Kalinku king
| kalingu king | |
 | |
 | |
| na tjaivavaw a sihu a kinapangaljan a paljavak | taiwan |
| sicuayanga a ngadan | kalingu |
| lemingdjelj kata cavilj | 花蓮港廳kalingu gang ting (ka 1909 a cavilj)→
花蓮縣kalinguking (kemasi 1946 a cavilj mata tucu) |
| sepaljavak | ita hici, drusa ceng kata tapuluq a qinaljan |
| sihu
-guciu -remasudj a kilalaing takakudan a pacaqan -qinati a hulic a sihu |
-徐榛蔚(pacun ta kinciu na kalinguking)
-kalingu kingsihu -kalinguking gikai |
| pulingetjan nua kadjunangan | 4628.5714km² |
| caucau
-pipenuljatan na cawcau -papu ngadan tjai sangasangas -mavalidan |
-tjelu puluq sa drusa kudrav sa tjelu kuzulj sa unem a taiday sa unem puluq sa unem a caucau(323,666)(2021 a cavilj tjelu a qiljas)
-masansimuluq sa pitju -unem puluq sa siva a caucau/km² (69.93/km²) |
| pukeljang a venecikan na takakudan a umaq a sihu | 10015 |
| tjuljivar ta guan | yilan, valangaw, nantu |
kalingu king (pinaywanan：kalingu；pinairangan：Hoa-lian-koān / Hoa-liân-koān；nginaingayngan：Fâ-lièn-yen）izua tauta sicuayan a ngadan cilay(奇萊), huilan(洄瀾)（pinairangan：Huê-liân）,duluman(多羅滿)（a sipanya kai：Turoboan；pinairangan：To-lô-boán）avan nangata ca king nua i taiwan. imaza i pasakacedas tua taiwan, izua peihuikuisiyen pakamaza. a i pasakaledep a gadugaduan i vecekadan tua taiwan, a i tua sevecevec ljavek a gadugaduan imaza i pasacemedas, a i tjaikacedas mavan a taipingyan (ljavek a viliping), a i viri nakidjekec tua yilan, a i pasakaledep a viri nakidjekec tua taiciu hici, a i kaledep nakidjekec tua nantuking, a i pasakaledep a navalj nakidjekec tua takaw hici, a i navalj nakidjekec tua taituking. izua tu 4,628 km² a pulingetjan nua kadjunangan. a tjaljaqacavan a king i taiwan. kalinguking izua tjatjuruvuan a kacalisian, tjalja liavan amizuku. au aza caucau a mamaza i pasaviri a kalingu a sema taitu sevesevec a lizulizuk pakaljaviljaving ta ljavek a kadjunangan, au avan ca ika kinapalak nanemanemanga a kakivangvangan racev saka masan tjalja pungadan, izua tairugu nua kuka kinakalevelevan kadjunangan kata yusan nua kuka kinakalevelevan kadjunangan. aza kinipuvarung tua na king a hata avan za cemedas a qadaw kemasi ljavek a ljivavaw. au sinipukelang taljar nua taipingyan. aza taljar pinaka papapiliqe tua mareka zuku a quljaw, izua amizuku, tairuku zuku, bunun zuku, kemalan zuku, sacilaya zuku, sidiqe zuku kata pairang. saka ka 2013 a cavilj, na djemamek tua tjaljabulayan a kakaizuanan a hici masan daisanmin. aza caucau i hualian hici, djian guan kata sincen guan mata drusa puluq kudraw, masan tjaljaqacavan, tjalja taliduan, tjalja salenguwaq a hici i pasakacedasan a kadjunangan.
