Hidrogliser
| Hidrogliser Aliscafo | |
|---|---|
 | |
Hidrogliser (talijanski: Aliscafo) ili hidrokrilac, vodokrilac ili aliskaf je brzi brod dizajniran tako da kliže po voda na skijama odnosno na krilima.[1]
Krila hidroglisera imaju istu funkciju kao i avionska, da stvore dinamički uzgon koji uzdiže trup broda iz vode kako on povećava brzinu. Na taj način smanjuju otpor i mogu ploviti znatno brže od brodova klasičnog dizajna čak do 80 čvorova (148,16 km/h)[2].
Kako je voda puno gušća od zraka, krila za razliku od avionskih mogu biti puno manja. Montiraju se na pramcu i krmi.
Danas postoje dva glavna sistema krila koja se koriste; površinski i potopljeni;
- Površinski imaju formu slova V, i koriste se na čamcima najčešće vojnim i sportskim koji trebaju razviti veliku brzinu.
- Potopljena krila ima većina hidroglisera koji se koriste za prevoz putnika. Ona mogu biti ravna ili konveksna.[2]
Hidrogliseri su manji od klasičnih putničkih brodova, najčešće imaju deplasman do 300 tona, i koriste se za prijevoz putnika po jezerima, rijekama i zatvorenim morima, gdje nema velikih valova.[1]
Prvi prototip hidroglisera napravio je talijanski inženjer Enrico Forlanini 1898.[3] Njegov protutip iz 1906. postigao brzinu od 38 čvorova[1], američki prototip iz 1918., jurio je 60 čvorova (111 km/h).[3] U komercijalnu upotrebu su ušli tek nakon Drugog svjetskog rata
U SFR Jugoslaviji su se počeli koristiti od kraja 1950-ih, kako po Jadranu, tako i po rijekama, najčešće su bili proizvedeni brodogradilištima SSSR-a. Većina je 1990-ih rashodovana ili prodana.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Hidrokrilac” (hrvatski). Portal hrvatske tehničke baštine. Pristupljeno 1.01.2024.
- ↑ 2,0 2,1 „Hydrofoil” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 1.01.2024.
- ↑ 3,0 3,1 „Cos'è un aliscafo” (talijanski). Portal hrvatske tehničke baštine. Arhivirano iz originala na datum 2012-05-18. Pristupljeno 31.12.2023.
- Hidrokrilac (sh)
- Hydrofoil (en)