Zija e bukës

Zija e urisë apo zija e bukës është një mungesë e përhapur e ushqimit^[1][2] e shkaktuar nga disa faktorë të mundshëm, duke përfshirë, por pa u kufizuar në luftën, fatkeqësitë natyrore, dështimin e të korrave, varfërinë e përhapur, një katastrofë ekonomike ose politikat e qeverisë. Ky fenomen zakonisht shoqërohet ose pasohet nga kequshqyerja rajonale, uria, epidemitë dhe vdekshmëria e shtuar. Çdo kontinent i banuar në botë ka përjetuar një periudhë zie buke gjatë historisë. Gjatë shekullit të 19-të dhe të 20-të, Azia Juglindore dhe Jugore, si dhe Evropa Lindore dhe Qendrore, pësuan numrin më të madh të vdekjeve. Vdekjet e shkaktuara nga uria ranë ndjeshëm duke filluar nga vitet 1970, me numrat që ranë më tej që nga viti 2000. Që nga viti 2010, Afrika ka qenë kontinenti më i prekur në botë nga uria.

Sipas Programit Botëror të Ushqimit të Kombeve të Bashkuara, uria shpallet kur kequshqyerja është e përhapur dhe kur njerëzit kanë filluar të vdesin nga uria për shkak të mungesës së aksesit në ushqim të mjaftueshëm dhe me vlera ushqyese.^[3] Kriteret e klasifikimit të fazës së integruar të sigurisë ushqimore përcaktojnë urinë e fazës 5 të pasigurisë akute ushqimore si ndodh kur të tre situatat e mëposhtme ekzistojnë në të njëjtën kohë:^[4]

• Të paktën 20% e familjeve në një zonë përballen me mungesa ekstreme të ushqimit me një aftësi të kufizuar për t'u përballur;
• Prevalenca e kequshqyerjes akut te fëmijët kalon 30%;
• Shkalla e vdekjeve kalon dy persona për 10,000 njerëz në ditë.

Shpallja e një zie buke nuk mbart asnjë detyrim detyrues për OKB-në ose shtetet anëtare, por shërben për të përqendruar vëmendjen globale mbi problemin.^[5]

• Uria
• Uria (gjendje shëndetësore)

1. ^ "Fighting famine". wfp.org. World Food Programme. Arkivuar nga origjinali më 21 dhjetor 2022. Marrë më 6 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. ^ Kelly, James (maj 1992). "Scarcity and Poor Relief in Eighteenth-Century Ireland: The Subsistence Crisis of 1782–4". Irish Historical Studies. 28 (109): 38–62. doi:10.1017/S0021121400018575. JSTOR 30008004. S2CID 163962983. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
3. ^ "Famine prevention". wfp.org. World Food Programme. Arkivuar nga origjinali më 17 shkurt 2021. Marrë më 15 shkurt 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
4. ^ "When a food security crisis becomes a famine". UN News (në anglisht). 21 korrik 2011. Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2022. Marrë më 28 maj 2021.
5. ^ "South Sudan declares famine in Unity State". BBC News. 20 shkurt 2017. Arkivuar nga origjinali më 22 korrik 2018. Marrë më 20 shkurt 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)