Uspon (film, 1977)

Uspon ili Uzdizanje (rus. Восхождени) je sovjetski crno-bijeli igrani film snimljen u režiji Larise Šepitko i premijerno prikazan 1977. godine, poznat kao posljednje dovršeno ostvarenje u njenoj kinematografiji kao i jedan od najuspješnijih u historiji sovjetske kinematografije 1970-ih.

Восхождени
Režija	Larisa Šepitko
Scenario	Jurij Klepikov Larisa ĐŠepitko
Predložak	Sotnikov; autor: Vasil Bikov
Uloge	Boris Plotnikov Vladimir Gostjuhin Sergej Jakovljev Ljudmila Poljakova Anatolij Solonjicin
Muzika	Alfred Schnittke
Fotografija	Vladimir Čuhnov Pavel Lebešev
Studio	Mosfiljm
Datum(i) premijere	2. 4. 1977 (1977-04-02)
Trajanje	111 min.
Zemlja	Sovjetski Savez
Jezik	ruski njemački

Radnja se temelji na pripovjetci Solotnikov bjeloruskog pisca Vasila Bikova. Protagonisti, koje tumače Boris Plotnikov i Vladimir Gostjuhin, su Solotnikov i Ribak, dvojica sovjetskih partizana koji za vrijeme njemačke okupacije Bjelorusije u Drugom svjetskom ratu budu zarobljeni od Nijemaca i njihovih bjeloruskih pomagača. Radnja prikazuje kako su nakon toga izloženi mučenju, ali i ponudi da im se poštedi život ako budu izdali suborce.

Uspon je Šepitko bila snimala nekoliko godina, pri čemu su zbog inzistiranja na stvaranja što sumornije atmosfere i hladnoće korištene lokacije u Muromu. Nakon što je dovršen, nekoliko godina je ležao u bunkeru zbog za tadašnje sovjetske cenzore problematičnih detalja vezanih uz kršćanske alegorije, odnosno prikazivanje likova Solotnikova i Ribaka kao Isusa i Jude, a što se smatralo nespojivim sa službenom ateističkom ideologijom sovjetske države. Šepitko je probleme sa cenzurom konačno riješila zahvaljujući svom mužu Elemu Klimovu koji je integralnu verziju na internoj projekciji prikazao Pjotru Mašerov, uticajnom vođi Bjeloruske komunističke partije koji je, poput likova u filmu u mladosti bio sovjetski partizan i koji je sa suzama u očima pohvalio film. Film je nedugo nakon sovjetske premijere prikazan na Berlinskom filmskom festivalu gdje je osvojio Zlatni medvjed.