kadjunangan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]a kinalangan nua kadjunangan ladruladruq i kalingu king saka matu kaiku, maka ljaviljaving kemasi viri patje navalj tu 137.5 km, a kemasi kacedas patje keledep kimaya 43 km. imaza a pulingetjan nua kadjunangan masan a tjaljaqacavan a king i taiwan. ljakua tjaliaw a gadu izua, keri tu 10% a kazatjan pakata penuljat ta kadjunangan. aza mareka caucau sedjelja i kalingu kata valangaw sevesevec a lizulizuk. au izua tu 70% a caucau sedjelja i hualien hici kata djian guan. aicu gadu imaza a pasakacedas a ljavek a gadugaduan, a pasakaledep sedjel a gadugaduan i vecekadan tua taiwan. a lava izua tu 3 mata 9 km a pasalavan. aicu kadjunangan pakata sevesevec a lizulizuk kata avan za nakemasi gadu seqaljutj a qipu kata vudas masan lizulizu, a qivu kalingu kata valangaw sevesevec a lizulizuk tuki kalingu kata valangaw a kasintan. aza kadjunangan pakata pasaviri sedjel kalingu kata valangaw sevesevec a lizulizuk, kemasi cungde(崇德) a disiaba i siulin guan pasanavalj mata hualien siljitaladj i pana, au aza kemasi sincen mula i sincen guan mata guvu(國福) mula i hualien hici a 15 km a tideq, na lizuk a laruq kata lavan pinapamaw nasekeljan tu malji, a tjalja lavan kimaya 5 km a tjeza, saka a qivu “kalingu kata valangaw a kasintan”, nutja kinemenemen ca ljusepisepitj a lizuk kinadjunangan, avan nu kemasi liwu pana izaya naseqaljutj a vadas kata qaciljay, lja namakeren a mavali tua pasakacedas ma viri a kemaledep a masan, cuayanga djiqeseng nua zaljum aza i tua siljisaaw ljavek a mareke vudas, pasa navaljen a kacuing avan nu sika alang, kata na tjalja taladjan a kadjunangan siraruwa neka ravac a kanki.
lja aicu a ljaviljaving a gadugaduan i pasakacedas a kalinguking tja kigalju a ma alang(kimaya 400 kudraw tjaisangas a inalangan), a ljavavavan tja liaw pitja keri tua i pasaviri a vecekadan gadugaduan, tjalja vavavan avan za sinking gadu izua 1682m. a maka ljaviljjaving a gadu kinaqipuan liaw a vudavudas na lumeljak maqepu masan qaciljay, a kinakadjunangan madjulu a makapalak, lja nururalarua a tjataladj a kadjunangan, aicu a makaljaving a gadu nu icining ljivavae tu 3cm, aza i siukuluan pana qaciljaciljaing izua caleqilj lumeljak a maletimalji masan alang tua vikivikng, avan nu liaw qaca keri maljetimalji a lizuk I tua ljaving naljavek a gadugaduan, pacual ta i ruisui guan kacedasan navalj a cimi lizuk, tjalja laruqan kata tjalja milavan kimaya izua 2 km, kalingu 64 guan a djaljang (花64鄉道) sipakacevung nua lisuy kata vunbing a djalang angata.
izua tjalja tjuruvuan a gadu i kalingu king, izua 43 a gadu tjljaqaca mata 3000 m. izua nanhu gadu(南湖大山), cilay gadu(奇萊山), siukuluan gadu(秀姑巒山),wumin gadu(無名山), akana hehuan gadu i pasakacedasan(合歡山東峰).
aza liaw pana imaza seqaljudj kemasai kaledep pasa cemedas. ljakua aicu heping pana, liwu pana kata siuguluan pana seqaljudj kemasi viri pasa navalj. au izua hualien pana seqaljudj kemasi navalj pasa viri.
aicu maka ljaviljaving ta ljavek i pasakacedas a kalingu tu 124 km, lja liaw a pana maljavek, liaw a kadjunangan a temalimuzav, izua cevaceva maka ljavek, avan angata i pasanavalj a heping pana aza cinsui danggay, izua tjaljaqaca 1000 m, masan ta pungadangadan a kivangavangan i suhua kunglu, ljakua izua rucunuq uta pakata qudjalj saka ika maqati qemalius.
au aicu i pasanavalj kalingu king a semen makaljaving, namasan tjacaleqilj a ljaviljaving puqaciljayven, izua liaw a napakisumalji nua kadjunangan a temalimuzav, izua setiping(石梯坪) pakanavalj, aza kinaqaciljayan matu a tjaljitjali paka italadj a ljavek, izuanan kinapalak nua zaljum a namasa gisui, dangai, kaizatjan, paljevavaw a maljimalji a qaciljay, aza i makaljaving tua ljavek avan za babelubeluan a masan talituan i taiwan.
