1598
Godina
- Ovo je članak o godini 1598.
Godina 1598 (MDXCVIII) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1560-e 1570-e 1580-e – 1590-e – 1600-e 1610-e 1620-e |
| Godine: | 1595 1596 1597 – 1598 – 1599 1600 1601 |
| Gregorijanski | 1598. (MDXCVIII) |
| Ab urbe condita | 2351. |
| Islamski | 1006–1007. |
| Iranski | 976–977. |
| Hebrejski | 5358–5359. |
| Bizantski | 7106–7107. |
| Koptski | 1314–1315. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1653–1654. |
| • Shaka Samvat | 1520–1521. |
| • Kali Yuga | 4699–4700. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4234–4235. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11598. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 17. 1. (7. 1. po j.k.) - Umro poslednji rjurikovski vladar Rusije Fjodor I.; ovo se smatra početkom 20-godišnjeg Vremena nevolja.
- 13. 2. - Senjski uskoci se iskrcali u šibenskom kotaru, zatim u turskoj oblasti oteli 8.000 komada stoke - progoni ih providur Giovanni Bembo[1].
- 27. 2. (17. 2. po j.k.) - Zemski sobor za cara izabrao Borisa Godunova, šuraka Fjodora I (do 1605, krunisan u septembru).
- 27. 2. - Uskoci na povratku iz Dalmacije poubijali Arbanase u Krku i oslobodili drugove sa galija; zatim kod Omišlja opljačkali još nekoliko brodova[1].
- ožujak - Bembo bombardirao Novi Vinodolski, zatim prijeti Senju (blokirano i austrijsko i hrvatsko primorje)[1].
- 29. 3. - Dugi rat: Adolf von Schwarzenberg povratio Győr posle četiri godine turske vlasti.
- 13. 4. - Nanteski edikt Anrija IV daje hugenotima jednaka prava kao i katolicima u Francuskoj. Mnogi smatraju da su time završeni Francuski religiozni ratovi (edikt povučen 1685).
- 10. 4. - Erdeljski knez Žigmund Batori prvi put daje ostakvu, u korist cara i kralja Rudolfa (u zamjenu dobija "šleske vojvodine Opolje i Ratibor"[2]).
- travanj - Oko 500 "Vlaha" prešlo na habsburšku stranu u Slavoniji, kapetan Laibacher moli za njih Poganac kod Koprivnice[3][4].
- 30. 4. - Juan de Oñate polaže pravo u ime Španije na prostor Novog Meksika.
- 2. 5. - Franko-španski rat (1595-1598) okončan Mirom iz Vervinsa: španski kralj Filip II. priznaje Anrija IV za kralja Francuske.
- 9. 6. - Mihaj Hrabri se zakleo na vernost kralju Rudolfu[2].
- avgust? - Rusko osvajanje Sibira: blizu reke Ob poražen Kučuma, čime je dokrajčen Sibirski Kanat.
- 26. 8. - Sabor u Krapini: ban Ivan II. Drašković privolio dostojanstvenike da povuku ostavke koje su dali jer je nadvojvoda Maksimilijan tražio mimo zakona od njih da plate ratni porez[5].
- 10. 9. - Vlaški vojvoda Mihaj Hrabri opseda Nikopolj; u ovo vreme je zauzeo Vidin.
- Bugari dižu Prvi trnovski ustanak, među organizatorima su i dubrovački trgovci (Pavle Đorđić i braća Sorkočević), Turci ga brzo guše.
- Kozaci u dogovoru sa Srbima zauzeli Kladovo na Dunavu[6].
- 13. 9. - Filip III. je novi kralj Španije i Portugala (do 1621).
- 17. 9. - Herberstein, ban Drašković i Lenković provalili u dogovoru sa Vlasima u tursku Slavoniju, kod Cernika razbijeni Turci i grad razrušen; sa sobom poveli 500 Vlaha[3].
- 18. 9. - Umro japanski kancelar Toyotomi Hideyoshi - ostavlja za sobom malog sina uz Savet pet starešina u kome je najmoćniji Tokugawa Ieyasu.
- 25. 9. - Bitka kod Stångebroa: katolički poljsko-litvansko-švedski kralj Sigismund III Vasa poražen od svog protestantskog strica Karla što će dogodine dovesti do njegovog zbacivanja u Švedskoj.
- jesen - Druga nizozemska ekspedicija prema Indoneziji: zalutali dio flote naišao na Mauricijus kojem su dali ime.
- oktobar - Žigmund Batori se predomislio, pa prepušta presto rođaku kardinalu Andriji Batoriju (ili sljedećeg ožujka?[2]), što će dovesti do rata sa Habsburzima i Vlaškom.
- listopad - Habsburška vojska napala Budim, uzela donji grad sa 40 topova ali odbijeni od gornjeg grada; istovremeno Saturdži-paša napada Veliki Varadin, takođe neuspješno, mora se 3. 11. vratiti u Beograd s pobunjenim janičarima[7].
- 16. 12. - Pomorska bitka kod Noryanga je kinesko-korejska pobeda koja okončava Imdžinski rat, japansku invaziju poluostrva.
- 21. 12. - Bitka kod Curalabe je težak poraz Španaca od Araukanaca, koji zaustavlja kolonizaciju dela Čilea sve do Okupacije Araukanije (1861-83); sledi "Uništenje sedam gradova" u južnom Čileu.
- 24. 12. - Poplava odnela polovinu rimskog Ponte Rotto, starog Emilijevog mosta.
Tokom/tijekom godine
uredi- Mnoga srpska sela iz oblasti Subotice, Baje i Sombora se sklonila u okolinu Ostrogona[8] (zbog provale Tatara[9], zatim ovde dolaze Bunjevci).
- U Velesu posečen arhiepiskop Valom[8].
- Objavljena Astronomiae instauratae mechanica Tycho Brahea.
- Izvedena "Dafne" Jacopa Perija, koja se smatra prvom operom.
- Persijski šah Abas Veliki premestio prestonicu iz Kazvina u Isfahan.
Rođenja
uredi- 13. 1. - François Mansart, arhitekta († 1666)
- 17. travnja - Giovanni Battista Riccioli, talijanski astronom
- 6. srpnja - Kirsten Munk, druga supruga Kristijana IV. od Danske
- 7. studeni - Francisco de Zurbarán, španjolski slikar († 1664)
- 7. prosinca - Gian Lorenzo Bernini, talijanski kipar, graditelj i slikar († 1680.)
Smrti
uredi- 17. siječnja - Fjodor I., car Rusije (* 1557)
- 10. travnja - Anna Guarini, talijanska pjevačica
- 28. lipnja - Abraham Ortelius, geograf i kartograf (* 1527)
- 13. rujna - Filip II., kralj Španjolske (* 1527.)
- 18. 9. - Toyotomi Hideyoshi, kancelar Japana (* 1536)
- Ahmed Sudi Bosnevi, prevodilac iz Bosne
- Vahdeti iz Dobruna, pjesnik, sufija
- Ambrozije Kapić, barski nadbiskup
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 Klaić, 433
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Klaić, 443
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Klaić, 426
- ↑ Veliki Poganac, povodom 400. godišnjice naseljavanja, manastir-lepavina.htnet.hr
- ↑ Klaić, 423
- ↑ Ранко Јаковљевић, Руси и Срби између Кладова и Сибира, rastko.rs
- ↑ Klaić, 422
- ↑ 8,0 8,1 Vladimir Ćorović, Preokret u držanju Srba, rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 532
- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Vanjske poveznice
uredi| U Wikimedijinoj ostavi ima još materijala vezanih za: 1598. |