Izvorni kod stranice Tivoli

Nemate dopuštenje da uređujete ovu stranicu iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 18. decembra 2022. u 17:21
Expiry of block: 18. decembra 2025. u 17:21

Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16.

Uključite sve gornje pojedinosti u sve upite koje postavite. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kod ove stranice.

{{Naselje
| ime = Tivoli
| ime_genitiv = Tivolija
| izvorno_ime =

| slika_panorama = Tivoli, Metropolitan City of Rome, Italy - panoramio (3).jpg
| opis_slike     = Panorama grada

| slika_zastava          = Flag of Tivoli.svg
| slika_zastava_veličina = 100px
| slika_pečat            = 
| slika_pečat_veličina   = 
| slika_grb              = 
| slika_grb_veličina     = 
| slika_amblem_prazno          = 
| slika_amblem_prazno_veličina = 
| slika_amblem_prazno_opis     =

| slika_karta     =
| veličina_karte  =
| opis_karte      =
| slika_karta1    =
| veličina_karte1 =
| opis_karte1     =

| slika_lokacijska_karta_država = Italija
| slika_lokacijska_karta_opis   = Pozicija Tivolija u Italiji

| nadimak =

| širina-stupnjevi = 41
| širina-minute    = 57
| širina-oznaka    = N
| dužina-stupnjevi = 12
| dužina-minute    = 47
| dužina-oznaka    = E

| lokacija_ime   = [[Lista država|Država]]
| lokacija_info  = {{flag|Italija}}
| lokacija1_ime  = [[Regije Italije|Regija]]
| lokacija1_info = [[Lacij]]
| lokacija2_ime  = [[Metropole Italije|Metropolitanski grad]]
| lokacija2_info = [[Metropolitanski grad Rim|Rim]]
| lokacija3_ime  =
| lokacija3_info =

| utemeljenje_ime    = 
| utemeljenje_datum  =

| vrsta_dijelova = Frazioni
| dijelovi       = Villa Adriana, Campolimpido, Colfiorito, Favale, Tivoli Terme, Villaggio Adriano, Arci-empolitana, Bivio di San Polo, Quintiliolo, Collenocello

| vrsta_vlasti   =
| vlast_bilješke =
| titula_vođe    = [[Gradonačelnik]]
| ime_vođe       = Giuseppe Proietti

| površina_bilješke =
| površina_ukupna   = 68.5 [[km²]]<ref name=city/>
| visina       = 235 [[Metar|m]]<ref name=city/>
| visina_izvor =
| visina_max   =
| visina_min   =

| stanovništvo_godina   = [[2017]]
| stanovništvo_bilješke =
| stanovništvo          = 56.542<ref name=city/>
| stanovništvo_gustoća  = 825.4 st/[[km²]]<ref name=city/>
| stanovništvo_uže =
| stanovništvo_uže_gustoća  =
| stanovništvo_šire =
| stanovništvo_šire_gustoća =
| stanovništvo_prazno1_ime  =
| stanovništvo_prazno1      =
| stanovništvo_gustoća_prazno1 =
| stanovništvo_prazno2_ime     =
| stanovništvo_prazno2         =
| stanovništvo_gustoća_prazno2 =

| vremenska_zona     = [[UTC+1]]
| utc_pomak          = +2
| vremenska_zona_DST =
| utc_pomak_DST      =
| poštanski_broj     = 00010
| pozivni_broj       = 0774
| gradovi_prijatelji =

| web_stranica = 
}}
'''Tivoli''' ([[Latinski jezik|latinski]] ''Tibur'') je [[Italija|talijanski]] [[grad]] i [[općina]] od 56.542 [[Stanovništvo|stanovnika]]<ref name=city>{{cite web
 | url =https://www.citypopulation.de/php/italy-lazio.php
 | title =''Italy: Lazio''
 | accessdate =8. 1. 2019
 | language=engleski
 | publisher=City population}}</ref> u [[Metropolitanski grad Rim|metropolitanskom području Rima]] u [[Lacij]]u.