kalevelevan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]| kalingu king （kemasi 1991 a cavilj mata 2020 a cavilj）pakata kalevelevan penapamapamaw ziriu | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| qiljas | icigac | nigac | sangac | sigac | gugac | lukugac | sicigac | hacigac | kugac | ziugac | ziuicigac | ziunigac | itacavilj |
| a tjaljaqacavan a sezaman ℃（℉） | 21.4
(70.5) |
21.9
(71.4) |
23.6
(74.5) |
26.2
(79.2) |
28.7
(83.7) |
30.9
(87.6) |
32.4
(90.3) |
32.2
(90) |
30.7
(87.3) |
28.3
(82.9) |
25.8
(78.4) |
22.8
(73) |
27.1
(80.8) |
| a ljemita qadaw papamaw a sezaman
℃（℉） |
18.3
(64.9) |
18.6
(65.5) |
20.3
(68.5) |
22.8
(73) |
25.3
(77.5) |
27.3
(81.1) |
28.7
(83.7) |
28.4
(83.1) |
27.0
(80.6) |
24.9
(76.8) |
22.5
(72.5) |
19.7
(67.5) |
23.7
(74.7) |
| a tjaljakedrian a sezaman ℃（℉） | 15.8
(60.4) |
16.2
(61.2) |
17.6
(63.7) |
20.1
(68.2) |
22.5
(72.5) |
24.7
(76.5) |
25.6
(78.1) |
25.4
(77.7) |
24.2
(75.6) |
22.2
(72) |
19.9
(67.8) |
17.2
(63) |
21.0
(69.8) |
| a sikudjaljan ㎜（英寸） | 54.6
(2.15) |
74.7
(2.941) |
76.7
(3.02) |
76.6
(3.016) |
186.9
(7.358) |
165.5
(6.516) |
198.5
(7.815) |
258.8
(10.189) |
329.9
(12.988) |
350.6
(13.803) |
175.1
(6.894) |
83.6
(3.291) |
2,031.5
(79.981) |
| a salenean （％） | 75.6 | 76.9 | 77.4 | 78.9 | 80.2 | 80.4 | 77.1 | 78.0 | 77.8 | 75.2 | 75.7 | 74.0 | 77.3 |
| lemita ta qiljas a siqadavan a milingan | 68.7 | 67.8 | 85.7 | 98.1 | 124.3 | 180.9 | 255.6 | 228.0 | 163.1 | 124.3 | 93.2 | 74.2 | 1,563.9 |
| aicu ziriu pavavaw kemasi cungyancisiyangcy | |||||||||||||
cinalivatan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]ka sicuayan a qivu cilay, pakata “花蓮縣志” za vecik, ka 1622 a cavilj azua sipanya caucau semamaza a djadjasen ta king, au sematjez patje djinbauli(金包里)(i djinsan ci atalasi taihuku hici tucu), saka sinpungadan duluman aicu avan tucu sincen mula, a kacalisian a kinaizuanan. ka 1851 a cavilj, izua tjawcikel na semamaza a pairang a qemulic a temalem ta lami, au pacun ta pana sema ljavek, macacuvung qaca a luduludan, azua ridiu matu vuliljauljaw, avan anga ta sinpungadan huilan. au pavalitan ta pinairangan tjasedjaljep siqivu a hualian.
tja kigalju a mirazek i kalingu pakata zuma king, ka 1932 a cavilj, nekanan na sipakaljaving a djalan (sicuayan a suhua kunglu), nu remaketj sikipacacikel maka kalingu pakavarukurukur, avan nu izua angata italadj qinaljan au manu sinan i casaw a kadjunangan aya qivu. mata qamaqacuvung a lemindjel tua kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan i pasa viri, naseljenguwaq a sipakazua djalan.
