่มหรือสัมพันธ์กันภายในชนชั้น (hierarchy) อย่างไร และจะถูกนำมาแบ่งประเภทตามความเหมือนหรือความต่างอย่างไร
ศัพทมูล
[แก้]ในภาษาอังกฤษ คำว่า ontology ('การศึกษาสัต') เกิดจากการรวมคำว่า onto- (กรีก: ὄν, on; ,[i] สัมพันธการก: ὄντος, ontos, 'สัต' หรือ 'อันซึ่งเป็น (that which is)') กับคำว่า -logia (-λογία, 'การบรรยายเชิงตรรกะ (logical discourse)')[3][4] การปรากฏใช้คำว่า ontology ครั้งแรกในภาษาอังกฤษ ตามที่บันทึกไว้ในOxford English Dictionary[5] ปรากฏพบในปี 1664 ใน Archelogia philosophica nova... โดย Gideon Harvey[6]
ส่วนในภาษาไทย คำว่า ภววิทยา มาจากการรวมคำว่า ภว (สภาวะแห่งการดำรงอยู่ หรือ state of existence) ในภาษาบาลี กับคำว่า วิทยา (ความรู้) ในภาษาสันสกฤต
ภาพรวม
[แก้]นักปรัชญาบางส่วน โดยเฉพาะสายลัทธิเพลโต เชื่อว่าคำนาม (noun) ทุกคำ ล้วนมีเพื่อระบุถึงสัต (entity) หนึ่งเสมอ ในขณะที่นักปรัชญาบางส่วนโต้แย้งว่าคำนาม (noun) อาจไม่ได้เป็นการขานชื่อสัต (entity) เสมอไป แต่เป็นการอ้างถึงแบบชวเลข (shorthand) ถึงทั้งกลุ่มของกรรมภาษา (object) หรือเหตุการณ์ (event) ในมุมมองแบบนี้ จิต (mind) แทนที่จะสื่อถึงสัต กลับใช้สื่อถึงกลุ่มของเหตุการณ์ทางจิต (mental events) ซึ่งบุคคล (person) หนึ่งเคยได้พบหรือมีประสบการณ์, สื่อถึงกลุ่มของบุคคล ที่ซึ่งมีคุณลักษณะบางประการร่วมกันในมุมมองของสังคม (society) และกลุ่มของกิจกรรมทางปัญญาเฉพาะประเภทในมุมมองของเรขาคณิต (geometry)[7][ต้องการคำอ้างอิงเพื่อยืนยัน] ระหว่างสองขั้วของสัจนิยมเพลโต (Platonic realism) และ นามนิยม ยังมีสัจนิยมสายกลาง (Moderate realism) อีก
อ้างอิง
[แก้]- ↑ ศัพท์บัญญัติ ราชบัณฑิตยสถาน เก็บถาวร 2017-07-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ค้นหาคำว่า "ontology", สืบค้นเมื่อ 29 กันยายน 2559
- ↑ “Ontology.” Merriam-Webster Dictionary. Retrieved 3 May 2020.
- ↑ "ontology". Online Etymology Dictionary.
- ↑ εἰμί. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at Perseus Project
- ↑ "ontology." Oxford Advanced Learner's Dictionary. Oxford Dictionaries (2008).
- ↑ Harvey, Gideon. 1663. Archelogia philosophica nova, or, New Principles of Philosophy. Containing Philosophy in General, Metaphysicks or Ontology, Dynamilogy or a Discourse of Power, Religio Philosophi or Natural Theology, Physicks or Natural philosophy. London: J.H.
- ↑ Griswold, Charles L. (2001). Platonic Writings/Platonic Readings. Penn State Press. p. 237. ISBN 978-0-271-02137-9.
อ้างอิงผิดพลาด: มีป้ายระบุ <ref> สำหรับกลุ่มชื่อ "lower-roman" แต่ไม่พบป้ายระบุ <references group="lower-roman"/> ที่สอดคล้องกัน