1714
- Ovo je članak o godini 1714.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1680-e 1690-e 1700-e – 1710-e – 1720-e 1730-e 1740-e |
| Godine: | 1711 1712 1713 – 1714 – 1715 1716 1717 |
| Gregorijanski | 1714. (MDCCXIV) |
| Ab urbe condita | 2467. |
| Islamski | 1125–1126. |
| Iranski | 1092–1093. |
| Hebrejski | 5474–5475. |
| Bizantski | 7222–7223. |
| Koptski | 1430–1431. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1769–1770. |
| • Shaka Samvat | 1636–1637. |
| • Kali Yuga | 4815–4816. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4350–4351. |
| • 60 godina | Yang Drvo Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11714. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1714 (MDCCXIV) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po 11 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- januar - Pećki patrijarh Mojsije Rajović je posetio Sarajevo - "nevoljno" je primljen[1]. Melentije Milenković je novi mitropolit dabrobosanski (do 1740/41).
- Patrijarh je ove godine bio u srpskim naseljima oko Knina, molio je za pomoć od karlovačke mitropolije za otkup patrijaršijske zemlje koju su zauzeli Albanci.[2]
- 2. 3. - Veliki severni rat: bitka kod Storkyra je velika ruska pobeda nakon koje okupiraju Finsku (period poznat kao Veći gnev).
- 7. 3. - Rastattski ugovor je mir između Francuske i Austrije nakon Rata za špansko nasleđe: Austrija dobija španske posede Napulj, Milano i Sardiniju, kao i južnu Nizozemsku, a od Francuske Freiburg itd.
- april - Vlaški knez Constantin Brâncoveanu svrgnut od Turaka, a postavljen Ștefan Cantacuzino (do 1716); Brâncoveanu će u avgustu biti pogubljen sa četvoricom sinova u Carigradu.
- april - Patrijarh Mojsije Rajović u poseti Dalmaciji; prošao kroz Sarajevo[3], iz Hercegovine šalje pismo na Cetinje kojim osuđuje hajdučke napade na Boku, Dubrovnik i Hercegovinu[4].
- 8. 6. - Sofija Hanoverska, naslednica britanske kraljice Ane, umire u 84. godini.
- jul - Britanski parlament nudi Nagradu za longitudu onome ko bi pronašao način za precizno određivanje geografske dužine.
- leto - Patrijarh Mojsije Rajović odlučio od crkve sarajevsku opštinu i mitropolita - nije dobio zahtevani novac (Pećka patrijarhija je pritisnuta od albanskih paša i begova). Odnosi popravljeni 1720, u međuvremenu su i Turci globili srpsku crkvu.
- 7. 8. - Veliki severni rat: Bitka kod Ganguta je prva značajna pobeda ruske mornarice nad Šveđanima, na ruskoj strani se istakao Matija Zmajević.
- 12. 8. (1. 8. po j.k.) - Umrla britanska kraljica Anne. Hanoverski knez Georg postaje George I, kralj Velike Britanije i Irske (do 1727) - prvi iz Kuće Hanover.
- 7. 9. - Badenski ugovor formalno okončava rat Francuske i Svetog Rimskog Carstva.
- 11. 9. - Opsada Barcelone okončana nakon 14 meseci pobedom novog burbonskog kralja Španije Filipa V koji time zauzima Kataloniju i okončava Rat za špansko nasleđe (Nacionalni dan u današnjoj Kataloniji).
- oktobar - Bosanski paša Numan-paša Ćuprilić u invaziji Crne Gore nanosi teške gubitke ("drugi rasip Jerusalima" po vladici Savi), vladika Danilo s izbeglicama odlazi na mletačku teritoriju[5][6][7][8]; posljednji odred branilaca se 17. listopada prebacio na mletački teritorij[9], vladika zatim odlazi u Rusiju po pomoć.