== Geografija ==
Tivoli leži u [[kotlina|kotlini]] rijeke [[Aniene]], na mjestu gdje počinju čuveni [[slap]]ovi.<ref name=brit/> Udaljen je 30-ak [[km]] [[sjeveroistok|sjeveroistočno]] od [[Rim]]a. U Tivoliju se nalaze dva lokaliteta [[svetska baština|svjetske baštine]] [[UNESCO]]-a, [[Hadrijanova vila]] i [[Villa d'Este]], koje su tu izgrađene zbog iznimnog [[krajolik]]a i blizine Rima.<ref name=brit/>

== Historija ==
Kako se nalazio na prirodnom [[put]]u preko [[Apenini|Apenina]] (kasnijem [[Rimski putevi|rimskom putu]] [[Via Tiburtina]]), Tivoli je naseljen još od [[prahistorija|prahistorije]].<ref name=brit/> Svoju egzistenciju počeo je pod imenom Tibur, kao jedan od gradova [[Latinski savez|Latinskog saveza]] i rival [[Rim]]a.<ref name=brit/> Po [[legenda|legendi]], ime ''Tibur'' dobio po Tiberinusu, kralju [[Alba Longa|Alba Longe]] koji se udavio u vodama [[Tibar|Tibera]]. Pod [[Antički Rim|rimsku]] vlast podpao je tokom [[4. vijek pne.|4. vijeka pne.]] [[Rimsko državljanstvo|Civitas]] je postao [[90. pne.|90. pne]], a nakon toga [[prosperitet|prosperirao]] kao [[ljeto|ljetni]] [[resort]] bogatih [[Rimljani|Rimljana]] koji su u njemu i okolici izgradili brojne [[Rimska vila|vile]].<ref name=brit/> [[Popis rimskih careva|Rimski car]] [[Hadrijan]] je u [[1. vijek]]u podigao svoju vilu ([[Hadrijanova vila]]). Današnji [[trg]] ''Piazza del Duomo'' nalazi se na mjestu [[Rimski forumi|rimskog foruma]].
[[Datoteka:Rocca.pia.castle.in.tivoli.arp.jpg|mini|lijevo|250px|Rocca Pia, [[zamak]] pape [[Pio II.|Pija II.]] iz [[1461]].]]
Za vrijeme [[Gotski rat|Gotskog rata]] ([[535]]–[[552]]) Tivoli je utvrdio [[bizant]]ski general [[Velizar|Belizar]], ali ga je kasnije razorio [[Ostrogoti|ostrogotski]] kralj [[Totila]]. Od kraja rata bio je dio [[Tema (upravna jedinica)|bizantske teme]] koju je kasnije [[aneksija|anektirala]] [[Papinska Država]]. 
Od [[10. vijek]]a Tivoli je [[Srednjovjekovna komuna|nezavisna komuna]] na čelu s [[izbori|izabranim]] konzulom. [[Sveto Rimsko Carstvo|Svetorimski]] car [[Oton III]] je [[1001]]. zauzeo Tivoli i poklonio [[papa|papi]]. Usprkos tome, uživao je relativnu [[autonomija|autonomiju]] sve do [[1816]]. godine.<ref name=brit/> Tokom [[14. vijek]]a Tivoli je stao na stranu [[Gvelfi i Gibelini|gibelina]] koji su bili uz papu [[Urban VI.|Urbana VI]] protiv [[Gvelfi i Gibelini|gvelfa]], te dvaput odbio napade [[Ladislav Napuljski|Ladislava Napuljskog]]. U [[15. vijek]]u papa [[Pio II.|Pio II]] je izgradio masivnu utvrdu Rocca Pia kako bi kontrolirao buntovno stanovništvo Tivolija.