pakata remasudj a kilalaing takakudan, ka 1909 a cavilj, kalinku a kadjunangan kidjuvecik valangaw, masan ta kalingukang ting, avan kanri a macidjilj patje tucu. kapuamin a maqaqeci, ka 1946 a cavilj icigac siva qadaw lemindjel tua kalingu king. ka 1950 a cavilj ziugac puluq sa lima qadaw, masantjasangas a king a semusu tua niamadju a rarasudjan pakata “cunghuamingu a tjaljavavaw a hulic”. kanri tua na i qinaljan a kakudan.
kinapangaljan a paljavak
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]| remasudj a kilalaing ta kakudan a sihu | kalingu kingsihu | |
| taituting kalingugang、buseke citing→
kalingu gang tingcan (kemasi 1909 a cavilj mata 1945 a cavilj)→ kalinguking kinciu (kemasi 1945 a cavilj mata tucu) | ||
| qinati a hulic a sihu | kalinguking gikai | |
| kinapangaljan a paljavak | ||
| hichi kidjekec a king | hualien hichi | |
| ceng | vunglinceng、yiliceng | |
| guan | sincen、djian、zuvung、kuangvu、vungbin、lisuy、vuli | |
| na kacalisian a guan | siulin、wanrung、zusi | |
izua siulin, wanrung, zusi avan angata na kacalisian a qinaljan, au pulingetjan nua kadjunangan penuljat avan tu alu puluq nua kalingu king a kadjunangan.
aza siulin avan na tjaljaqacavan a kadjunangan, tu 1,641 km², avan angata tjaljaqacavan a kadjunangan pakata masantjelulj a kinapangaljan a paljavak, tjaljaqavan ta sinzuking kata canhuaking.
aza yiliceng a kadjunangan tu 252 km², masan tjaljaqacavan pakata ceng i taiwan.
hualien hici kata sincen guan izua mamaw a pulingetjan nua kadjunangan (tu 29.4095 km²), madrusa avan angata tjaljakedrian pakata kinapangaljan a paljavak i kalingu.
| cavilj | caucau | +:metjeruvu
-:mavekelj (%) |
| 1960 | drusa puluq sa lima kudrav sa drusa a kuzulj sa drusaiday sa unem puluq sa sepatj a caucau (252,264 a caucau) | — |
| 1966 | tjelu puluq kudrav sa pitju a kuzulj sa drusaiday sa drusa puluq a caucau (307,220 a caucau) | +21.8% |
| 1970 | tjelu puluq sa tjelu kudrav sa lima a kuzulj sa pitju a taiday sa siva puluq sa siva a caucau (335,799 a caucau) | +9.3% |
| 1975 | tjelu puluq sa sepatj kudrav sa unem a kuzulj sa siva a taiday sa puluq sa sepatj a caucau (346,914 a caucau) | +3.3% |
| 1980 | tjelu puluq sa lima kudrav sa lima a kuzulj sa itaiday sa pitju puluq sa alu a caucau (355,178 a caucau) | +2.4% |
| 1985 | tjelu puluq sa unem kudrav sa ita kuzulj sa lima taiday sa sepatj puluq sa siva a caucau (361,549 a caucau) | +1.8% |
| 1990 | tjelu puluq sa lima kudrav sa drusa kuzulj sa drusaiday sa tjelu puluq sa tjelu a caucau (352,233 a caucau) | −2.6% |
| 1995 | tjelu puluq sa lima kudrav sa alu a kuzulj sa siva taiday sa alu puluq sa ita a caucau (358,981 a caucau) | +1.9% |
| 2000 | tjelu puluq sa lima kudrav sa tjelu a kuzulj sa unem a taiday sa tjelu puluq a caucau (353,630 a caucau) | −1.5% |
| 2005 | tjelu puluq sa sepatj kudrav sa lima kuzulj sa tjelu a taiday sa tjelu a caucau (345,303 a caucau) | −2.4% |
| 2010 | tjelu puluq sa tjelu kudrav sa alu a kuzulj sa alu a taiday sa lima a caucau (338,805 a caucau) | −1.9% |
| 2015 | tjelu puluq sa tjelu kudrav sa ita kuzulj sa siva taiday sa sepatj puluq sa lima a caucau (331,945 a caucau) | −2.0% |
| 2020 | tjelu puluq sa drusa kudrav sa sepatj a kuzulj sa tjelu a taiday sa pitju puluq sa drusa a caucau (324,372 a caucau) | −2.3% |
· ljemeqaca：neka
· mirazek：siulin(秀林)
· ika pasekakezeng：sincen(新城)、djian(吉安)
· sisekez：zusi(卓溪)、vunglin(鳳林)
· mekedri：zuvung(壽豐)、vuli(富里)、kuangvu(光復)、lisuy(瑞穗)
· selapay mekedri：wanrung(萬榮)、hualien hichi(花蓮市)、yili(玉里)、vungbin(豐濱)
- aicu a pakeljan ta caucau i kalingu king:
aza mareka caucau sedjelja i hualien hici kata djian guan.