- Numan-paša Ćuprilić sa 15.000 vojnika, hercegovački sandžakbeg Ebu Bećir-paša sa 5.000, skadarski sandžakbeg Ahmed-paša sa 8-10.000. Ubijeno je možda 2.000 Crnogoraca i zarobljeno 3.000, najviše je stradala Katunska nahija. Nešto je preseljeno na Glasinac i okolinu.[10]
- 11. 11. - Posle 15 dana jahanja (i pet godina pritvora u Osmanskom carstvu), švedski kralj Karl XII stiže u Švedsku Pomeraniju.
- 10. 12. - Osmansko Carstvo objavljuje rat Mletačkoj Republici - Mletačko-otomanski rat 1714.-1718., poznat kao Drugi morejski rat ili, u Hrvatskoj, Sinjski rat - povod je neizručivanje crnogorskih izbeglica i neki incidenti na moru[11].
- 23. 12. - Moćna kraljevska komornica Marie Anne de La Trémoille proterana iz Španije po želji nove kraljice Elisabette Farnese.
- 24. 12. - Španski kralj Filip V se oženio Elizabetom Farneze iz Parme.
- krajem godine - Crnogorski vladika Danilo je krenuo u Rusiju.[12]
- Gligorije je prvi poznati episkop Ariljsko-užičke eparhije (poznate i kao Valjevska).
- Smijenjen ohridski arhiepiskop Dionisije jer je prethodniku mitom i pritiskom uzeo položaj[13].
- U Liku i Krbavu upućen kapucin Kazimir kao poseban misionar za preveravanje "šizmatika" - neke grupe pravoslavnih su prevedene u Katoličanstvo.[14]
- Beogradski muhafiz Halil-paša Ćosa stradao u borbi sa korumpiranim vojnim starešinama.[15]
- Jedan primer "separacije" u Vojnoj granici: "suvišni, prekobrojni" graničari su izdvojeni i upućeni u unutrašnjost na komorske i spahijske posede.[16]
- Henry Mill patentirao pisaću mašinu (ali bez opisa aparata).
- Daniel Gabriel Fahrenheit definirao skalu temperature (de wiki).
- 25. 2. - René Nicolas Charles Augustin de Maupeou, kancelar Francuske († 1792)
- 6. 6. - José I "Reformator", kralj Portugala († 1777)
- 2. 7. - Christoph Willibald Gluck, kompozitor († 1787)
- 17. 7. - Alexander Gottlieb Baumgarten, njemački filozof († 1762)
- 26. 10. - Benedikt Stay Stojković, svećenik, pjesnik († 1801)
- 3. 11. - Anica Bošković, pjesnikinja, Ruđerova sestra († 1804)
- 2. 12. - Jeremijaš Šoštarić, književnik († 1770)
- 18. 12. - Nikola Josip Esterházy "Veličanstveni" († 1790)
- 1714-15 - Bogomir Palković, književnik († 1778)
- 14. 2. - María Luisa Gabriela de Saboya, kraljica-supružnica Španije (* 1688)
- 8. 6. - Sofija Hanoverska, naslednica britanske krune (* 1630)
- 12. 8. (1. 8. po j.k.) - Anne, kraljica Velike Britanije i Irske (* 1665)
- 15. 8.? - Constantin Brâncoveanu, knez Vlaške (* 1654)
- 29. 11. - Jerolim Kavanjin, pjesnik (* 1641)
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 474
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 537
- ↑ Istorija s. n., 28
- ↑ Dr Goran Komar, Kuti, selo u Boki Kotorskoj, rastko.rs
- ↑ Vladimir Ćorović, Oslobođenje Crne Gore, rastko.rs
- ↑ Crna Gora od kraja XV veka do 1914. godine, rastko.rs
- ↑ Sveti Petar Cetinjski - Kratka istorija Crne Gore, rastko.rs
- ↑ Vuk Karadžić, Crna Gora i Crnogorci, rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 1256
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 432-3
- ↑ Historija n. J., 831
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 35
- ↑ Historija n. J., 1303
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 184
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 13
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 60
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga prvi tom, SKZ Beograd 1986