Sredinom [[16. vijek]]a Pirro Ligorio je za kardinala Ippolita II d'Este izgradio raskošnu vilu s vodenim parkom ([[Villa d'Este]]). Ovaj [[park]] je dao imena mnogim europskim parkovima koji su se po njemu prozvali "Tivoli". Papa [[Grgur XVI.|Grgur XVI]] je [[1835]]. dao podići je Vilu Gregorianu na samim [[slap]]ovima [[Aniene]]. To idilično mjesto na [[slap]]ovima Aniene, s brojnim [[antika|antičkim]] ruinama, privlačilo je kao motiv brojne [[slikar]]e. Tivoli je bio više puta razaran: [[1527]]. (porodica Colonna, pristalice [[Karlo V., car Svetog Rimskog Carstva|Karla V]]), [[1547]]. (vojvoda od Albe), [[1744]]. ([[Austrijanci]]) i posljednji put za [[savezničke sile|savezničkog]] bombardiranja [[1944]]. godine.

== Znamenitosti ==
[[Datoteka:Villa d'Este 01.jpg|thumb|right|300px|[[Villa d'Este]]]]
* Rimski hram Tosse iz [[4. vijek pne.|4. vijeka pne.]] je okrugla [[građevina]] s [[radijus]]om od 12 [[metar]]a i širokom kupolom s okulosom na vrhu. Tokom [[1. vijek]]a je adaptiran u crkvu sv. Marije.
* Rimski hram Sibile Tiburtine iz [[2. vijek pne.|2. vijeka pne.]] podignut na umjetnom platou na [[akropolj|akropoli]] s [[Jonski red|jonskim]] [[stup]]ovima, dimenzija 15,9 x 9,15 m. [[Enterijer]] je bio [[dekoracija|dekoriran]] [[freska]]ma i [[štuko|štukaturama]] koje su danas nestale. Na istom mjestu je [[978]]. podignuta crkva sv. Georgija.
* Svetište Herkula Viktora ([[2. vijek pne.]]), svojevremeno jedna od najvećih rimskih građevina u unutrašnjoj Italiji (188 x 140 m), koje se nalazilo odmah izvan grada uz cestu za [[Samnijum|Samnium]]. U njemu je bio [[teatar]], veliki četvrtasti trg sa [[hram]]om, iznad nekoliko terasa, poput Svetišta Fortune Primigenije u [[Palestrina|Palestrini]].
* [[Vesta|Vestin]] [[rimski hram]] kružnog oblika ([[tolos]]) iznad [[slap]]a iz [[1. vijek pne.|1. vijeka pne.]]
* [[Hadrijanova vila]], [[1. vijek]]
* ''Rocca Pia'', [[zamak]] pape [[Pio II.|Pija II]] iz [[1461]].
* [[Villa d'Este]], [[16. vijek]]
* [[Katedrala]] San Lorenzo, restaurirana od [[1635]]. do [[1640]].
* Villa Gregoriana

<gallery>
Datoteka:Tivoli, Campolimpido, Villanova.JPG|<center>Ticoli i Campagna romana
Datoteka:Temples Sibylle et Vesta 4.JPG|<center>Vestin hram
Datoteka:Tempio della Tosse 6.JPG|<center>''Tempio della Tosse''
Datoteka:Canopo villa Adriana di notte.JPG|<center>[[Hadrijanova vila]]
Datoteka:Eglise San Pietro alla Carita Tivoli.JPG|<center>Crkva sv. Petra
Datoteka:004 TivoliPonteGregoriano.JPG|<center>Grgurov most
Datoteka:TivoliVillaGregoriana-Cittadella.JPG|<center>Villa Gregoriana
Datoteka:Villa manlio vopisco.jpg|<center>Villa Manlio Vopisco
Datoteka:Arco dei Padri Costituenti.jpg|<center>[[Slavoluk]] očeva [[ustav]]a
Datoteka:Tivoli 1748 - Joseph Vernet.jpg|<center>[[Slika]] Josepha Verneta iz [[1748]].
</gallery>