aicu a caucau i cen (yilicen kata vunglincen) tjalja kerian a caucau i djian guan, au aicu a caucau penuljat madrusa a ceng tjalja kedrian ta i djian guan a caucau.
malua a caucau i vunglin, 90 a caucau /km², avan angata tjalja kerian a mavalidan i taiwan.
aicu a caucau i djian guan tu alu kudraw, avan angata tjalja tjuruvuan a guan i taiwan.
pakata caucau a mavalidan avan pitjavavaw 100 a caucau /km², izua hualien hici, djian guan kata sincen guan.
- aicu ziriu patekuteku kemasi 2021 a cavilj sangac 資料 kakivauvaljan:Wayback
| ngadan a
mula/cen |
pulingetjan nua
kadjunangan （km²） |
mula | talingan | caucau | mapavalitan | mavalidan a caucau
（caucau/km²） |
sasupuan na yuzeng | kadjunangan |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| hualien hichi | 29.4095 | 44 | 1070 | 102,299 | -81 | 3,478 | 970 | pasaviri tua kalingu |
| vunglin cen | 120.5181 | 12 | 229 | 10,787 | -23 | 90 | 975 | vecekadan tua kalingu |
| yili cen | 252.3719 | 15 | 318 | 23,270 | -59 | 92 | 981 | pasanavalj tua kalingu |
| sincen | 29.4095 | 8 | 231 | 19,999 | -37 | 680 | 971 | pasaviri tua kalingu |
| djian | 65.2582 | 18 | 528 | 83,512 | -3 | 1,280 | 973 | pasaviri tua kalingu |
| zuvung | 218.4448 | 15 | 271 | 17,494 | -24 | 80 | 974 | pasaviri tua kalingu |
| kuangvu | 157.1100 | 14 | 225 | 12,325 | -4 | 78 | 976 | vecekadan tua kalingu |
| vungbin | 162.4332 | 5 | 75 | 4,363 | -3 | 27 | 977 | vecekadan tua kalingu |
| lisuy | 135.5862 | 11 | 174 | 11,282 | -8 | 83 | 978 | vecekadan tua kalingu |
| vuli | 176.3705 | 13 | 259 | 9,966 | -8 | 57 | 983 | pasanavalj tua kalingu |
| siulin | 1641.8555 | 9 | 128 | 16,165 | +5 | 10 | 972 | pasaviri tua kalingu |
| wanrung | 618.4910 | 6 | 56 | 6,195 | -6 | 10 | 979 | vecekadan tua kalingu |
| zusi | 1021.3130 | 6 | 106 | 6,009 | -12 | 6 | 982 | pasanavalj tua kalingu |
| hualien king | 4628.5714 | 176 | 3,670 | 323,666 | -263 | 70 |
ka 1926 a cavilj aza ziriu pakata semupu ta caucau a penuljat, izua 9900 a caucau nasevudjan, 7200 a caucau nasekuangdung. (ka cinting a djiday kata min a djiday pakata kinapangaljan a paljavak izua vudjansen kata kuangdungsen)
lja tja kigalju a mirazek, izua tjatjuruvuan a sikakudan na kacalisian imaza: izua amizuku, taiya zuku, tairuku zuku, bunun zuku, sacilaya zuku, kemalan zuku, sidiqe zuku i kalingu.
