Инсулин
Инсулин ол эбэтэр медицинскай терминынан ааҥл. insulin дэнэр — дьоҥҥо уонна кыылларга айылҕаттан баар гормон буолар. Инсулин биллэринэн саахар кристалларын алдьатарынан биллэр эттик буолар, онон кини суох буолааһына — диабетка тиэрдиэн сөп.
Биллэрин курдук саахар айылҕаттан аһыы инньэлээх кристалл буолар, ууга даҕаны суураллыбат. Ол иһин инсулин эрэ кинини илдьиритэр кыахтаах буолар. Инсулина суох киһи уонна кыыл саахар кристалларыттан өлөр. Саахар кристаллара киһи организмын алдьатан повреждения оҥорор процеһа саахар диабета дэнэр. Онон инсулин киһиэхэ баар буолара сатанар.
Инсулин саахара илдьиритэрин таһынан араас сыа липидтэрин уулларар, араас эндокриннай системаҕа сөптөөх баланс олохтуур. Ону таһынан энершетическай трагспортировкаҕа көмөлөһөр киһи клеткатыгар.