== Privreda==
Pored tradicionalne [[industrija|industrije]] [[papir]]a i [[celuloza|celuloze]] (''Consorzio Cartiere''), za [[ekonomija|ekonomiju]] grada najvažniji je [[turizam]].<ref name=brit/> U okolici se nalaze [[kamenolom]]i nekoć bogati [[travertin]]om.<ref name=brit>{{cite web
 | url =https://www.britannica.com/place/Tivoli-Italy
 | title =''Tivoli''
 | accessdate =8. 1. 2019
 | language=engleski
 | publisher=Encyclopædia Britannica}}</ref>

== Pobratimski gradovi ==
* {{flagicon|Francuska}} [[Saint-Amand-les-Eaux]], [[Francuska]] 
* {{flagicon|Sirija}} [[Palmira]], [[Sirija]] 
* {{flagicon|Rumunjska}} [[Focșani]], [[Rumunjska]] 
* {{flagicon|Grčka}} [[Delfi]], [[Grčka]]
* {{flagicon|Japan}} [[Yugawara]], [[Japan]]

== Izvori ==
{{reflist}}

== Vanjske veze==
{{Commonscat|Tivoli (Italy)}}
* [http://www.comune.tivoli.rm.it/intro/ ''Comune di Tivoli'' (službene stranice)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181225032723/http://www.comune.tivoli.rm.it/intro/ |date=2018-12-25 }} {{it icon}} 
* [https://www.visittivoli.eu/scopri-tivoli.php?lang=EN Discover Tivoli (Atrakcije Tivolija)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200922022005/https://www.visittivoli.eu/scopri-tivoli.php?lang=EN |date=2020-09-22 }} {{en icon}}
* [https://www.britannica.com/place/Tivoli-Italy ''Tivoli'' (na portalu Encyclopædia Britannica)] {{en icon}}

{{Svjetska baština u Italiji}}
{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Tivoli| ]]
[[Kategorija:Gradovi u Laciju]]
[[Kategorija:Svjetska baština u Italiji]]

Upotrebljeni šabloni (55):

Šablon:Citation/core (uredi)
Šablon:Citation/make link (uredi)
Šablon:Cite web (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Commonscat (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Coord (uredi)
Šablon:Country data Francuska (uredi)
Šablon:Country data Grčka (uredi)
Šablon:Country data Italija (uredi)
Šablon:Country data Japan (uredi)
Šablon:Country data Rumunija (uredi)
Šablon:Country data Rumunjska (uredi)
Šablon:Country data Sirija (uredi)
Šablon:Country flag2 (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:EditAtWikidata (uredi)
Šablon:En icon (uredi)
Šablon:Flag (uredi)
Šablon:Flag/core (uredi)
Šablon:Flagicon (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Flagicon/core (uredi)
Šablon:Glavni-drugo (uredi)
Šablon:Hlist/styles.css (uredi)
Šablon:It icon (uredi)
Šablon:Languageicon (uredi)
Šablon:Location map2 (uredi)
Šablon:Main other (uredi)
Šablon:Naselje (uredi)
Šablon:Navbox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Nobots (uredi)
Šablon:Normativna kontrola (uredi)
Šablon:Reflist (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Reflist/styles.css (uredi)
Šablon:Replace (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Str crop (uredi)
Šablon:Svjetska baština u Italiji (uredi)
Šablon:Webarchive (uredi)
Modul:Arguments (uredi)
Modul:Authority control (uredi)
Modul:Check for unknown parameters (uredi)
Modul:Coordinates (uredi)
Modul:Coordinates/styles.css (uredi)
Modul:EditAtWikidata (uredi)
Modul:Location map (uredi)
Modul:Location map/data/Italija (uredi)
Modul:Location map/data/Italy (uredi)
Modul:Location map/styles.css (uredi)
Modul:Math (uredi)
Modul:Navbar (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (uredi)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Navbox/configuration (uredi)
Modul:Navbox/styles.css (uredi)
Modul:No globals (uredi)
Modul:String (uredi)
Modul:Webarchive (uredi)

Vratite se na stranicu „Tivoli”.

Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Tivoli