pakata ziriu ka 2016 a cavilj sepatj qiljas, a caucau na kacalisian i kalingu, izua 56,362 a caucau i lizuk, izua 35,830 a cuacau i gadu, au a caucau a penuljat avan 92,192. avan angata ta 25 % tua kalingu a caucau a penuljat. au tjaljaqacavan a kadjunangan a amizuku. saka izua tauta 30 % a ngaingai zuku, pirang kata ciyukuk zuku i maza.
nasidjaravacan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]| kisiya a djalan |
| taiwan kisiya kanricy |
| a kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan kemasi kalinku pasa taitu |
| a kisiya a djalan a cemalivat tua taiwan i pasa viri |
| kunglu |
| masansivalulj a djalanan i taiwan |
| masansivalj a djalanan i taiwan |
| masansivalj a bin(丙) a djalanan i taiwan |
| masansimuluq sa ita a djalanan i taiwan |
| masansimuluq sa ita a tja(甲) djalanan i taiwan |
| masansimuluq sa ita a bin(丙) djalanan i taiwan |
| masansimuluq sa sepatj a tja(甲) djalanan i taiwan |
| masansika drusamuluq sa tjelu a djalanan i taiwan
kemasi vuli pasa dunghe(東河) |
| masansika tjelumuluq a djalanan i taiwan
yucan(玉長) kunglu |
| vinaciqan ta djalan |
| itaiday siva puluq sa tjelu a vinaciqan |
| basu |
| basu a ding dung |
| basu a ku kang |
| basu a kalingu |
| basu a tairuku |
| basu a kamalan |
| basu a vungyan |
| basu kemasi taipaq pasa kalingu a tjaljavavavan ta djalan |
| basu a taipaq |
| basu a dunglian |
| basu a sudu |
| hikugiu |
| kalingu hikugiu |
| tjasan hikugiu na sivitai |
| kalingu hikugiu na sivitai |
| sikiljaving na kiciqaw tu mizalek |
| kalingu a minatu |
| heping a minatu pakata kuba |
| sikiljaving na kiciqaw tu mizalek a setipin |
| sikiljaving na kiciqaw tu mizalek a yenliaw |
| sikiljaving na kiciqaw tu mizalek a kalingu |
aza ziriu ka 2009 a cavilj pakata kalingu sihu, tucu izua lima a daigaku, puluq sa tjelu a kaucung a gaku, drusa puluq sa sepatj a gaku na kutjung kata taiday sa pitju a gaku na kukumin. ljakua a caucau sedjelj a nasemasasaw, au memapulju a situ, izua gaku rinevuranga.
| daigaku |
| na sihu dunghua daigaku |
| zeci daigaku |
| zeci keci daigaku |
| na taiwan daigaku pakata kinasengesengan kata kakanan |
| dahan daigaku |
| kaucung a gaku |
| kalingu kaucung a gaku |
| na vavayan kaucung a gaku i kalingu |
| yili kaucung a gaku |
| na sihu kalingu tatuluan ta pakata kemuda pavelid a sengsengan a gaku |
| na sihu kalingu tatuluan ta pakata kuba a sengsengan a gaku |
| na sihu kalingu tatuluan ta pakata nugiu a sengsengan a gaku |
| na sihu kuangvu tatuluan ta pakata pavelid kata kuba a sengsengan a gaku |
kakipucemelan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]| kakipucemelan |
| kakipucemelan a mennu (門諾) |
| kakipucemelan a mennu i zuvung |
| kakipucemelan a yili nua wyvupu |
| kakipucemelan a yili nua zeci |
| kakipucemelan a kalingu nua sivitai a kuga |
| kakipucemelan a vunglin nua taipaq rungmin biuing |
| kakipucemelan a kalingu nua wyvupu |
| kakipucemelan a kalingu nua wyvupu i vungbin |
kivangavangan
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]| kuka kakivangvangan |
| tairuku nua kuka kakivangvangan |
| yusan(玉山) nua kuka kakivangvangan |
| kuka kinakalevelevan kadjunangan |
| ljaviljaving a pakacemedasan nua kuka kinakalevelevan kadjunangan |
| kalingu kata valangaw sevesevec a lizulizuk nua kuka kinakalevelevan kadjunangan |
| pukasikasivan a kivanvangan |
| vuyan(富源) kuka pukasikasivan a kivanvangan |
| cenan(池南) kuka pukasikasivan a kivanvangan |
| hehuansan(合歡山) kuka pukasikasivan a kivanvangan |
pakata ziriu a "台灣博物館名錄" ka 2004 a cavilj siva qiljas, izua sasqetjan ta paridiu a sicuacuayan a nanemanga umaq i kalinguking :
| sinan papaljizavan tua nemangamanga umaq |
| na sihu taitu kakudanan sasqetjan ta paridiu a sicuacuayan a nanemanga umaq |
| kalinguking sasqetjan ta paridiu a sicuacuayan a nanemanga umaq pakata vincikan ta qaciljay |
| kalingu pakata kisiya a djalan a kakudanan umaq |
| taiduking kacalisian sinan papaljizavan tua nemangamanga umaq |
| sunyen umaq (na ripun sivitai a kinaizuanan) |
| djian qinaljan amizuku sinan papaljizavan tua nemangamanga umaq |
| daypalang amizuku sinan papaljizavan tua nemangamanga umaq |
| vunglin ngaingai sinan papaljizavan tua nemangamanga umaq |
a i kalingu riuku mirazek aravac, sasanguwaq a kadjunangan izua tairuku a nua kuka kakivangvangan, kalingu sema taitu sevesevecan a lizulizuk kata paka ljaviljaving. a remayurangan a sengsegnan temalidu aravac, saka liaw a kasiuljayan a umaq, mata siva taiday a makalap, au izua liaw a racev, vencik tua kasiw,vencik tua qaciljay, vurasi a cinekuru aljualju,yukan, mareka maljaljian a qaciljay.
aza ziriu pakata caucau kivanvang a semamaza
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]| cavilj | caucau a penuljat pakata cavilj | caucau pakata ljemitaqiljas | +:metjeruvu
-:mavekelj (%) |
|---|---|---|---|
| 2014 | 10,431,057 | 869,255 | +14.67% |
| 2015 | 10,088,781 | 906,898 | +4.33% |
| 2016 | 9,556,827 | 796,402 | -12.18% |
| 2017 | 10,278,433 | 856,536 | +7.55% |
| 2018 | 9,032,927 | 752,744 | -12.12% |
| 2019 | 10,956,540 | 913,045 | +21.30% |
| 2020 | 14,335,655 | 1,194,638 | +30.84% |
pakata ziriu a kuankuangcy na kalingu kingsihu ka 2019 a cavilj pitju qiljas, aza caucau kivanvang a semamaza tu 1,352,774. izua tu 281,500 a caucau sema dungdamen yachi, izua tu 34,775 a caucau sema i nanan(南安) pakata sasekezan kata papavelian a kakituluan. avan angata tjaljavavavan ta vecik pitjaivililj. au aza penuljat a caucau semamaza ka 2019 a cavilj 10,956,540. (penapamapamaw lemita qiljas avan 913,045 a caucau), masan a sangasangasan.
aicu a kalingu king i pasakacedas nua i taiwan, izua malji a qivu “pasaliku ta gadu”. avan nu tjaljaqacavan a kadjunangan a king i taiwan. avan ca ika kinapalak nanemanemanga a kakivangvangan racev saka masan tjalja pungadan. lja ika mirazek a siubay, saka sedjel a kacalisian, sivitay kata kumuing. azua pakata sinkiw a tadjalan a sidjiyan kumintang(國民黨) a tjaliaw, ljakua mata 1992 a cavilj, livawiyuan(立法委員) a sinkiw, aza na mindjingtang(民進黨) ti 黃信介 a kamakama djemamaq tua kalingu king a livawiyuan. au avan zua makeljang anga mindjingtang i kalingu.
mareqali i gaikuku
[remasudj ta vincikan | tinagiljang a remasudj ta vincikan]| sazazatj | kuga | senhun | hici | cavilj |
| 1 |  kuria
|
chungcheong-buk | jecheon | 2012 |